نزدیکترین حالت زنان به خدا از نگاه حضرت زهرا(س)
وارث: گر چه عمر شریفه حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) از هجده سال تجاوز نکرد، اما همین مدت کم عمر مبارک حضرتش میتواند در ابعاد مختلف زندگی الگوی مناسبی برای بانوان آزاده و مومن دنیا باشد.
از جمله مواردی که میتوان از سیره و منش فاطمی الگو پذیری داشت حجاب این بانوی برزگوار و نحوه حضورشان در صحنههای اجتماعی است که امروز متاسفانه در گیرو دار زندگی مورد غفلت و بیتوجهی برخی افراد قرار میگیرد.
اما با توجه به منابع تاریخی، پیرامون حجاب حضرت صدیقه طاهره (س) که ایشان را بعد از قرنها همچنان به عنوان یک الگوی بینظیر برای زنان معرفی میکند میتوان مواردی را به شرح ذیل نام برد:
آن حضرت در امر حجاب بسیار مواظبت مینمودند، تا آنجا که در مقابل افراد نابینا هم بیمبالاتی نداشتند. به طوریکه نقل شده است «مرد نابینایی وارد منزل ایشان شد، حضرت برخاستند و به اتاق دیگر رفتند، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند: دخترم! این مرد نابیناست. حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) عرض کردند:» پدر اگر چه او مرا نمیبیند، ولی من که او را میبینم و او بوی من را استشمام میکند ... .
از نکات دیگر در زندگانی بهشتی و مورد رضایت خدواند آنحضرت این بود که تا آنجایی که ضرورت نداشت، حضرت از خانه خارج نمیشدند. حتی زمانی هم که حضرت برای ایراد خطبه وارد مسجد شدند و برای احقاق حق و ابطال باطل سخنرانی فرمودند در عین حفظ حریم و عفت بودند. حضرت امام حسن (علیه السلام) در کیفیت این حضور حضرت در جمع میفرمایند: «مادرم روسری بر سر نمود و چارقد بلند خود را پوشید... در حال راه رفتن به گونهای بود که لباسش به پا گیر میکرد (کنایه از اینکه پوشش کامل رعایت شده بود.)... او در میان زنان انصار از خانه خارج شد... همچون حضرت رسول (ص) با وقار و متانت حرکت مینمود...» بنابراین وجود این حالات نشان از اهتمام صدیقه کبری (س) به مساله حجاب دارد.
توصیه مهم حضرت فاطمه (س) به بانوان در ارتباط با نامحرمان
حضرت زهرا (س) در توصیهای به زنان میفرماید: «براى زنان بهتر است که [بدون ضرورت] مردان نامحرم را نبینند و نامحرمان نیز آنان را نبینند». (بحار الأنوار، ج 104، ص 36) (به این معنی که تا موقعی که لزوم ندارد حضور در جمع مردان معنی ندارد).
ایشان در جایی دیگر میفرمایند: «نزدیکترین حالت زن به خدا، موقعی است که در خانه بماند». خلاصه اینکه توجه حضرت به حجاب تا لحظه شهادت هم ادامه داشت، به طوریکه از کیفیت حمل بدن مطهرشان به صورتی که آن موقع مرسوم بود ـ حمل بر تابوت بدون پوشش ـ ابراز نگرانی کردند و به همسر بزرگوارشان وصیت نمودند که تابوتی آماده کند، همان گونه که ملائکه شکل آن را به حضرت نشان داده بودند. (فرهنگ سخنان فاطمه زهرا «س»)
توجه و اهتمام ویژه حضرت صدیقه (س) به مساله حجاب و نحوه حضور زن مسلمان در اجتماع حتی در زمانی که برای دفاع از حق به پا خاسته باشد در قضیه فدک نیز متجلی است. به گونهای که امام مجتبی (ع) در این باره چنین میفرمایند که «مادرم هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم به سر بستند و جلباب (چادر) را به گونهای که تمام بدن آن حضرت را میپوشاند و گوشههای آن به زمین میرسید به تن کردند و به همراه گروهی از نزدیکان و زنان قوم خود به سوی مسجد حرکت کردند. (طبرسی الاحتجاج ج 1 ص 98)
قضیه فوق گویای آن است که حجاب و پوشش بیرون از منزل حضرت در مواجهه با نامحرمان دقیقا همان دو پوشش معروف بانوان در قرآن یعنی خمار (مقنعه) و جلباب (چادر) بوده است. بنابراین میتوان این دو نوع حجاب و پوشش را حجاب و پوشش قرآنی و فاطمی دانست.
سوال پیامبر درباره بهترین روش زندگانی بانوان و پاسخ حضرت زهرا (س)
این روایت معروف با عبارتهای مختلف، در منابع پرشماری از کتابهای حدیثی، اخلاقی و تاریخی شیعه و سنی موجود است که، پیامبر (ص) روزی از جمع مسلمانان حاضر در مسجد سؤال کردند که:» چه روش و سیرهای برای زندگانی بانوان بهتر است؟ «هرکس به فراخور معرفت خویش جوابی میداد؛ اما هیچ جوابی پیامبر را قانع نمیکرد.
در این هنگام سلمان فارسی که در آن روزگار پیرمردی باوقار و پرذکاوت و در میان آن جمع، به لحاظ ایمان و معرفت بالاتر بود، با خود اندیشید که پاسخ این سؤال دقیق از سطح عمومی اندیشه مردان فراتر است. از این روی، در بحبوحه اظهار نظرهای گوناگون، خود را به خانه زهرا سلام الله علیها که متصل به مسجد پیامبر بود، رسانید و پاسخ پرسش پیامبر را از یگانه دخترش جویا شد. حضرت زهرا (س) در پاسخ سؤال پدر فرمودند: برای زنان بهترین خیر آن است که مردان نامحرم را نبینند و مردان نامحرم نیز ایشان را نبینند.
سلمان به جمع حاضر در مسجد بازگشت و پاسخ را مطرح کرد. پیامبر دانستند که این پاسخ از خود سلمان نیست؛ از این روی پرسیدند: «این جواب را از که آموختی» سلمان عرضه داشت: پرسش شما را از دخترتان زهرا (سلام الله علیها) پرسیدم و چنین پاسخ شنیدم. پیامبر خدا در این هنگام فرمودند:» پدرش به فدایش باد. …به راستی که فاطمه پارهای از وجود من است.
ماجرای مشاهدات رسول خدا از عذاب دوزخیان در شب معراج
سخن پایانی اینکه پیامبر اکرم (ص) درباره مشاهدات خود از عذاب دوزخیان در شب معراج خطاب به دختر گرامیشان فرمودند: دخترم اما زنى که به مویش آویخته شده بود کسى بود که مویش را از مردان نمى پوشانید و آنکه با زبانش آویزان بود، زنى بود که شوهرش را آزار مى داد… و آنکه سرش سر خوک و بدنش بدن الاغ بود، زنى بود که سخن چین و دروغگو بود، و آنکه صورتش به شکل سگ بود، زنى بود که آواز مى خواند و حسد مى ورزید. (بحارالانوار، ج 8، ص 309)
/الف121