نظر اهل بیت(ع) درباره شهادت/ ۳ حکمت غیبت امام مهدی(عج)

حجت الاسلام «جواد نصرالله‌پور»، کارشناس مرکز تخصصی مهدویت در سلسله مطالبی در کانال تلگرامی «مهدویت و انتظار» به آموزش مباحث مهدویت می پردازد. در ادامه مشروح بخش دوم از جلسه «غیبت امام زمان(عج)، مفهوم، پیشینه، علت غیبت و بررسی دوران غیبت صغری و کبری و نایبان خاص حضرت(عج)» مرور می شود:

فلسفه غیبت امام مهدی(عج)

ممکن است این سوال برای هر شیعه ای پیش آید که چرا حجت خدا در پس پرده غیبت قرار گرفته و امام زمان(عج) بین ما نیستند؟ روایات متعدد و متنوعی در این باره وجود دارد که در بیشتر اینها اصحاب ائمه(ع) از حکمت غیبت رسیده اند.

مواجهه روایات با این سوال متفاوت است؛ ما غیبت را طبق فرموده امام صادق(ع) سری از اسرار الهی و غیبی از غیب های خدای متعال می دانیم؛ از اوصاف الهی حکیم بودن است و حکمت یعنی خدای متعال هیچ کار لغوی انجام نمی دهد فرض بر این است که ما خدا و قرآن و رسول خدا(ص) و ائمه(ع) و حکیم بودن خدا را پذیرفته ایم و معتقد هستیم اعمال خدای عالماین بر اساس مصلحت است که باید یا آن مصلحت را بشناسیم یا درکش نکنیم! همه حوادث کوچک و بزرگ عالم با تدبیر و اراده الهی انجام می شود از بزرگ ترین این حوادث غیبت است غیبت امام زمان(عج) مطابق حکمت الهی است اگرچه فلسفه اش را ندانیم!

مرحوم شیخ صدوق(ره) در کتاب کمال الدین (از برترین منابع شیعی در موضوع غیبت امام عصر(عج)) آورده امام صادق(ع) فرموده اند: بی تردید برای صاحب الامر غیبتی است که هر اهل باطلی در آن به شک می افتد. وقتی درباره این چرایی این غیبت از حضرت(ع) سوال شد، امام صادق(ع) فرمودند: غیبت به سبب امری است که ما اجازه بیان آن را نداریم، غیبت سری از اسرار الهی است.

به عبارت دیگر، چون ما می دانیم خدای متعال حکیم است می پذیریم غیبت بر اساس حکمت رخ داده است هر چند دلیل آن را ندانیم ... چه بسا انسان همه امور را بر اساس حکمت الهی بداند اما دلش بخواهد سر این حکمت را بداند تا بواسطه علم به فلسفه پدیده و حادثه، اطمینانی در قلب او ایجاد شود.

اولین حکمت غیبت

یکی از عوامل اصلی کناره گیری انبیای الهی از قوم خود حفظ جان ولی خدا است، اولیاء و انبیاء علیهم السلام همچون حضرت موسی(ع) که جانشان در خطر بود برای انجام رسالت خود در فرصتی دیگر در زمانی که در خطر هستند، پنهان می شوند همانطور که پیامبر اکرم(ص) در لیله المبیت حضرت امیر(ع) را در بستر خود گذاشته و شبانه از مکه خارج شدند و به غار رفتند و اینها همه به دستور و اراده خدای متعال بوده است.

در روایات متعدد درباره غیبت امام زمان(عج) هم یکی از دلایل غیبت حفظ جان ایشان بیان شده است امام صادق(ع) فرمودند: امام منتظَر پیش از قیام خود مدتی از نظرها غایب خواهند شد. از ایشان پرسیدند علت غیبت امام مهدی(عج) چیست؟ فرمودند: چون بر جان خود بیمناک است (کنایه از آنکه ایشان را به شهادت می رسانند).

در توضیح این مسئله باید توجه داشت آرزوی اهل بیت(ع)، شهادت است حضرات معصومین(ع) فرمودند: کرامت ما در شهادت است. اما شهادتی مطلوب است که در میدان انجام وظیفه الهی و به مصلحت دین خدا و جامعه دینی باشد وقتی کشته شدن فردی به ویژه ولی خدا و امام جامعه به معنای از دست رفتن اهداف باشد ترس از قتل، عقلی و پسندیده است کشته شدن امام دوازدهم(عج) که آخرین ذخیره الهی «بقیه الله الاعظم(عج)» است به معنای فرو ریختن کعبه آمال همه انبیاء و اولیای الهی و عدم تحقق وعده الهی درباره تشکیل حکومت عدل است از این رو، اینکه می گوییم ایشان از ترس جان مجبور به غبیت شده اند، بدین معنا است.

حکمت دیگر برای غیبت امام زمان(عج) حفظ استقلال امام مهدی(عج) است تا امام(ع) تحت پیمانی از جانب یک حاکم ظالم نباشند و عهد و پیمانی با حاکم طاغوت نداشته باشند کسی که می خواهد انقلاب جهانی داشته باشد شاید در ابتدای قیام خود مجبور شود با برخی مخالفان عهد و پیمانی ببندد، اما مهدی موعود(عج) این مصلح عظیم الهی که قرار است انقلاب و حکومت جهانی را برقرار کند در این مسیر با هیچ ستمگری سازش نخواهد کرد چون ایشان مامور به مبارزه قاطع و علنی با همه ظالمان هستند لذا تا آماده شدن نیروها و افسران و سربازان 313 نفره و نیز آماده شدن افکار عمومی جهانی برای درک این سطح و کیفیت از عدالت، آن حضرت(عج) در پس پرده غیبت قرار دارند تا مجبور به عهد و بیعت با طواغیت نباشند.

در روایتی از امام رضا(ع) که کمال الدین شیخ صدوق(ره) آمده، حضرت(ع) فرمودند: ... برای آنکه مهدی(ع) با شمشمیر قیام کند کسی بر او بیعتی نداشته باشد غیبت می کند.

وقتی امام حسن مجتبی(ع) تنها و بی‌کس شده و یاران بعضاً پشت ایشان را خالی کرده و به معاویه پیوستند و برخی عقب نشینی کردند، عده ای در کوچه ها ناجوانمردانه به حضرت(ع) سلام کرده و می گفتند: سلام بر شما که مومنین را خوار کردید!!

لذا ایشان مردم را در مسجد جمع کرده و خطبه ای مفصل خواندند و فرمودند: هر کدام از ما اهل بیت(ع) به ناچار با حاکم طاغوتی بیعت خواهیم کرد جز مهدی موعود(عج) و قائم ما اهل بیت(ع) ایشان در آخرالزمان قیام می‌کند و برای آنکه هیچ عهد و پیمانی بر گردن او نباشد، غایب می‌شود تا مجبور به بیعتی نشود که مانع اهدافش شود تا هر گاه اراده الهی بر ظهور و قیام باشد، برای تحقق عدالت چنین کند.

منتظران چنین امامی که می خواهد قسط و عدل را در جهان اقامه کند خوب است به فرموده امام صادق(ع) حداقل 40 روز دعای عهد بخواند تا بر اساس وعده اهل بیت(ع) در دوران زیبا و نورانی رجعت جزء رجعت کنندگان باشد هر روز این تجدید عهد و پیمان و قول و قرار ترک گناه و خواندن نماز اول وقت و مراقبت از چشم و زبان و دست و حلال و حرام زندگی، مراقبت از اینکه دلی را نشکنیم و ... ان شاءالله این عهد تحولی جدید و نشاط و پویایی در ما ایجاد کرده و منجر به سبک زندگی مهدوی در حیات ما می شود.
منبع: شبستان