ارتباط شهادت حضرت زهرا(س) با تحریف غدیر؛ دفاعیات پاره تن نبی(ص) از ولایت امیر(ع)

به مناسبت ایام شهادت حضرت زهرای مرضیه(س) (بنابر روایتی) و به منظور بررسی ارتباط شهادت دختر نبی اکرم(ص) با غدیر و تحریف آن واقعه، با حجت الاسلام والمسلمین «قاسم خانجانی»، استاد تاریخ اسلام و عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفتگویی ترتیب داده ایم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود:

بین واقعه غدیر خم و معرفی امیرالمومنین(ع) به عنوان پیشوا و ولی و سرپرست مسلمین با فاطمیه و شهادت حضرت زهرای مرضیه(س) چه ارتباط معناداری وجود دارد؟

غدیر مهمترین مسئله درباره ولایت امیرالمومنین(ع) است طبیعتا حوادثی که بعد از رحلت رسول خدا(ص) اتفاق افتادند، به هم ارتباط دارند و باید با هم نگریسته شوند؛ یعنی نمی توان گفت غدیر مسئله ای جداگانه است و ربطی به وقایع بعد از رحلت پیامبر(ص) مثل کنار زدن حضرت امیر(ع) از خلافت و شهادت حضرت زهرا(س) ندارد! البته برخی می کوشند این ارتباط را قطع کنند و شهادت حضرت زهرا(س) را مرگ عادی و طبیعی جلوه دهند مثل مرگ ها و رحلت های طبیعی که رخ می دهد در حالی که ما معتقدیم و می گوییم اینگونه نیست و برای این ادعا دلیل هم داریم.

مطلب دوم آنکه چون حضرت زهرا(س) علاوه بر اشاره هایی که در حمایت از امیرالمومنین(ع) و معرفی ایشان از جانب رسول خدا(ص) به عنوان ولی و سرپرست و پیشوا و امام مومنین و صاحب اختیار به معنایی که در کلمه ولی وجود دارد، در خطبه فدکیه دارند، در موارد دیگری نیز خیلی صریح واقعه غدیر را مطرح می کنند و دفاع همه جانبه ای از آن دارند. هرچند برخی می کوشند با ایجاد شبهاتی اصل حضور حضرت زهرا(س) در روز غدیر را زیر سوال ببرند و انکار کنند! همچنین است درباره حضرت امیرالمومنین(ع) در حالی که این شبهه هیچ جایی ندارد.

چه شبهه ای درباره حضور حضرت امیر(ع) و حضرت زهرا(س) در روز غدیر مطرح می کنند و پاسخ آن چیست؟

شبهه کنندگان می گویند وقتی حضرت رسول(ص) برای حجه الوداع حرکت کردند، امیرالمومنین(ع) در مدینه حضور نداشتند. بله، چنین است چون حضرت علی(ع) در یمن بودند اما اینطور نبود که سفرشان آن قدر طولانی شود که به مراسم حج نرسند، بلکه در بازگشت از یمن حضرت امیر(ع) و همراهان، به پیامبر(ص) در مکه ملحق شدند و حج را به جای آوردند و همسران و فرزندان حضرت رسول(ص) ازجمله فاطمه زهرا(س) نیز از مدینه به مکه برای حج رفته بودند و در بازگشت از حجه الوداع حضرت امیر، حضرت زهرا و حسنین علیهم السلام حضور داشتند و لذا حضرت زهرا(س) به اتفاقات آن روز استناد و آن را یادآوری می کنند.

تعبیر حضرت زهرا(س) در پی حوادث بعد از رحلت رسول خدا(ص) بسیار جالب و مهم است که با صراحت به مردم فرمودند: گویا هیچ اطلاعی از غدیر ندارید اینکه رسول خدا(ص) چه فرمودند و آن سخنان را فراموش کرده اید در حالی که چنین نیست ... سپس حضرت فاطمه(س) قسم می خوردند والله آنچه در غدیر رخ داد آن بود که رسول خدا(ص) برای امیرالمومنین(ع) ولایت و رهبری را معین کردند و از مردم برای این رهبری بیعت گرفتند.

آن حضرت(س) سپس به عواقب گسستن این رشته اشاره کرده و از روز غدیر به عنوان دلیل قاطع یاد می کنند که با وجود غدیر عذری برای انتخاب رهبر دیگری باقی نمی ماند ایشان از تعبیرات حضرت رسول(ص) در غدیر هم یاد می کنند مثل «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ».

آیا حضرت زهرا(س) برای توجه دادن جامعه به غدیر به مستندات قرآنی نیز اشاره دارند؟

بله، ایشان به آیه «النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ ...»ۖ اشاره و تاکید می کنند که پیامبر(ص) با استناد به این آیه فرمودند، امیرالمومنین علی(ع) هم چنین شانی دارد ... تمام اینها در منابع اهل سنت تصریح شده است مثل آثار ذهبی و ...

چنین دفاع جانانه ای از امیرالمومنین(ع) با استناد به غدیر و وقایع آن روز مشخص می کرد حضرت زهرا(س) یک تنه مقابل هر چه نفاق و دورویی و جاه‌طلبی و حب دنیا و ریاست‌طلبی ایستاده اند و اجازه نمی دهند کسی جز امیرالمومنین(ع) به رهبری امت دست بیابد طبیعی است جریان مخالف هم با این دفاع و حمایت میانه نخواهد داشت و تاب نمی آورد و رفتاری را انجام داد که به شهادت حضرت زهرا(س) انجامید ... .

البته در باره عوامل شهادت حضرت زهرا(س) بحث ضرب و شتم حضرت(س) در منابع شیعه عمدتا آمده و شهرت دارد که ما اگر روی اینها هم اصرار نکنیم اما بی توجهی به دختر پیامبر(ص) بسیار زشت و نابخشودنی است و تا قیامت فراموش نمی شود.

طرح بحث های مرتبط با شهادت حضرت زهرا(س) و تبیین ارتباطی که این شهادت با غدیر و تحریف آن دارد، بر مبنای چه ضرورت هایی صورت می گیرد؟

اگرچه اتحاد و وحدت محور مباحث ما است اما به لحاظ علمی باید روشن شود و پاسخ قانع کننده برای این معمای تاریخ بدهیم که چطور دختر رسول خدا(ص) در آن سن پایین (حداکثر سنی که منابع اهل سنت برای ایشان نقل کرده اند 28 سال است) بدون سابقه بیماری، یکباره از دنیا می روند؟! این سوال را باید پاسخ بدهیم و اینکه چطور این بانوی بزرگوار(س) با آن جایگاه و حضور پررنگ در مسائل سیاسی اجتماعی، حاضر نمی شوند در روز روشن تشییع و دفن شوند و به غسل و تدفین شبانه خود وصیت می کنند؟

همه اینها باز می گردد به دفاع همه جانبه حضرت زهرا(س) از ولایت امیرالمومنین(ع) به عنوان ولایت نصب شده از ناحیه رسول خدا(ص) به تصریح آیات قرآن نه بر اساس روابط زن و شوهری و فامیلی؛ اساساً در قامت اهل بیت(ع) این بحث های روابط خویشاوندی نمی گنجد و اگر بخواهند نگاه عاطفی و خویشاوندی داشته باشند عصمت آنها خدشه‌دار می شود. همه اینها دلیل بر این است که حضرت فاطمه(س) بر اساس اعتقاد راسخ و عمیق به رهبری و ولایت امیرالمومنین(ع) با نصب و تعیین از جانب رسول خدا(ص) به امر خداوند، به دفاع از علی بن ابیطالب(ع) برخاستند.

البته در مقابل، جریان نفاق و کفر و الحاد نیز با هم همدست شدند و اجازه ندادند و علاوه بر خانه نشین کردن امیرالمومنین(ع) و غصب 25 ساله حق مسلم ایشان، دختر پیامبر(ص) را هم آزار دادند و زمینه های شهادت ایشان را فراهم کردند آنهم در بازه زمانی  75 تا 95 روز بعد از رحلت رسول خدا(ص) و در اثر رنج هایی که به ایشان تحمیل شد. لذا قطعی و مسلم است آنچه سبب شهادت حضرت زهرا(س) شد رنجش روحی و عاطفی و جسمی ایشان بعد از رسول خدا(ص) و در مسیر احیاء و دفاع غدیر و ولایت امیرالمومنین(ع) بوده است.

منبع: شبستان