حجتالاسلام پناهیان؛ شهید صدر آتشفشان عقل و حکمت بود
حجتالاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان، شامگاه پنجشنبه در سخنانی به مناسبت سالروز شهادت شهید صدر، گفت: شهیدصدر با اینکه فعالیت اجتماعی گسترده داشتند، ولی غریب بودند و بعد از گذشت ۴۰ سال هم باز غریب هستند.
وی با بیان اینکه در محضر برخی از شاگردان ایشان که از اعاظم هستند درس خوانده و با دوستانشان و آثارشان انس دارم، افزود: از ابتدای طلبگی با آثار ایشان مأنوس بودم. سالهاست از طریق کتاب و شاگردانشان او را میشناسم و از همه متفاوت بودن ایشان را میشنوم؛ زیرا ما با شهیدی مواجه هستیم که نابغه بود؛ قبل از سن تکلیف، یعنی در سن ۱۳ سالگی کتاب نوشته است؛ همچنین در سن ۱۵ سالگی یکی از کتابهای سنگین فقهی را به تحریر در آوردند؛ آیتالله خویی در مورد ایشان فرمودند که ایشان مظلوم بود، چون در شرق به دنیا آمد و اگر در غرب به دنیا میآمد همه او را میشناختند و بهره میبردند؛ زیرا در غرب از اندیشمندانشان تجلیل میشود.
عقل وافر
استاد حوزه علمیه بیان کرد: ویژگی برجسته ایشان عقل وافرش بود؛ سرعت انتقال و حافظه فوقالعاده داشت، همه چیز را نظاممند میدید، حکمت داشت و با حکمت پاسخ مسائل علمی را میداد. شخصیت اجتماعی داشت و به شدت سیاسی و انقلابی بود. در این مسیر با صلابت عمل کرده و به شهادت رسید؛ همه این ویژگیها را باید نتیجه وفور عقل در وجود ایشان ببینیم. در روایات بیان شده که هیچ چیزی را خدا در تقسیم مانند عقل در بین بندگانش توزیع نکرده است؛ یعنی اگر در کسی عقل وافر دیده شود نباید او را رها کند.
پناهیان تصریح کرد: در شهید صدر آتشفشان عقل دیده میشود که به دامنهها میریزد و جهان را متحول میکند و آثار آن به آسمانها میرسد؛ حکمت او هم با خاطر درآمیختگی عقل با صفای باطنی بود؛ در روایت هم هست که اگر خدا بخواهد به کسی خیر کثیر بدهد حکمت و تفقه در دین میدهد. در کنار اقتصاد برای تشکیلات و نحوه اداره جامعه چه نکات ویژهای بیان کرده است؛ در عرصه فلسفه کتاب عجیب منطق استقراء ایشان هنوز هم در جهان غرب قابل عرضه است.
وفور علم و قحطی عقل در آخرالزمان
وی اضافه کرد: امروز و در این زمان به عقل بیش از هر چیز دیگری نیاز داریم، در روایات بیان شده که شیعیان در آخرالزمان به جان هم میافتند و نزدیک است که یکدیگر را به قتل برسانند؛ تصور میکنم اختلاف نظر بین شیعیان به دلیل عقل باشد؛ آن چیزی که اولویتها را معین میکند عقل است وگرنه علم که فراوان است و با زدن یک دکمه در اینترنت میتوان بسیاری از علوم را به دست آورد؛ علم ارزان شده و فراوان میتوان آن را یافت، ولی عقل اندک است.
پناهیان تصریح کرد: برداشتی که انسان از قرآن و روایات دارد منشأ چنین اختلافاتی است؛ قدرت تولید راهبرد و جمعبندی در مسائل فردی، اجتماعی و مسائل تربیتی حتی در مسائل نظری و تشخیص اولویتها، بسیار مهم است و میتواند اختلافات را کاهش دهد؛ زیرا عاقل کسی است که بداند بین دو بدی، بد کدام و میان دو خوبی، خوبتر کدام است و شهیدصدر واجد این ویژگیها بود.
الگوی شهید صدر برای رشد عقلانی فردی و اجتماعی
این خطیب برجسته اظهار کرد: امروز بیش از ۴۰ سال قبل، به شهیدصدر نیاز داریم و باید ایشان را برای رشد عقلانی و تولید راهبرد، حکمت علمی در عرصه فردی و اجتماعی الگو قرار دهیم؛ بنده مطالعه زیادی در آثار علما دارم، ولی بر خود فرض و واجب میدانم هر جایی ایشان نظریه داده است آن را بخوانم؛ او در اوج عقل بود؛ البته امام خمینی هم در اوج عقل بود؛ مقام معظم رهبری هم دارای تفکر استراتژیک و عقلانی هستند، ولی شهید صدر در عرصه علمی، نوآوری و این عقلانیت را برای انقلاب اسلامی تئوریزه کرد.
وی افزود: بنده صورت بر خاک قبرشان میگذارم که فرمودند با پیروزی انقلاب ابرقدرتی پا به عرضه هستی گذاشت که دیگر ابرقدرتی در کار نخواهد بود؛ امروز هنوز هم فهم این مطلب برای برخی افراد سخت است ولی او ۴۰ سال قبل این را درک و بیان کرد. این فهم صرفاً با فعال سیاسی بودن به دست نمیآید بلکه عقل لازم است.
نیاز امروز به عقلانیت و تفقه فوقالعاده
پناهیان اظهار کرد: گفتیم در آخرالزمان اختلاف بین شیعیان زیاد میشود؛ زیرا اولویتهایشان فرق دارد، فرایندها را درست تشخیص نمیدهند و جمعبندی و نتیجهگیری آنها متفاوت است. خداوند قاتلین ایشان را لعنت کند که این نعمت را خیلی زود از ما گرفتند؛ فرد خبیثی او را مستقیم کشت که دستش به خون هزاران نفر آلوده است؛ یعنی صدام خبیث که به خاطر این مسئله بسیار عذاب خواهد شد.
وی تصریح کرد: شهیدصدر را باید شناخت و گرامی داشت نه به دلیل اینکه از نوادر شهدای فقاهت و در عداد شهدای اول و ثانی هستند؛ او را باید شناخت نه به دلیل اینکه از سلسله سادات بودند؛ باید او را شناخت نه فقط به دلیل تأثیرات سیاسی و اجتماعی و اینکه عراق را از کام مارکسیستها بیرون آورد و آن را به معلمش شناخت و او را از این ورطه نجات داد؛ مارکسیستی که سلطه فکری زیادی بر دنیا ایجاد کرده بود؛ صدر را باید شناخت برای اینکه امروز بیش از همیشه به عقلانیت و تفقه فوقالعاده عقلانی نیاز داریم. عقل یکی از منابع مهم فقه است و خداوند نعمت عقل را به ایشان در حد اعلایی داده بود.
حکمت وافر
پناهیان اظهار کرد: یکی از وظایف پیامبران آموزش حکمت به مردم است، خداوند از کودکی به وی حکمت داده بود؛ مهمترین راه تعلیم حکمت آن است که با یک حکیم نشست و برخاست کنیم و از او یاد بگیریم؛ برای آموختن حکمت باید به علی(ع) بنگریم که دارالحکمة به تعبیر رسول الله(ص) است؛ نهجالبلاغه و حکمت آن انسان را مدهوش میکند و شاید بیشترین سخن قرآن از لقمان حکیم است که پیامبر(ص) نبود و وقتی خداوند ایشان را میان نبوت و حکمت مخیر کرد، حکمت را پذیرفت و اگر خواستیم حکمت را در دوره حاضر تجربه کنیم بیتردید بینظیرترین الگوی فراگیری حکمت شخص ایشان است.
پناهیان با بیان اینکه راه را تنها با علم نمیتوان تشخیص داد، اضافه کرد: حکمت باید ایجاد شود تا راه را نشان داده و اختلافات میان شیعه را کاهش دهد؛ چشمههایی از حکمت را در شیخ بهایی میبینیم؛ وی با مختصر دانایی در معماری و برخی غذاها غوغا کرد؛ بودند کسانی که در همین انقلاب و از یاران نزدیک امام بودند ولی به خاطر نداشتن حکمت گرفتار چه حوادثی شدند و به سادهلوحی رسیدند.
کار تشکیلاتی شهید صدر در اوج محدودیت
وی افزود: نباید یک ذره از حرکات و سکنات ایشان فاصله بگیریم؛ کتب ایشان باید از پرمطالعهترین آثار به خصوص در میان طلاب باشد؛ نمیگویم ایشان معصوم و مطلق بود، ولی چند نفر مانند او داریم که در وفور حکمت و عقلانیت زندگی کند؛ البته انسان جایزالخطا هست و علم هم پیشرفت میکند و امروز ممکن است برخی سخنانشان قابل نقد باشد ولی در مجموع مهندسی فکری ایشان بینظیر است.
پناهیان تصریح کرد: ایشان به این نتیجه رسید که علمای اسلام باید مجمع تشکیل داده و نهاد تشکیلاتی داشته باشند و قدمی برداشت ولی این نهاد هنوز بعد از ایشان هم وجود ندارد؛ اگر کسی خواست کار تشکیلاتی بکند باید از او الگو بگیرد؛ برای اولین بار شیعه دارای حزب شد و حزب الدعوة را در عراق ایجاد کردند، آن هم در ۴۰ سال قبل و در میان محدودیتهای وحشتناک؛ ایشان کاربرد اربعین را در زمان خود متوجه شده و به آن پرداختند و ما امروز به عظمت آن پی بردهایم و شهادت خواهرشان هم به این دلیل بود؛ زیرا اربعین را فرصتی برای ایستادن مردم در برابر رژیم سفاک بعثی قرار داد. او واقعاً الگوست و واقعاً باید از اینکه ایشان از دست ما رفته تأسف بخوریم.
منبع: ایکنا
افزودن دیدگاه جدید