همه‌ی خیر دنیا و آخرت که در دعای ماه رجب می‌خواهیم در همراهی با امام زمان(عج) است

نسبت به ماه رجب به تناسب فضایل و برکات پرشمار و نیز به منظور بهره مندی از این همه خیرات، ادعیه و اوراد بسیار از سوی اهل بیت(ع) توصیه شده است، از جمله آنها دعای مشهور «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ ...» است. به منظور بررسی آموزه های مهدوی و منتظرانه این دعای شریف با حجت الاسلام والمسلمین «سید احمد موسوی»، عضو هیئت علمی مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم گفت وگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

حجت الاسلام موسوی با بیان اینکه رجب به معنای ماه باعظمت و از القاب این ماه رجب المرجب است، اظهار کرد: باید حرمت این ماه نگاه داشته شود، رجب را رجب الاصب هم می گویند چراکه رحمت خدا در آن نازل می شود و به آن رجب الاصم نیز گفته اند چراکه حتی در دوره جاهلیت شنیده نشد که کسی در ماه رجب حرفی از جنگ و خونریزی بزند، یعنی حتی عرب جاهلی نیز حرمت این ماه را نگاه می داشتند.

رجب ظرف زمانی ویژه برای منتظران

وی ادامه داد: علما در گذشته فراوان بزرگداشت و ظرفیت عظیم این ماه را تذکر می دانند چنان که مرحوم شیخ صدوق(ره) کتابی درباره فضیلت ماه های رجب، شعبان و رمضان المبارک نوشته است. از این رو، این فرصت و ظرفیت به ویژه برای منتظران امام زمان(عج) خاص است. چون تا به ظرفیت لازم نرسیم و تا شرایط و زمینه ها فراهم نشود توفیق درک حضور و حکومت حضرت مهدی(عج) را نخواهیم داشت.

حجت الاسلام موسوی با بیان اینکه ماه رجب فرصتی مناسب برای زمینه سازی ظهور است، گفت: در کتاب «المراقبات» آمده است: «پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «خدای متعال در آسمان هفتم فرشته‌ای را قرار داده است که «داعی» گفته می‌شود. هنگامی که ماه رجب آمد، این فرشته در هر شب این ماه تا صبح می‌گوید: خوشا به حال تسبیح کنندگان خدا، خوشا به حال فرمانبرداران خدا. خدای متعال می‌فرماید: همنشین کسی هستم که با من همنشینی کند، فرمان‌بردار کسی هستم که فرمان‌بردارم باشد و بخشنده خواهان بخشایش هستم. ماه ماه من، بنده بنده من و رحمت رحمت من است. هر کسی در این ماه من را بخواند او را اجابت می‌کنم و هرکس از من بخواهد به او می‌دهم و هرکس از من هدایت بخواهد او را هدایت می‌کنم. این ماه را رشته‌ای بین خود و بندگانم قرار دادم که هرکس آن را بگیرد به من می‌رسد.)»

وی تاکید کرد: مرحوم میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» وقتی به ماه رجب می رسد مطالب و سفارش فراوان دارد و حتی علما را مورد خطاب قرار می دهد که اگرچه علم آموزی مناسب است اما مطلوب آنکه علما در ماه رجب از میزان علم آموزی کاسته و بر میزان عباداتشان بیفزایند. مرحوم علامه مجلسی(ره) در بحارالانوار آورده که یکی از اصحاب حضرت رسول(ص) نقل کرد: با پیامبر(ص) از کنار گورستانی گذر کردیم و حضرت(ص) گریستند، ما نیز از گریه ایشان به گریه افتادیم، وقتی علت را پرسیدیم، حضرت رسول(ص) فرمودند: صدای ناله اهل این گورستان را شنیدم و به گریه افتادم ... از خدای متعال برای آنها تقاضای رحمت کردم و نازل شد ... سپس حضرت(ص) ادامه دادند: اگر اینها جزء روزه داران و عبادت کنندگان ماه رجب بودند، اینطور در عذاب دوزخ گرفتار نمی شدند. راوی می گوید، پرسیدم: واقعا اثر شب زنده داری و روزه داری در ماه رجب اینچنین است، حضرت رسول(ص) فرموند: اگر یک روز را روزه گرفته بودند یا قدر شب زنده داری رجب را می دانستند، اهل دوزخ نبودند!

حجت الاسلام موسوی تاکید کرد: باید این فرصت را غنیمت بشماریم به ویژه منتظران امام زمان(عج) که در پی ایجاد ظرفیت درک عصر ظهور در خود هستند. باید خودسازی کنیم و صالح شویم تا به مصلح جهانی ملحق شویم. امسال که به تعبیر رهبر معظم انقلاب به دلیل شرایط، از اجتماعاتی مثل اعتکاف که معمولاً نزدیک به یک میلیون نفر در آن شرکت می کردند، محروم شده ایم می توانیم با توسل به ادعیه و اذکار و اعمال ماه رجب این کمبود را جبران کنیم.

این کارشناس مهدوی با اشاره به دعای معروف ماه رجب یعنی «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ»، ابراز کرد: این دعا از دعاهای معروف و وارده ماه رجب از سوی امام صادق(ع) است، راوی محضر حضرت(ع) رسید و می دانست رجب موسم تنفس عبادی معنوی است و برای درک بهتر این فیوضات از حضرت صادق(ع) تعلیمی درخواست کرد ... امام صادق(ع) این دعا را تعلیم فرمودند. نوع علمایی که در اهمیت ماه رجب و اعمال آن سفارش کرده اند این دعا را از نظر اعتبار و محتوا عالی دانسته اند.

بیان ویژگی های انتظار در دعای «یا من ارجوه ... »

وی با بیان اینکه برخی از محتوای آن همان چیزی است که در ادبیات انتظار برای منتظران به عنوان ویژگی مطرح می شود، گفت: شروع دعا با امید و رجا است: «يا مَنْ اَرْجُوهُ لِكُلِّ خَيْرٍ»، روحیه انتظار میوه درخت امید است، با امید می توان منتظر بود، اساساً افراد مایوس و ناامید حرکتی نمی کنند ما تصریح می داریم خدایا! هر خیری را از تو متوقع و امیدوار هستیم ... این روحیه امید و نشاط انسان را به حرکت درمی آورد، عمل صالح میوه امید است انسان امیدوار متوقع خیر نیز است.

حجت الاسلام موسوی اضافه کرد: در ادامه می خوانیم: «وَ آمَنُ سَخَطَهُ عِنْدَ كُلِّ شَرٍّ» اشاره به آنکه در همه بدی ها باز هم چون رحمت تو را می بینم و می دانم به بندگانت مهلت می دهی باز هم به درگاهت امید دارم و فاصله نمی گیرم. دنباله دعا صحبت از عطایا است: «يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ سَئَلَهُ، يا مَنْ يُعْطى‏ مَنْ لَمْ يَسْئَلْهُ وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهُ‏ تَحَنُّناً مِنْهُ وَ رَحْمَةً»؛ اینجا سخن از عطای خدا است آنهم عطای عمومی؛ حیف است که چنین خدایی باشد و بهره مند نشویم البته عطای الهی در این دعا دو گونه است، یک عطا که برای آنها که از خدا سوال می کنند و یک عطا برای آنها که سوال نمی کنند و به خدا معرفت ندارند.

عطای عمومی خدا در ماه رجب

این کارشناس مهدوی ابراز کرد: شاید نکته در این باشد که اعتراف می کنیم خدایا! تو به همه مسئلت داری، هم به آنها که به تو نیاز دارند و هم به آنها که معرفت به تو ندارند و از تو طلبی نمی کنند ... این یعنی عطای خدا به همه در این ماه می رسد اما آنها که قدر خدا و ماه رجب را می دانند، عطای دریافتی‌شان متفاوت است لذا در دنباله دعا می خوانیم: «اَعْطِنى‏ بِمَسْئَلَتى‏ اِيَّاكَ، جَميعَ خَيْرِ الدُّنْيا وَ جَميعَ خَيْرِ  الْأخِرَةِ، وَ اصْرِفْ عَنّى‏ بِمَسْئَلَتى‏ اِيّاكَ جَميعَ شَرِّ الدُّنْيا وَ شَرِّ الْأخِرَةِ» این تصریح است به آنکه من در زمره آنها هستم که نیاز دارم و از تو مسئلت می دارم و از سوال کنندگان تو هستم.

وی تاکید کرد: همه خیر دنیا و آخرت و دور شدن از همه شرور دنیا و آخرت به همراهی با امام زمان(عج) است. همه خیر در کنار امام است و همه شرور وقتی از انسان دور می شود که در کنار امام قرار بگیرد. در دنباله دعا می خوانیم: «فَاِنَّهُ‏ غَيْرُ مَنْقُوصٍ مااَعْطَيْتَ» یعنی عطای تو کامل است نه ناقص، این من هستم که غافل هستم خدایا! به ما توان بده از این ظرفیت عظیم ماه رجب بهره بگیریم و امیدوارانه از تو خیرات را مسئلت بداریم.

حجت الاسلام موسوی در ادامه بیان کرد: در توقیع مبارک حضرت به اسحاق بن یعقوب که توسط نائب دوم ابلاغ شد حضرت حجت(عج) می فرمایند: «أَكْثِرُوا الدُّعَاءَ بِتَعْجِيلِ الْفَرَجِ فَإِنَّ ذَلِكَ فَرَجُكُم‏». چه زمانی برای دعا بهتر از رجب و شعبان، انسان منتظر هیچ لحظه ای از این ماه ها را از دست نمی دهد.

این کارشناس مهدوی با بیان اینکه باید فرصت های ویژه ای را که خدا در اختیار ما قرار داده است، مغتنم شمرد، گفت: از بهترین اینها ماه رجب است و این دعا ما را به روحیه امیدواری و التجاء و تضرع به درگاه الهی سوق می دهد به اینکه مقصد ما متعالی باشد و از همه شرور دنیا و آخرت فاصله بگیریم و درک کنیم خدای صاحب نعمت و بخشنده، به قدری بزرگ است که مرا به سطحی از ایمنی می رساند که حتی موی من در آتش نسوزد و این تعبیر لطیف است چراکه در برخورد انسان با آتش اولین عضو تاثیرپذیر موی بدن است.

وی با بیان اینکه این فاصله گرفتن به درخواست از خدا است که وسیله دارد و این وسیله اهل بیت(ع) هستند، خاطرنشان کرد: در روایت است که امام زمان(عج) فرمودند: من امان اهل عالم هستم. انسان در کنار امام(ع) از آتش فاصله می گیرد. ضرورت دارد حرمت ماه رجب را بیش از پیش نگاه داریم و حداکثر استفاده را از آن ببریم این دعای شریف امام صادق(ع) با توجه به این معانی و ارتباط قلبی با دعا به ظرفیت یاری امام عصر(عج) در عصر غیبت و ظهور اشاره دارد.

منبع: شبستان