اشاره قرآن کریم به جایگاه و منزلت حضرت فاطمه(س)، آیات مرتبط با زهرای مرضیه (س) در قرآن کدام هستند

برای شناخت منزلت و شأن حضرت زهرا سلام‌الله علیها باید به آیه‌های قرآن کریم،حدیث و کلام پیامبر(ص) و اهل بیت علیهم السلام مراجعه کنیم تا از میان آن‌ها بتوانیم در حد وسع خود، شناختی زا منزلت بانوی گرامی اسلام داشته باشیم و بدانیم به چه دلیل حضرت زهرا سلام‌الله علیها به عنوان الگو و سرآمد مردان و زنان عالم معرفی شده‌اند. به طوری که پیامبر گرامی اسلام صلوات الله علیه بارها در کلام گهربار خود به منزلت آن حضرت در نزد خدای متعال اشاره فرمودند و همچنین حضرت امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام ایشان را الگوی کاملی برای مردم جهان معرفی می‌کردند. و یا ائمه اطهار علیهم السلام هر بار نام مادر گرامی خود را می‌بردند، به قدری تواضع و خشوع از خود نشان می‌دادند که مشخص می‌کرد حتی نام مبارک آن حضرت منزلتی دارد که باید در برابر آن تواضع و فروتنی نشان دهیم.لذا در این خصوص با حجت الاسلام دکتر «ایمان ضرابی» پژوهشگر و استاد حوزه و دانشگاه گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.

سه مورد از آیاتی که در شأن حضرت زهرا(س) نازل شده اند بیان کنید؟ توضیح دهید؟

در خصوص ایاتی که شان نزول آنها به حضرت فاطمه(س) منسوب هستند کتابهای زیادی نوشته و جمع آوری شده است که واقعا خود این سوال شما می تواند چند مصاحبه را بخود اختصاص دهد اما در این اندازه که وقت و حوصله مخاطبین محترم اجازه دهد به تعدای از این آیات اشاره میکنم.

آیه مباهله
واقعه مباهله واقعه‌ای مربوط به سال نهم یا دهم هجری است. وقتى مسیحیان نجران از روى لجاجت وعناد سخن پیامبر(ص) را درباره یگانگى آفریدگار و شخصیت حضرت عیسی (ع) نپذیرفتند، آیه نازل شد که «فَمَنْ حَاجَّکَ فِیهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَکَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَکُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَکُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْکَاذِبِینَ». پس هر کس با تو درباره عیسی در مقام مجادله برآید بعد از آنکه به احوال او آگاهی یافتی، بگو: بیایید ما و شما فرزندان و زنان و کسانی را که به منزله خودمان هستند بخوانیم، سپس به مباهله برخیزیم (در حق یکدیگر نفرین کنیم) تا دروغگویان (و کافران) را به لعن و عذاب خدا گرفتار سازیم.پیامبر(ص) در موعد مقرر به همراه خویش امام حسن و امام حسین(علیهماالسلام)، حضرت فاطمه(س) و دامادش حضرت علی(ع) را آورد.

سوره کوثر
مطابق با نقل «ابن عباس» شأن نزول سوره کوثر آن ست که «عاص بن وائل» پیامبر(ص) را نزد درب مسجد الحرام ملاقات کرد و با او گفتگو نمود. گروهى از بزرگان قریش در مسجد الحرام نشسته بودند، هنگامی که عاص بن وائل وارد بر افراد قریش شد در مسجد از او سؤال نمودند که با چه شخصى گفتگو و صحبت مى ‏نمودى عاص پاسخ داد: با ابتر سخن می گفتم؛ و این سخن را بدین علت گفت که در همان ایام فرزند پیامبر(ص) از خدیجه بنام عبد اللّه وفات نموده بود و کسی که پسر نداشت را ابتر و مبتور مى‏ نامیدند (یعنی کسی که از او نسلی باقی نمی‌ماند). این سوره کوتاهترین سوره قرآن است و متن آن چنین است:«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (۱) إِنَّا أَعْطَیْنَاکَ الْکَوْثَرَ (۲) فَصَلِّ لِرَبِّکَ وَانْحَرْ (۳) إِنَّ شانِئَکَ هُوَ الْأَبْتَرُ (۴): اى پیامبر، ما به تو خیر و برکت فراوان (فاطمه) عطا کردیم. اکنون در برابر این نعمت بزرگ، براى پروردگارت نماز بخوان و قربانى کن. مسلّما دشمن تو که مى ‏گوید صاحب فرزندى نخواهى شد و بلا عقب خواهى ماند، خود او ابتر و بلا عقب است.

مراد از کوثر در سوره کوثر چیست؟
مفسران گویند ظاهر آنست که به مناسبت شأن نزول سوره، مراد از کوثر «کثرت نسل» باشد و منظور از آن فاطمه زهرا،(س) است که چهار فرزند مانند حسن و حسین و دو دختر داشت و از آنان نیز فرزندانى بسیار بوجود آمدند. سوره انسان در شأن نزول مشهور این سوره از ابن‌عباس آمده است: حسن و حسین(س) بیمار شدند. پیامبر صلى الله علیه و آله به همراه جمعى به عیادت آنان آمدند و به على (ع) پیشنهاد کردند تا براى شفاى فرزندان خود نذرى بکند.على (ع) و فاطمه (س) و کنیزشان فضه نذر کردند که اگر آن‌ها شفا یابند سه روز روزه بگیرند. حسنین از بیمارى شفا یافتند. (و آنان روزه گرفتند در حالى که) چیزى در خانه آنان نبود. على (ع) از شمعون خیبرى سه صاع جو به قرض گرفت.

فاطمه (ع) یک صاع آن را آرد کرد و ۵ قرص نان پخت. هنگام افطار سائلى بر در خانه آمد و گفت: سلام بر شما اى خاندان محمد (ص) بى‌توانىم مسلمان هستم، غذایى به من دهید، خداوند به شما از غذاهاى بهشتى عطا کند. آنان مسکین را بر خود مقدم داشتند و در آن شب جز آب ننوشیدند. روز دوم را همچنان روزه گرفتند و به هنگام افطار یتیمى بر در خانه آمد و غذاى خود را به وى دادند. در سومین روز نیز به هنگام افطار اسیرى بر در خانه آمد و آنان سهم غذاى خود را به او بخشیدند.

صبح هنگام امام على  دست حسنین را گرفتند به نزد پیامبر آورد. پیامبر(ص)آن‌ها را مشاهده کرد که از شدت گرسنگى مى‌لرزیدند. فرمود: مشاهده چنین حالى در شما براى من بسیار دشوار است، سپس برخاست و به همراهى آنان وارد خانه فاطمه علیهاالسلام شد و دخترش را دید که در محراب ایستاده در حالى که از شدت گرسنگى شکم او به پشت چسبیده و چشم‌هایش به گودى نشسته است. پیامبر(ص) ناراحت شد. در همین هنگام جبرئیل فرود آمد و گفت: اى محمد این سوره را بگیر. خداوند با چنین خاندانى به تو تهنیت مى‌گوید، آنگاه سوره «هل اتى» را بر او خواند.

آیه تطهیر

منظور از آیه تطهیر بخش دوم آیه ۳۳ سوره احزاب/۳۳ است.«.. انَّمَا یُرِیدُ اللَّهُ لِیُذْهِبَ عَنکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیْتِ وَ یُطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا» این آیه بیان می‌کند که اراده خداوند بر این امر تعلق گرفته است که اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله از هر رجس و پلیدی پاک باشند. تعبیر «یُطهِّرکُم» در پى «لِیُذهِبَ عَنکُم الرِّجسَ» تأکیدى بر طهارت و پاکیزگى به دنبال دور شدن پلیدى‌ها است و «تَطهِیرًا» که مفعول مطلق است نیز تأکیدى دیگر براى طهارت به شمار مى‌رود. «الرِجسَ» که با الف و لام جنس است، هر گونه پلیدى فکرى و عملى اعم از شرک، کفر، نفاق و جهل و گناه را دربر مى‌گیرد. مطابق با روایاتی که در منابع شیعه و برخی از منابع اهل سنت آمده است، منظوراز اهل البیت در این آیه؛ خمسه طیبه یعنی پیامبر، على، فاطمه، حسن و حسین هستند.

آیه مودت
آیه مودت بخشی از آیه ۲۳ سوره شوری است: «قُل لَّا أَسْأَلُکُمْ عَلَیهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبَی» سعید بن جبیر از ابن عباس نقل کند وقتى که آیه ۲۳ نازل شد. گفتند: یا رسول اللّه اقربا و خویشاوندان شما چه کسانى هستند که مودت و دوستى آن‌ها بر ما واجب گردیده است حضرت فرمودند :فاطمه ،فرزندان فاطمه ،همسر فاطمه هستند.
منبع: شبستان