تعليم دين در كشور مبتلا به آسيب غفلت از پيوند با تربيت است

حجت الاسلام «ابوالفضل ساجدی» در خصوص آموزش دین در کشور گفت: والدين، معلمان،‌ مبلغان، فرهنگ سازان و دغدغه مندان تعليم دين بايد به تفاوت كار خود با تعليم ساير دروس توجه داشته باشند،‌ اما در موارد زيادي به اين نكته توجه نمي شود. يكي از خصائص اموزش دين، پيوند با تربيت است. آموزش‎هاي ديني به دليل محتوا و مقصد خاص خود، با ساير دروس هم‌ چون رياضي و فيزيك، تفاوت دارد. تعليم ديني فقط ياد دادن علوم توصيفي و گزارش‎گر را هدف قرار نمي‎دهد؛ بلكه با مقاصد تربيتي گره خورده است.

این عضوهیت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان اینکه اين آموزه‎ها به دو دستة كلي قابل تقسيم است اظهار کرد: مسايل نظري و اعتقادي و دیگری مسايل عملي، اخلاقي و تربيتي و جهت‎دهي گرايش‎ها و عواطف،هدف از آموزش نوع دوم ايجاد تغييرهاي رفتاري، هدايت اخلاقي و گرايشي است. آموزش نوع نخست نيز چون مقدمة پذيرش و عمل به دين است، با هدايت عملي آدمي پيوند دارد. بنابراين آموزه‎هاي ديني، مستقيم يا غير مستقيم، با اهداف تربيتي آميخته است. قرآن نيز تعليم و تزكيه را در كنار هم ذكر مي‎كند و مي‎فرمايد: «هُوَ الَّذِي بَعَث في الاُمِّيينَ رَسولاً مِّنهُمْ يتْلُوا عَلَيهِمْ ءَايتِهِ وَ يزَكِّيهِمْ وَ يعَلِّمُهُمُ الْكِتَب وَ الحِْكْمَةَ وَ آن كانُوا مِن قَبْلُ لَفِي ضلَلٍ مُّبِينٍ» اوست خدايي كه ميان عرب اُمي (يعني قومي كه خواندن و نوشتن هم نمي‎دانستند) پيغمبري بزرگوار از همان مردم برانگيخت تا بر آنان آيات وحي خدا تلاوت كند و آن‌ها را از لوث جهل و اخلاق زشت پاك سازد و شريعت كتاب سماوي و حكمت الهي بياموزد با آن‌كه پيش از اين همه در ورطه جهالت و گمراهي بودند.

وی تصریح کرد: برخي از پژوهش‎گران غربي مانند «زورديگ» زبان آموزه‎هاي ديني را زبان وجود (is language) و زبان ساير دروس را زبان ابزاري (use language) ناميده‎اند تا به اين حقيقت اشاره كنند كه آموزه‎هاي ديني با كل وجود و هستي انسان پيوند دارد. كسي كه نگرش الاهي را مي‎پذيرد، كل زندگي او رنگي جديد به خود مي‎گيرد، اما ساير دانش‎هاي بشري چنين خاصيتي ندارند. وقتي زبان آموزه‎هاي ديني زبان وجود باشد و به كل حيات فرد رنگ ويژه‎اي دهد، پيوند آن با عمل و تربيت آشكار مي‎شود.

حجت الاسلام ساجدی افزود: آموزش‎ و تبليغ دين علاوه بر اختلاط آن با مسايل تربيتي، با تعصب‎هاي فردي و قبيله‎اي، عقايد خرافي و جاهلي، اصطكاك دارد. هيچ‎يك از اين مشكلات در تدريس رياضي، فيزيك، شيمي و ... وجود ندارد. در تدريس اين موضوع‎ها يادگيرنده علايق، تعصب‎ها و دشمني خاصي نسبت به يادگيري آن‌ها ندارد؛ اما آموزش ديني اغلب به چنين موانعي مبتلا است. دين با قلب پيوندي وثيق دارد و نيل به تحول دروني به سختي حاصل مي‎شود، چنان‌چه امام صادق (ع) نيز ‏مي‏فرمايد: «ازاله الجبال اهون من ازاله القلب عن موضعه‏» حركت‎دادن كوه‏ها از برطرف‎كردن باورهاي قلبي افراد آسان‏تراست.

این عضوهیت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره)  گفت:از اين‌جا مي‎توان به پيچ و خم ويژة مسير آموزش و تربيت ديني پي برد، مشكلاتي كه در آموزش هيچ درس ديگري يافت نمي‎شود. اقناع فكري در اين حوزه كار آساني نيست، زيرا چه بسا به مبارزه با تعصبات، ذهنيات غلط و عاداتي نياز داشته باشد كه سال‎ها در فرد راسخ شده است. با توجه به اين مشكلات، نگرش علمي به موضوع آموزش ديني اقتضا مي‎كند كه بيش از آموزش ساير دروس در خصوص آن دقت، مطالعه، و كارشناسي شود.
منبع: شبستان