واکنش جالب امام سجاد به گرانی قیمت‌ها

وقتی با دیدۀ منطقی به دنیا نگاه می‌کنیم، آن را آمیزه‌ای از خوشی‌ها و ناخوشی‌ها و بلاها و ابتلائات می‌یابیم؛ یعنی خداوند قوانین دنیا را به گونه‌ای تنظیم کرده که انسان مؤمن در بوتۀ آزمون‌های سخت قرار گیرد و به این ترتیب به‌سوی او انابه و تنها به درگاه او عرض حاجت کند. اگر بخواهیم از منظری دیگر به دنیا نگاه کنیم، خداوند آن را مانند مزرعه‌ای قرار داده تا انسانها با سعی و تلاششان بتوانند اندوخته‌ای برای قبر و قیامت خود کسب کنند. در واقع خداوند از ابتدا انسان را برای عبودیت خویش و درک محضریتش آفرید، اما دل‌مشغولی‌ها، خطاها و غفلت‌های ما سبب شد روز به روز از محضریتش فاصله بگیریم، نشان به اینکه در اعمال عبادی خویش چه کوتاهی‌ها که نداریم و از فطرت خویش چه فاصله‌ها که نگرفتیم! به تعبیر قرآن، دوری از محضریت خدا مساوی با تنگی معیشت است «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَةً ضَنْکا»؛ یعنی هرکه از ذکر و محضریتم اعراض کند، معیشتش تنگ خواهد شد.

منظور از این چند سطر این بود که بدانیم دنیا به تعبیر قرآن و عترت، دار بلاست و برای نجات از ابتلائاتش، ابتدا باید تصور خود از دنیا را اصلاح کنیم که به بخشی از آن اشاره شد و بعد در برابر ابتلائاتش صبر پیشه کنیم. احادیث متعددی مبنی بر این موضوع وجود دارد که وقتی جامعه‌ای را گناه، اسراف، ظلم و ربا فرا گرفت، به‌زودی باید آمادۀ ابتلائات سخت خداوندی بود؛ این ابتلائات گاهی در قالب بلاهای طبیعی و گاهی نیز در قالب بی‌کفایتی‌ها، بی‌مسئولیتی‌ها و همچنین کارشکنی‌ مسئولان و حتی گرانی‌ها و احتکار تاجران زالوصفت و آزمون در جان و مال انسان رخ می‌نمایند. خداوند در آیۀ155 سورۀ بقره می‌فرماید «وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَیْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ‏ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ» یعنی «و بى‏‌تردید شما را به چیزى اندک از ترس و گرسنگى و کاهش بخشى از اموال و محصولات [ نباتى یا ثمرات باغ زندگى از زن و فرزند ] آزمایش می‌کنیم و صبرکنندگان را بشارت بده.» امام صادق علیه‌السلام ضمن توضیحاتی دربارۀ این آیه فرمود منظور از جوع یا گرسنگی، بالا رفتن قیمت‌های‌شان (بِغَلَاءِ أَسْعَارِهِمْ) و منظور از نقص اموال، کساد تجارت و کمی سود است. (کَسَادِ التِّجَارَاتِ وَ قِلَّةِ الْفَضْل‏) اما نباید از این نکته غافل بود که طبق روایاتمان، خداوند همواره افراد عادلی را در بین جامعۀ مؤمنین قرار داده تا دچار یأس و گمراهی نشوند؛ دلخوش باشند به اینکه خداوند به واسطۀ تقوا و عدالت خوبانی از جامعه، به زودی باب برکتش را به‌روی آنها باز می‌کند، هرچند همواره غلبه بر بدی‌ها و پستی‌ها و دشمنی‌ها بوده است و نیز دلخوش به وعده‌های خدا برای اصلاح امور و افزایش رزق باشند.

در این بین هستند عده‌ای که فارغ از مسائل سیاسی، بی‌اخلاقی رسانه‌ای و تشنجات جامعه و به تأسی از آن آیۀ قرآن، صبر پیشه می‌کنند، به خانواده آرامش می‌دهند و امید و توکلشان بر خداست؛ شیخ کلینی در کتاب کافی خود از ابو حمزه ثمالی نقل می‌کند که: خدمت زین العابدین علیه‌السلام سخن از گرانی نرخ‌ها شد. فرمود: مرا با گرانی آن چه کار؟ اگر گران شود رزق آن بر اوست (خداست) و اگر ارزان شود  هم رزق بر خداست. ذُکِرَ عِنْدَ عَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ غَلَاءُ السِّعْرِ فَقَالَ وَ مَا عَلَیَّ مِنْ غَلَائِهِ إِنْ غَلَا فَهُوَ عَلَیْهِ وَ إِنْ رَخُصَ فَهُوَ عَلَیْهِ. طبق این حدیث می‌توانیم در یابیم که نباید جوّ جامعه بر انسان اثر گذارد و ایمان او را مورد لطمه قرار دهد و هرکه به سهم خود، از ایمان خویش و خانواده‌اش پاسداری کند.
منبع: تسنیم