مباهله ؛چالش پیامبر

فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ

"به تو رسیده کسانی با تو به بحث و ستیز برخیزند، به آن ها بگو: بیایید ما فرزندان خود را دعوت می کنیم، شما هم فرزندان خود را، ما زنان خویش را فرا می خوانیم، شما هم زنان خویش را، ما از نفوس خویش دعوت می کنیم، شما هم از نفوس خود، آنگاه مباهله می کنیم و لعنت خدا را بر دروغگویان قرار می دهیم." (ال عمران/61)‎‏

   در چنین روزی از سال نهم یا دهم هجری گروهی از مسیحیان نجران با رسول گرامی اسلام دیدار کردند و از او خواستند مدعای خود را برای آنها بیان کند. حضرت ضمن بیان حقایقی از مسیح و دین او، از آنها خواست که به وحدانیت خدا، پیامبری حضرتش و اینکه عیسی بنده ای از بندگان آفریده خداست و همچون بندگان دیگر می نوشد و می کوشد گواهی دهند. پس از گفت و گوی بسیار مسیحیان نجران زیر بار کلام حق رسول خدا نرفتند و نپذیرفتند آنچه را که پیامبر اکرم برایشان بیان فرمود. در این هنگام آیه بالا نازل شد.

   پیامبر وقتی انکار آنها را دید با پشتوانه ای محکم از باورهای خود، به آنها فرمود پس بیایی همدیگر را نفرین کنیم؛ اگر من در ادعای خود صادق بودم لعنت خدا بر شما قرار بگیرد و اگر شما در انکار خود صادق بودید لعنت خدا بر من قرار گیرد.

   قرار شد فردای ان روز در مکانی پیامبر و منکرین حاضر شوند و همدیگر را نفرین کنند. گروه مسیحیان به نزد بزرگان خود رفتند و ماجرا را گزارش کردند. بزرگان مسیحیان گفتند اگر او با قومش آمد پیامبر نیست، ولی اگر خانواده اش را آورد پیامبر است. پیامبر به همراه علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم صلوات الله در زمان و مکان موعود حاضر شد و مسیحیان نیز حضور یافتند؛ اما وقتی پیامبر را با خانواده دیدند حاضر به مباهله نشدند و گفتند اجازه بده ما بر دین خود باشیم و جزیه دهیم. این ماجرا و آیه ای که در شأن آن نازل شده است معرکه آرا مفسرین و علمای دین قرار دارد.این آیه و ماجرای مربوط به آن با اختلاف بسیار مفسران و عالمان دین مشغول کرده است؛ از انکار آن گرفته تا اثبات عصمت اهل بیت، امامت و خلافت امام علی علیه السلام و .... در این مقال بنای بیان اختلافات نیست؛ اما آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفته و این یادداشت در مقام بیان ان است پیام های آموزنده ای است که از این ماجرا می‌توان دریافت کرد.

اهمیت گفت و گو

   پیامبر گراهی اسلام وقتی انکار جدی مسیحیان را دید با پیشنهاد مباهله در واقع بن بست گفت و گو را شکست. قرآن با نفی سحر و جادو و شاعر پیشگی و نفی اسطوره و افسانه بافی از وجود پیامبر او را اهل گفت و گو معرفی معرفی می کند.وقتی با عدم پذیرش منکران گفت و گوبه بن‌بست رسید، طرح موضوع مباهله بن‌بست گفت گو را شکست، گرچه پیامبر به تمام خواسته هایش نرسید اما بخشی از خواسته‌اش تامین شد.

اعتماد به نفس محصول صداقت و راستی و هماهنگی دل و زبان است

   از آنجا که نبی گرامی اسلام بر باور خود استوار بود و در گفتار خود صادق، با اطمینان کامل وارد ماجرا شد و نقطه مقابل آن بی صداقتی مسیحیان نجران بود که دل وزبانشان یکی نبود معلوم بود در انکارشان صادق نبودند که جرأت پذیرش مباهله را نیافتند؛ چرا که حق را شنیدند و به دل پذیرفتند اما به زبان انکار کردند.

 وجدان تنها محکمه ای است که احتیاج به قاضی ندارد

در این ماجرا بناست هر طرف  دیگری را به محاکمه غیبی حواله دهد یا همان ارجاع به وجدان درون. پیامبر از آنجا که بر باورش استوار بود و در گفتار خود صادق نگرانی از او نفرین نداشت؛ مسیحیان نجران از چنین شرایطی برخوردار نبودند بنابرین از نفرین دوری کردند.

  توجه به کرامت انسان فارغ از تفاوت های جنسیتی

  در ارج نهادن به کرامت انسانی فارغ از اختلاف جنسیتی؛ پیامبر در کنار خود علی، فاطمه، حسن و حسین را قرار میدهد و این مطابق اموزه قرانی است که مساوات در کرامت انسانی را به ارمغان اورده است است.

 هزینه کردن خود در دفاع از حق

 پیامبر عظیم الشان برای ماجرای مباهله خود و عزیزترین افراد خانواده اش را به مصاف آورد؛ چیزی که پیامبری او را  بر بزرگان لجوج مسیحی مسلم کرد و از ورود در نفرین خودداری کردند.

 همراه قرار دادن اهل بیت در امر پیامبری

  پیامبر با این عمل نشان داد که خاندان اهل بیت در مسیر تبیین پیام رسالت و توسعه معرفت دینی همچنان با پیامبر همراهند و مشارکت دارند و می‌توانند همچنان در آینده در کنار کلام وحی مبلغ و مبین و مذکر کلام خدا باشند؛کلامی که پیامبر گرامی اسلام مامور به ابلاغ آن بود.