سید محمدباقر علم الهدی؛ چشم و هم چشمی آفت جامعه بشری امروز است

 یکی از دعاهایی که به خواندن آن بعد از هر نماز واجب در ماه مبارک رمضان سفارش شده است، دعایی است که با جمله «اللَّهُمَّ أَدْخِلْ عَلَی أَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» آغاز می‌شود. از پیامبر اکرم (ص) روایت شده هر که این دعا را در ماه رمضان بعد از هر نماز واجب بخواند، گناهان او تا روز قیامت آمرزیده شود.

این دعا توسط حجت الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علم الهدی استاد حوزه علمیه تهران شرح داده شده است و امروز در پنجمین روز از ماه مبارک رمضان با اشاره به فرازی از این دعا که می‌فرماید «اللَّهُمَّ أَغْنِ کُلَّ فَقِیرٍ» درباره نحوه زدودن فقر از جامعه بشری مطالبی تقدیم مهمانان ماه ضیافت الهی می‌شود:

در دیدگاه اسلام مبارزه با فقر یک امر مقدسی است برای همین پیامبر اکرم (ص) مبارزه با این پدیده اجتماعی را مورد توجه قرار داده تا مردم انگیزه پیدا کنند و با برنامه‌ریزی صحیح بر این معضل و مشکل اجتماعی چیره شوند. بنابراین مردم برای غلبه بر فقر نیازمند کسب مهارت‌های لازم هستند که این مهارت‌ها در سه بخش عمده بیان می‌شود که امروز نیز به بیان بخش دوم می‌پردازیم.

یکی دیگر از مهارت‌های شناختی آن است که انسان آموزش ببیند که اهل مقایسه نباشد و از چشم و هم چشمی اجتناب کرده و گرفتار زرق و برق دنیا نشود؛ بنابراین مهمترین انتظار آن است که آدمی مبتلا به مقایسه و چشم و هم چشمی نشود.

چشم و هم چشمی آفت جامعه بشری

کسی که گرفتار چشم و هم چشمی می‌شود همواره اموال خود را در کنار اموال دیگران می‌گذارد و در این مقایسه خود را بازنده می‌بیند. قرآن کریم زمانی که می‌خواهد از اموال قارون گزارش دهد زندگی اشرافی آن را ترسیم می‌کند سپس می‌فرماید: انسان‌های دنیا طلب همواره داشته‌های خودشان را با اموال قارون مقایسه می‌کردند و به آن اموال چشم می‌دوختند.

همچنین در سوره قصص آیه ۷۹ می‌فرماید: آنانی که خواهان زندگی دنیا بودند و می‌گفتند ای کاش همان چیزی که به قارون داده می‌شد ما نیز داشتیم چرا که او از بهره‌های دنیا خیلی فراوان استفاده کرده است، در جای دیگر می‌فرماید: مبادا یک موقع اموال و فرزندان انسان‌ها موجب شگفتی و تعجب شما شود.

و باز خطاب به پیامبراکرم (ص) می‌فرماید: ای پیامبر چشمان خودت را هرگز به نعمت‌های مادی که در اختیار برخی قرار دادیم، ندوز. همه این بیانات مربوط به زندگی دنیا می‌شود که به سرعت از بین می‌رود، پس یکی از مهمترین مهارت‌های شناختی آن است که داشته‌های خودمان را با داشته‌های دیگران مقایسه نکنیم و این بسیار مهم است.

انسان زمانی که گرفتار مقایسه مادی شود حسادت پیش می‌آید، سپس اقدام نابجا، هنجارشکنی، ورود به حریم دیگران و تعدی به اموال سایرین رخ می‌دهد و یک سری مشکلات و معضلات در مسیر راه انسان قرار می‌گیرد و ما امروز نیز شاهد این آثار شوم و مخرب این عدم مهارت شناختی هستیم.

بر همین اساس مهمترین فقر، فقر مهارت‌های شناختی است، زمانی که انسان خوب خدا را بشناسد و اعتقاد به رزاقیت او پیدا کند اموال دنیا را ابزار امتحان می‌بیند و نعمت‌های الهی را برای همه انسان‌ها مجاز می‌داند.

وقتی متاع دنیا را متاعی قلیل پنداشتیم احساس افتخار می‌کنیم که در حیات و استمرار زندگی خودمان فقیر پروردگار عالمیان هستیم برای همین هرگز دست به سوی دیگران دراز نمی‌کنیم؛ و زمانی که پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند اللهم اغن کل فقیر، مرادشان این است که بارالها، همه کسانی که چنین نمی‌اندیشند و گرفتار فقر فرهنگی هستند را بی نیاز کن تا غنی مطلق را با همه وجود باور کنند و این نکته بسیار مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

منبع: مهر