شرح دعای روز دهم ماه رمضان؛ او به ما مشتاق بود

«اللهُمَّ اجْعَلْنی‏ فیهِ مِنَ‏ الْمُتَوَکِّلینَ عَلَیْکَ، وَاجْعَلْنی‏ فیهِ مِنَ الْفآئِزینَ لَدَیْکَ، وَاجْعَلْنی‏ فیهِ‏مِنَ‏ الْمُقَرَّبینَ الَیْکَ، بِاحْسانِکَ یا غایَةَ الطَّالِبینَ‏»

«خدایا در این ماه مرا از توکّل‏ کنندگان بر خودت‏ و از رستگاران در نزدت و از مقرّبان درگاهت قرار ده، به نیکی و احسانت ای نهایت آرزوی طلب‏ کنندگان»

شرح دعای روز دهم ماه مبارک رمضان از منظر آیت‌الله مکارم شیرازی:

معناشناسی توکل و کارکردهای آن در قرآن و روایات، تبیین ویژگی سعادتمندان حقیقی و شاخصه‌های تقرب الهی و ترسیم محبت خدا به بندگانش، از جمله مهم‌ترین نکات مطروحه در دعای روز دهم ماه مبارک رمضان به شمار می‌رود.

‏ توکل در آیینه قرآن و روایات

از آیات قرآن به خوبی استفاده می‏‌شود که مسئله توکّل‏ به عنوان یک فضیلت مهم اخلاقی و از شئون توحید آن است که مؤمنان تنها بر خدا توکل‏ کنند، چرا که همه چیز و همه کار به دست او است.

در روایات اسلامی نیز اهمیت فوق العاده‌ای به این ارزش اخلاقی داده شده است.

به عنوان نمونه در حدیثی از رسول خدا (ص) می‌‏خوانیم: «مَنْ سَرَّهُ انْ یَکُونَ اقْوَی النَّاسِ فَلْیَتَوَکَّلْ عَلَی اللَّهِ؛ کسی که دوست دارد قوی‏ترین مردم باشد بر خدا توکّل کند»!

 حقیقت توکل چیست؟

حقیقت توکّل همان اعتماد قلبی در تمام‏ کارها بر خدا و صرف نظر کردن از ماسوی اللَّه است و این منافات با تحصیل اسباب ندارد مشروط بر اینکه اسباب را در سرنوشت خود اصل اساسی نشمرد.

در حقیقت‏ «توکل‏» واگذاری کار به دیگری و انتخاب او به وکالت است؛ البته نه اینکه انسان دست از تلاش و کوشش بردارد، بلکه باید نهایت تلاش و کوشش خود را به کار زد و در صورتی که نتوانست مشکل را حل کند، با اتکاء به لطف پروردگار و استمداد از ذات پاک و قدرت بی‏پایان او، ایستادگی به خرج دهد.

آثار و کارکردهای توکل بر خداوند

توکل بر خداوند نور امید بر دل می‌افکند و به خاطر آن توان و استعداد انسان شکوفا می‏‌گردد، خستگی راه بر او چیره نمی‏‌شود و در همه حال احساس آرامش می‏‌کند.

قطع نظر از برکات معنوی این فضیلت اخلاقی، توکل سبب می‏‌شود که انسان در برابر مشکلات دستپاچه و وحشت ‏زده نشود و قدرت بر تصمیم‏ گیری را حفظ کند و نزدیک‌ترین راه درمان و حل مشکل را بیابد.

«فائزین» چه کسانی هستند؟

در قرآن کریم برای« فائزین»، سه وصف ذکر شده است: اطاعت خدا و پیامبر، خشیت، و تقوی، لذا اطاعت یک معنی کلی است و خشیت شاخه درونی آن و تقوی شاخه بیرونی آن.

به عبارت دیگر سعادتمندان‏ و برنامه سه‏ گانه آن‌ها با « ایمان» و« سعی و تلاش» و« اراده سرای آخرت» معنا می‌یابد.

فقط این افراد مقرّب درگاه خدایند

گروه مقربین دسته‏‌ای خاص از مؤمنان هستند که بر نامۀ اعمال نیکان و ابرار، شاهد و ناظرند؛ یعنی مقربین به چنان مقامی می‌رسند که اگر اعمال نیک ابرار را انجام دهند، گوئی سیئه‏‌ای مرتکب شده و باید استغفار کنند، در حقیقت اعمال آن‌ها خالص‌‏تر و پرقیمت‏‌تر از اعمال ابرار است.

به راستی اگر مهر و عشق الهی یعنی ایمان از وجود بشر حذف گردد، چه می‏‌ماند؟ موجودی با یک سلسله احساسات خشن و وحشی، بشری ناآرام، مضطرب، خائف، محزون و ناامید.

این همان چیزی است که در دعای پرمحتوای افتتاح در ماه مبارک رمضان‏ می‌خوانیم: «یا ربّ، إنّک تدعونی فأولّی عنک،... فلم یمنعک ذلک من الرّحمة لی و الإحسان‏ الیّ...؛ پروردگارا! تو مرا فرا می‏‌خوانی ولی من از تو روی می‏‌گردانم، تو به من محبّت می‌کنی؛ ولی من با تو دشمنی می‏‌ورزم، تو به من دوستی می‏‌کنی؛ ولی من پذیرا نمی‏‌شوم، گویا منتی بر تو دارم؛ ولی این احوال، تو را از رحمت، احسان و تفضّل به جود و کرمت نسبت به من باز نمی ‏دارد».
منبع: ایسنا