آیا در بین ائمه (ع) فقط امام حسن(ع) بخشنده و کریم بوده است؟

حجت‌الاسلام سید علی اکبر حسینی رامندی در گفت‌وگویی ضمن تسلیت ایام رحلت پیامبر اسلام (ص) و شهادت امام حسن مجتبی (ع) عنوان کرد: وقتی در مورد ویژگی‌های شخصیتی، رفتاری و اخلاقی افراد صحبت می‌شود تفاوت‌هایی را شاهد هستیم برای مثال برخی خوش‌رو، برخی صبور، برخی سخاوتمند و... هستند.

وی با بیان این که ببه اعتقاد روانشناسی هر کدام از این ویژگی‌ها ریشه در شخصیت افراد دارد، ادامه داد: شخصیت از نظر روانشناسی مجموعه‌ای از ویژگی‌های معرفتی، اخلاقی و رفتاری است که کنار هم جمع می‌شوند و مفهومی به اسم شخصیت را رقم می‌زنند.

عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن بیان کرد: نوع رفتار امام حسن (ع) نشان از شخصیت ویژه‌ و منحصر به فرد دارد تا انسان بتواند بارها و بارها از همه هستی خود را بگذرد همه دارایی خود را انفاق کند و بارها نیز این کار را تکرار کند.

وی با اشاره به اینکه واژه کریم مفهومی پیچیده دارد و مجموعه‌ای از ویژگی‌های اخلاقی خاص است، گفت: وقتی از سخاوت صحبت می‌شود از یک مفهوم صحبت می‌شود اما وقتی از کریم بودن بحث می‌شود مؤلفه‌های متعددی لحاظ می‌شود، زیرا فرد بدون هیچ گونه چشم داشتی از هستی‌اش می‌گذرد.

این استاد دانشگاه ادامه داد: درصدد به‌دست‌آوردن هیچ منافعه‌ای نیست و هدف حزبی و تفکری را هم دنبال نمی‌کند؛ مثلاً انفاق نمی‌کند تا فرد مسلمان شود و از کفر خود دست بردارد و فقط به رفع نیازمندی فقیر فکر می‌کند و با تواضع این کار را انجام می‌دهد همچنین احساس بدهکاری می‌کند که قصور و کم کاری کرده است و آن‌گونه که شایسته است حق نیازمند را ادا نکرده است.

وی با تأکید بر اینکه این سطح از ظرفیت و تعالی اخلاقی در رسیدن به مقام کریم به مهارت، ظرفیت، تکرار و تجربه نیازمند است، گفت: تفاوت‌هایی بین ائمه (ع) وجود دارد اما همه ائمه (ع) در بالاترین حد ویژگی‌های اخلاقی بودند و تردیدی نیست اگر امام حسین (ع) در جایگاه مشابه امام حسن (ع) قرار می‌گرفت در سخاوت و دستگیری همان کاری را می‌کرد که امام حسن (ع) انجام می‌داد.

حجت الاسلام حسینی با بیان اینکه ائمه (ع) به اقتضای نقشی که باید ایفا کنند و جایگاهی که در حوزه تربیت و هدایت دارند باید در بالاترین تراز باشند، اضافه کرد: در رابطه با ویژگی‌های اخلاقی متفاوتی که در گزارش‌ها تاریخی می‌بینیم بیش از آن به خود آن‌ها مرتبط باشد به خاطر شرایط سیاسی، جغرافیایی و اجتماعی زمانشان است.

وی با تأکید بر اینکه وقتی یکی از امامان به ویژگی شهرت دارند به معنای این نیست که دیگر ائمه از آن ویژگی محروم هستند، افزود: امام حسن مجتبی (ع) در شرایطی قرار گرفت که جلوه‌های کرامت اخلاقی ایشان بروز و ظهور بیشتری‌ پیدا کرد و امام حسین (ع) نیز به خاطر بستر سیاسی و اجتماعی حماسه آفرینی کردند و تندیس زیبا جسارت و شجاعت را به منصه ظهور رساندند.

عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن عنوان کرد: در خیابان خودرویی با کودکی تصادف می‌کند و صد نفر شاهد این رخداد هستند اما واکنش‌ها متفاوت است برخی به شدت متأثّر می‌شوند و خود را به حادثه می‌رساندند تا بیشترین کمک را برسانند و برخی افراد نیز با تأثّر عبور می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه منشأ تفاوت این واکنش‌ها میزان معرفت، شناخت از خدا، انسان، وظایف، رسالت‌های اخلاقی و عاطفی است، یادآور شد: وقتی میزان این معرفت‌ها عمیق‌تر شود واکنش‌های انسانی و اخلاقی ارتقا پیدا می‌کند تا جای که برخی از افراد ممکن است در این گونه صحنه‌ها به قدر درگیر حل مشکل شوند که خود را فراموش کنند.

استاد حوزه علمیه گفت: ائمه (ع) از بالاترین سطح معرفت الهی و انسانی برخوردار بودند و اگر به دنبال این هستیم که آن‌ها را الگو قرار بدهیم باید به سطحی از دارایی‌های اخلاقی آن‌ها برسیم به پیش نیاز این امر یعنی فهم درست از جهان هستی، اخلاق و وظایف الهی نیاز داریم.

حجت الاسلام حسینی با بیان اینکه رفتارها متفاوت از واکنش‌های عاطفی است، تصریح کرد: ممکن است افراد واکنش‌های عاطفی یکسانی داشته باشند اما اینکه باری را برداریم و صادقانه به عواطفمان پای بند باشیم بیش از هر چیزی به معرفت داریم.

وی ادامه داد: درکنار معرفت باید ظرفیت نیز داشته باشیم ممکن است افراد در مواجه با یک حادثه درک درستی داشته باشند که «در مقابل اتفاقی که برای دیگران رخ داده است مسئول هستند و خداوند خواسته که در مقابل رنج دیگران بی‌اعتنا نباشیم» اما ظرفیت، تجربه، مهارت را فراهم نکرده است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن بیان کرد: بعد از اینکه معرفت‌ها کسب شد و ظرفیت‌ها و مهارت‌ها به دست آمد باید ارزیابی مستمر از خودمان داشته باشیم.

وی در رابطه با رضایت خانواده در انفاق کردن، اظهار کرد: در منظومه معرفتی من یکی از اطلاعات ابتدایی این است که من هرچقدر همه اهل گذشت، انفاق و کرامت باشم اجازه ندارم بدون اذن آنها از حقوقشان انفاق کنم و حتی اگر کمترین مقدار ممکن هم باشد ظلم مسلم است و با مفهوم انفاق سازگار نیست.

حجت الاسلام حسینی افزود: گاهی خانواده به رشد وتعالی مشترک می‌رسند به راحتی می‌توانند در قبال یکدیگر تصمیم بگیرند و از داشته‌های یکدیگر برای حل مشکل نیازمندان خرج کنند مانند کاری که امام علی (ع) انجام دادند و گزارش آن در سوره انسان ذکر شده است.

وی عنوان کرد: انفاق به هیچ وجه شبهه ناکی مال را از بین نمی‌برد برای مثال اگر انژکتور ماشین خراب است و با تعمیر لاستیک و فرمان مشکل بر طرف نمی‌شود و رفع شبهه مال نیز مکانیز خود را دارد که باید با راه‌هایی که در فقه بیان شده است حل شود.
منبع: ایسنا