علم وسیله‌ای است که در سایه آن اطاعت خدا محقق می‌شود

 ماموستا مصطفی خاتمی، امام جمعه اهل سنت اشنویه، در وبینار «بزرگداشت علماء اهل سنت ویژه همدلان و همراهان تقریب، علماء متوفی یک سال اخیر در استان آذربایجان غربی» که عصر دیروز سه شنبه 12 اسفندماه به همت معاونت امور ایران مجمع تقریب برگزار شد، ضمن گرامیداشت یاد و خاطره امام راحل(ره) که رهبر طلوع فجر صادق بود و با عرض تبریک به مناسبت دهه فجر به همه فجر آفرینان و ملت ایران، گفت: تاریخ همواره منبع و سرچشمه حقایقی است که می تواند برای انسان الگوی بسیار خوب و سازنده ای باشد. ما می توانیم با مطالعه و بررسی تاریخ و دقت در زندگی پیشینیان و فراز و نشیب‌های آنان و سیر در آثار فردی از آنان به شمار آییم.

 
وی افزود: انسان قادر خواهد بود از رفتار و کردار آنان و آنچه موجب شکست آنان شده است دوری کند و آنچه را موجب پیشرفتشان شده الگو قرار دهد. آنچه مهم است استفاده انسان از تجربه تاریخ برای رشد و کمال خویش است.
 
ماموستا خاتمی در ادامه ضمن گرامیداشت یاد و خاطره علمای فرهیخته و متواضعی که امسال در استان آذربایجان غربی به دیار باقی شتافتند، از جمله استاد فرزانه و محقق، ماموستا بیضاوی امام جمعه اهل سنت ارومیه، ماموستا محمدطاهر علیزاده و حاج ملا ابراهیم سرخابی، خاطرنشان کرد: بی شک وداع یاران نظام اسلامی از دنیای دون بسیار دردناک است. این عزیزان سفرکرده عمر با برکت خویش را صرف خدمت به وحدت و اخوت اسلامی کردند و یقینا یاد و خاطره این منادیان وحدت و همبستگی محو نخواهد شد.
 
وی افزود: این بزرگواران در سنگر نماز جمعه و تبلیغ حقانیت دین خدمات ارزشمند و صادقانه‌ای از خود نشان دادند و اوقات گرانبهای خود را وقف تقریب قلوب کردند.
 
ماموستا خاتمی با اشاره به آیه شریفه «انما یخشی اللهَ من عباده العلماءُ» گفت: مراد از علما در این آیه کسانی هستند که خدای سبحان را به اسماء و صفات و افعالش می‌شناسند و دل‌هایشان به وسیله آن آرامش می یابد. شک و دودلی از نفوس آنها زایل شده، آثار آن در اعمالشان هویدا و فعلشان مصدّق قولشان می شود. از امام صادق(ع) سوال شد: منظور از علما در این آیه شریفه چه کسانی هستند؟ ایشان فرمودند: «یعنی بالعلماء مَن صدق فعله قوله و من لم یصدق فعله قوله فلیس بعالم.» مراد از خشیت، همان خشیت حقیقی است که به دنبالش خشوع باطنی و خضوع در ظاهر پیدا می شود.
 
این عالم اهل سنت در ادامه تصریح کرد: در منطق قرآن علما کسانی نیستند که مغزشان صندوقچه آرا و افکار این و آن و انباشته از قوانین و فرمول‌های علمی جهان است بلکه علما صاحب نظران و دانشمندانی هستند که نور علم و دانش تمام وجودشان را به نور ایمان و تقوا روشن ساخته و نسبت به وظایفشان سخت احساس مسئولیت می‌کنند. امام علی (ع) در این راستا فرمودند: «اعلم الناس علما اشده خوفا من الله.»
 
ماموستا خاتمی در خصوص جایگاه علم و دانش در قرآن کریم گفت: برای مقام علم و دانش از منظر قرآن همین بس که در سوره علق می‌خوانیم که صفت اکرمیت خداوند متعال به سبب تعلیم دانش به انسان است. علم و دانش هدف آفرینش جهان معرفی شده است. چون یکی از اهداف آفرینش جهان آگاه ساختن انسان ها از علم و معرفت به ذات و صفات اوست. امام حسین (ع) نیز می فرماید: « اَيّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِكْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِيَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ» (اى مردم! خداوند بندگان را آفريد تا او را بشناسند، آن‏گاه كه او را شناختند، پرستش كنند و آن‏گاه كه او را پرستيدند، از پرستش غير او بى‏ نياز شوند) لذا تفوق آدم بر فرشتگان به سبب علم و دانش بیشتر بود.
 
وی با اشاره به حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) درباره ارزش علم و دانش خاطرنشان کرد: پیامبر اسلام (ص) در یکی از فرمایشاتش انسان را چنین توصیف می فرماید: «أكثَرُ النّاسِ قيمَةً أكثَرُهُم عِلما، و أقَلُّ النّاسِ قيمَةً أقَلُّهُم عِلما» از این رو یقین داریم که خداوند مطمئنا کسانی را که به آنان علم و دانش داده است درجات عظیمی نیز به آنان بخشیده است. چنانکه خداوند در قرآن می‌فرماید: «يَرْفَعِ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَالَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ دَرَجَاتٍ».
 
این عالم اهل سنت ادامه داد: امام جعفر صادق (ع) نیز نقش علم در زندگی انسان و کارکرد آن در زمامداری را بسیار تأثیرگذار دانسته و می‌فرماید: «المُلوكُ حُكّامٌ عَلَى النّاسِ ، و العُلَماءُ حُكّامٌ عَلَى المُلوكِ». در خصوص رابطه علم و قدرت هم حضرت امام علی (ع) بیاناتی بسیار مهم و ارزشمند و پرمحتوا دارند و می فرمایند: «العلم سلطان من وجده صال به و من لم يجده صيل عليه» (علم قدرت است، هرکس صاحب دانش شد، یورش می برد و هرکس بدون علم ماند، بر او یورش برند.) مسلما کسانی که از علم و دانش بهره برده‌اند با کسانی که از این موهبت الهی بی بهره‌اند هرگز یکسان نیستند. چرا که خداوند به صراحت در قرآن می‌فرماید: «هل یستوی الذین یعلمون والدین لایعلمون.»
 
وی در ادامه به ترغیب پیامبر اسلام (ص) به یادگیری علم و دانش اشاره کرد و افزود: پیامبر گرامی اسلام(ص) همه امتش و همه انسانها را به فراگیری علم تشویق فرموده اند: «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمة». یعنی در نگاه پیامبر(ص) کسب علم برای مسلمانان مرد و زن لازم است.  ایشان برای یادگیری دانش زمان خاصی معین نفرموده است و قرب و بُعد مکانی در منظر حضرت لحاظ نشده است. لذا هیچ محدودیت جنسیتی، زمانی و مکانی نباید مانع تحصیل علم و دانش شود. علاوه بر آن امام علی(ع) که خود باب العلم هستند نیز با برداشتن محدودیت دیگری به مسلمانان دانش طلب می‌فرماید: «خذوا الحکمه ولو من المشرکین» یعنی حکمت و علم را فراگیرید اگرچه از مشرکین باشد. از این رو، علم وسیله‌ای است که در سایه آن اطاعت خدا محقق می‌شود و در یک کلمه خیر دنیا و آخرت به وسیله علم و دانش بدست می آید.
 
وی در پایان خاطرنشان کرد: ارزش و اعتبار عالم و دانشمند به علم اوست و در قرآن بیش از ۷۰۰ مورد واژه علم و مشتقات آن به کار رفته است. لذا در هیچ دین و مذهبی به اندازه دین اسلام به ارزش علم و علما پرداخته نشده است.
منبع: شبستان