بندگی و بخشندگی؛ دو درس عظیم عید قربان

عید قربان یکی از بزرگترین اعیاد مسلمانان است. عیدی که روز بخشش الهی و روز بندگی و طبق تفسیر آیات قرآن کریم بارها به آن اشاره شده است.  در قرآن کریم به عید قربان اشاره شده و بارها توسط خداوند مورد قسم قرار گرفته است. عیدی که حاجیان در اجتماعی بزرگ به قربانی کردن می‌پردازند. روزی که ریشه آن به قبولی توبه حضرت آدم (ع) و ماجرای حضرت ابراهیم(ع) و به قربانگاه بردن اسماعیل(ع) بر می‌گردد.

 عید قُربان یا عید الأضحی از عیدهای بزرگ مسلمانان در دهم ذی‌حجه است. بنابر روایات اسلامی، در این روز خدا به ابراهیم خلیل(ع) فرمان داد تا فرزندش اسماعیل را قربانی کند. او اسماعیل(ع) را به قربانگاه برد ولی جبرئیل همراه با قوچی نازل شد و ابراهیم آن را به جای اسماعیل قربانی کرد و در نهایت این روز تبدیل به مصداق بندگی انسان در پیشگاه خداوند شد. سنّت قربانی در روز عید قربان در سرزمین منا به یاد آن رخداد است. مسلمانانی که برای حج، به زیارت خانه خدا می‌روند، طبق شروطی وظیفه دارند در منا قربانی کنند.

عبادت در شب و روز عید قربان بسیار سفارش شده و احیای شب عید قربان به دعا، نماز و نیایش فضلیت فراوانی دارد. در روز عید قربان اعمالی مانند غسل، نماز عید قربان، قربانی کردن، زیارت امام حسین(ع) و خواندن دعای ندبه، مستحب است. بر اساس منابع دینی روزه گرفتن در عید قربان مانند عید فطر حرام است.

نام دیگر عید قربان، عیدالاضحی و عید خون است. دهخدا از این روز با نام عید گوسپندکشان نیز یاد می‌کند. این روز همان روز آزمایش و امتحان حضرت ابراهیم(ع) و حضرت اسماعیل(ع) است که از آن سربلند بیرون آمدند.

اهمیت قربانی کردن و اطعام نیازمندان در عید قربان
قربانی کردن رسمی دیرینه بوده که اسلام آن را راهی برای تقرب و نزدیکی به خدا دانسته است، عملی که برای حاجیان واجب و جزو مناسک حج و برای دیگران مستحب مؤکد شمرده شده است؛ حتی برخی از علما این عمل را برای افرادی که توانایی دارند واجب دانسته‌اند.

قربانی کردن و اهدای گوشت آن به نیازمندان و همسایگان از سنت‌‌های اهل بیت(ع) نیز بوده است و در این رابطه امام صادق(ع) فرمودند: علی‌بن حسین(ع) و فرزندش محمد(ع) یک سوم قربانی را صدقه می‌دادند و یک سوم آن را به همسایگان می‌‌بخشیدند و یک سوم دیگر را برای خانواده خویش نگه می‌داشتند.

در این روزها نیز که قشرهایی از مردم ‌در مضیقه معیشتی قرار دارند نیازمندان واقعی را دریابیم و با اهدای گوشت نذری و هدایای مناسب به یاری آنان بشتابیم. این روزها بر اثر فشار اقتصادی و تورم افسار گسیخته قشرهایی از مردم‌ مجبور به زندگی در غیاب امکانات اولیه هستند. آن‌ها غذا، لباس و خانه ندارند تا سالم زندگی کنند. هر چه که باعث این وضعیت شده است، این افراد انسان هستند و مسئولیت اصلی ما این است که تا جایی که می‌توانیم کمک کنیم. در این شرایط  قشرهایی از مردم می‌توانند از نظر مالی به نیازمندان کمک کنند.

ملزومات جامعه پویا
افراد نیازمند نیاز به احساس دلسوزی و ترحم از هیچ سمتی ندارند. آن‌ها تنها با همراهی یک جامعه پویا می‌توانند از فقر و نیازمندی خود خارج شوند. جامعه‌ای پویا است که افراد جامعه در رابطه‌ای ساختارمند و ایمن بتوانند از خدمات و سرمایه‌های ملی خود استفاده کنند و اگر شکافی ایجاد شد با همراهی هم بتوانند آن را از بین ببرند.

در این حال نیازی نیست سوپرمن یا بیل گیتس باشیم تا بتوانیم کاری را برای کسانی که درمانده و نیازمندان هستند انجام دهیم. با روش‌های ساده هم می‌توانیم در جامعه تغییری ایجاد کنیم.

شاید دیگران از کاری که شما انجام می‌دهید الهام بگیرند و آن‌ها نیز برای کمک به فقرا دست به‌کار شوند. علاوه بر این، کسانی که به روش‌های مختلفی به آن‌ها کمک می کنید؛ شاید روزی بتوانند کسانی باشند که در آینده به شما و دیگران کمک می‌کنند و در نهایت به یاد داشته باشیم‌ نیکوکاری خطاها را می‌پوشاند و از بین می‌برد، انسان نیکوکار از آثار خوب کارهای نیک خود برخوردار می‌شود و در نهایت پاداش نیکوکاران بهشت است.

بر اساس آیات قرآن مهم‌ترین رکن و اصل انفاق و نیکوکاری، در نظر داشتن رضای خداوند است که اگر نباشد دیگر انفاق محسوب نمی‌شود. گاهی لازم است نیکوکاری مانند نماز آشکار انجام شود و گاهی باید مخفی باشد تا ریا محسوب نشود؛ بنابراین آنچه در احسان و نیکوکاری اهمیت دارد خلوص نیت برای خداوند است.

 پاداش خدا به نیکوکاران یکی از مسائل محوری در قرآن کریم است که با توجه به احسان و نیکوکاری و انفاق در راه خدا مطرح شده، بیش از ۱۰۰ آیه درباره این موضوع نازل شده است.
منبع: ایکنا