امامزاده صالح تجریش

وارث: امامزاده صالح نام زیارتگاهی واقع در منطقه ۱ شهرداری تهران یا همان شهرستان شمیرانات شهر تجریش است. آن‌گونه که از کتیبه بالای سردر صحن برمی‌آید و بر اساس کتب بحرالانساب و کنز الانساب، از پسران موسی کاظم و برادران امام هشتم شیعیان علی بن موسی الرضا است. بنای امامزاده از سال ۱۳۵۱ در فهرست آثار ملی ایران قرار گرفته و به شماره ۹۰۹ ثبت گردیده‌است. تعداد زائران این امامزاده در حدود ۳۰ هزار تن در روز برآورد شده‌است.

باتوجه‌به آثار تاریخی و روایات شیعه، حضرت صالح بن موسی الکاظم، فرزند امام موسی کاظم و برادر امام رضا (ع) محسوب می‌شود. این بزرگوار به‌عنوان یکی از سادات اصیل و اهل‌بیت پیامبر، در محافل دینی شناخته می‌شود. پس از اعلام جانشینی امام رضا (ع) به حضرت صالح، او مسیر سفر خود از عراق به‌سوی ایران را آغاز نمود و در ایام سفر، در نزدیکی شمیران و تجریش، این مقام آسمانی به شهادت رسید و پیکر او در کنار چناری بزرگ که در باغ جنت گلشن واقع شده بود، به خاک سپرده شد. از آن زمان، ایرانیان این مکان مقدس را با ارادت و احترام فراوان زیارت می‌کنند و حرم حضرت صالح در تجریش به‌عنوان یکی از جاهای دیدنی تهران شناخته می‌شود. این حرم به‌عنوان محلی متبرک و مقدس، هر ساله میزبان مراسم‌های مختلف مذهبی است.

امام زاده صالح در تهران، در منطقه تجریش، خیابان امامزاده واقع شده است. این مکان مقدس، با معماری زیبا و فضای معنوی و آرام، هر ساله هزاران نفر از پایتخت‌نشینان و زائران از داخل و خارج ایران را به خود جذب می‌کند. امامزاده صالح تجریش با تاریخچه‌ای طولانی، جاذبه‌های فرهنگی و مذهبی بسیار و مکانی معنوی برای زائران است که به‌راحتی قابل‌دسترسی است. بافت فرهنگی این مکان شامل آداب‌ورسوم مذهبی، مراسم‌های دینی و بازارهای محلی است که به‌ویژه در ایام مخصوصی از سال، همواره موردتوجه زائران قرار می‌گیرد. هر ساله، مردم جهت عبادت، دعا و زیارت در این مکان مقدس جمع می‌شوند؛ امامزاده صالح در تهران به‌عنوان یک مرکز مهم اعتقادی و تاریخی، با معماری زیبا و محیطی آرام و متبرک، به جاذبه‌ای برای همگان تبدیل شده است.

نحوه شهادت امامزاده صالح

درباره حادثه تلخ و شهادت امامزاده صالح (ع)، گزارش‌های متفاوتی در روایات اسلامی آمده است. در یک گزارش آمده که امامزاده صالح به همراه ۱۰۰ تن از یاران امام رضا (ع) از مدینه به‌سوی ایران حرکت کردند. در مسیر سفر، در منطقه ساوجبلاغ امام زاده صالح به طرز ناگهانی مورد حمله قرار گرفتند. در جریان این درگیری، حضرت صالح بن موسی الکاظم (ع) به درجه شهادت نائل شد و جسم ایشان به منطقه تجریش منتقل شده و در آنجا به خاک سپرده شد.

در یک گزارش دیگر ذکر شده که امامزاده دیگری با نسبت به امامزاده صالح (ع) در اردبیل وجود داشته و او در این شهر زندگی می‌کرده است. بعد از شهادت، سر این امامزاده به حکومت فرستاده شد و دوستداران اهل‌بیت این سر را به یک روستای نزدیک به ری، یعنی تجریش، برای دفن ارسال کردند؛ ازاین‌رو، برخی اعتقاد دارند که بدن امامزاده صالح در اردبیل و سر ایشان در تجریش دفن شده باشد.

روایت سوم این‌گونه است که حضرت صالح بن موسی (ع) پس از شنیدن خبر ولیعهدی امام رضا (ع) در اواخر قرن دوم هجری قمری، از عراق به‌سوی ایران حرکت کرد. او که به سمت شمیرانات حرکت می‌کرد، در باغ گلشن در تجریش، زیر چناری بزرگ، نزدیک به یک چشمه‌سار، به دست حسن بهبهانی شهید شد. اهالی متدین تجریش به احترام اهل‌بیت ایشان را در همان نقطه به خاک سپردند که در طول زمان، منبع برکت و خیراتی برای ساکنان این منطقه شد.

مسئولان و مدیران امامزاده صالح تجریش، پنجم ذی‌القعده را به‌عنوان روز بزرگداشت این امامزاده تعیین کرده‌اند و هر سال در این تاریخ مراسمی جشنی برگزار می‌کنند. در مجموع، نسبت به شهادت امامزاده صالح (ع)، گزارش‌های متفاوتی وجود دارد که هرکدام از آنها نشان‌دهنده ارتباط این مقام با اهل‌بیت اسلام هستند.

به‌عنوان یکی از مقدس‌ترین و مهم‌ترین اماکن دینی در تهران، امامزاده صالح تجریش با ترکیبی از تاریخ و فرهنگ مذهبی، یک اثر برجسته در فضای فرهنگی و مذهبی این شهر به‌حساب می‌آید. معماری زیبای این امامزاده، همچون نمونه‌ای جذاب از هنر و توانمندی معماران ایرانی، باعث جلب‌توجه بازدیدکنندگان شده و هر ساله هزاران نفر از افراد را به این مکان می‌آورد. امامزاده صالح نه‌تنها یک مکان مقدس بلکه نمادی از تلاش برای حفظ هویت مذهبی و معنوی ایران است که در اطراف خود جاذبه‌های دیدنی بسیاری هم قرار دارند.