منبر و هیئت وقتی رسانه منحصر به فرد است که محتوایش قوی و شرعی باشد
مجموعه اشعار شاعران آئینی توسط موسسه «آرام دل» بخش دیگری از فعالیت‌های جدی جواد حیدری در عرصه فرهنگ هیئت و مجالس اهل بیت(ع) است که هر ساله در میان مداحان دست به دست می‌شود. پس از دیدار اخیر مداحان با رهبر معظم انقلاب و رهنمودها و فرمایشاتی که ایشان درباره مسائل مهم عرصه مدح اهل بیت(ع) و وظایف و مسئولیت‌های مداحان داشتند گفت‌وگویی با «جواد حیدری» انجام دادیم و نظر وی را در این باره جویا شدیم که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید:
مداحان برای تحقق شعار سال، هم عامل باشند و هم آمر
با توجه به تاکید مقام معظم رهبری بر مقوله فرهنگ و اهمیت این موضوع در نگاه ایشان که در نامگذاری سال جدید هم به آن پرداخته شده است، مداحان و شعرا به عنوان گروه‌هایی که با اقشار مختلف مردم در ارتباط تنگاتنگ هستند و می‌توانند در جا افتادن این مباحث نقش تعیین کننده‌ای داشته باشند چه وظیفه و مسئولیتی دارند؟
قبل از ورود به این بحث باید نکته ای عرض کنم. متاسفانه یک ایرادی که مسئولان ما دارند این است که مثلا هرسال آقا عنوانی را برای سال اعلام می‌کنند و شعاری مطرح می‌فرمایند، به بنر زدن و تبلیغات و همایش بسنده می‌کنند بدون این که عملی باشد، در حالی که ایشان فرمودند من اسم نمی‌گذارم که به بنر زدن و این کارها اکتفا کنید متاسفانه در مقام عمل کاری نمی‌کنیم. مثلا آقا می‌فرمایند "امربه معروف" زود می‌روند، ستاد می زنند، می‌فرمایند"اَین عمار" زود ستاد درست می‌کنند بعد هم به خودمان امتیاز می‌دهیم و خیال می‌کنیم مثلا "عماری" که آقا فرمودند ما هستیم. به نظر من مداحان و اساسا هیئت و هیئتی‌ها بسیار می‌توانند در تحقق این شعارها و نامگذاری‌ها موثر باشند به دو صورت؛ هم خودشان باید عامل به این دستورات آقا باشند و هم با استفاده از تریبون و فرصتی که در اختیار دارند در جهت فرهنگ سازی و تبلیغ این موضوع بکوشند. به هرحال اینقدر جایگاه هیئت مهم است که ایشان چنین مباحث مهمی را در جمع مادحین و شعرا مطرح می‌کنند و وظیفه و تکلیف ما در این بین بسیار سنگین و مهم است.
برخی، تذکرات سلبی آقا به مداحان را بزرگ می‌کنند/ رهنمودهای آقا همیشه آبادگرانه و اصلاح گرایانه است
همانطور که گفتید آقا امسال در دیدار مداحان مباحث بسیار مهم فرهنگی مثلاً مسأله منبر و اهمیت آن را مطرح فرمودند. درخصوص این دیدار صحبت کنید.
باید توجه داشت که آقا همیشه آبادگرانه و اصلاح گرایانه مثل جدشان امام حسین(ع) رهنمود دارند. هرساله در دیدار با مداحان بیانات ارزشمند، راهبردی و بسیار مهمی می‌فرمایند. ایشان هیچ وقت مداحان را تخریب نکرده‌اند به هرحال شاید در سخنانشان چند مورد سلبی هم تذکر بدهند زیرا همه کارهای ما که ایجابی نیست، اما برخی همین تذکرات سلبی را بزرگ می‌کنند. به نظر من شاه بیت صحبت‌های آقا در این دیدار این بود که فرمودند" در مبارزه با دشمن از همه وسایل مثل اینترنت و رسانه‌های دیگر می توان استفاده کرد، اما راه منحصربه فرد همین منبرها و مجالس روضه خوانی است. مسئولان ما بعداز 36 سال کی می‌خواهند این را بفهمند؟ الان برخی نهادها و قرار گاه‌ها آمده‌اند بودجه‌ای برای هیئت گذاشته‌اند، اما بودجه هیئت با سایر کارگروه‌ها و کمیته‌هایشان قابل قیاس نیست در حالی که طبق فرمایش آقا هیئت فراگیرتر و اثرگذارتر از فضای مجازی و سایبر و گروه‌های دیگر مثل سینما و ... است. مگر چقدر از مردم ایران اهل سینما هستند. تازه زمانی می‌شود که فیلم فلان کارگردان که در فیلمش هم حزب‌اللهی دارد و هم طنز و چیزهای دیگر، شاید چند میلیون بیننده داشته باشد اما در دهه محرم همه مردم کشور حتی اقلیت‌های دینی و مذهبی مخاطب مجالس و هیئت‌ها قرار می‌گیرند. بنابراین مخاطب هیئت‌ها این قدر گسترده و زیاد است اما باید ببینیم چقدر بودجه گذاشتیم و توجه به جایگاه و اثر گذاری هیئت‌ها داریم .
شاهد زنده این حرفم این است به عنوان مثال در دولت نهم ستاد "عاشورائیان فجرآفرین" راه انداختند که در موسسه قدیم الاحسان محتوای آن را با همفکری ناشران دیگر تهیه می‌کردیم و در کل کشور این کتاب‌ها توزیع می‌شد، همین ستاد تازه راه اندازی شده بود که در دولت دهم جمع شد. متاسفانه الان جایگاه هیئت در برنامه ریزی‌ها و تصمیم گیری‌ها و بودجه ریزی‌های ارگان‌های فرهنگی و قرارگاه‌هایی که کار فرهنگی انجام می‌دهند، دیده نمی شود.
منبر و هیئت وقتی رسانه‌ای منحصر به فرد است که محتوای قوی و شرعی داشته‌باشد
به نظر شما آیا تنها وجود بودجه کافی می‌تواند هیئت را به آنچه مطلوب رهبری است نزدیک کند یا مولفه‌های دیگری هم نیاز است؟
به هرحال اگر سخنان آقا شاخص و معیار است باید به آن توجه کنیم. ایشان فرمودند راه منحصربه فرد همین منبرها و مجالس امام حسین و اهل بیت(ع) است البته به شرطی که محتوای آنها درست و قوی و در چارچوب شرع و موازین دینی باشد، تحول ایجاد می‌کند. اما باید ببینیم چقدر برای این رسانه بسیار مهم و تاثیر گذار هزینه می‌کنیم و چند تا ردیف بودجه در مجلس برای این کار تصویب می‌شود؟ ببینید ما چقدر مداح داریم که با هزینه شخصی خود و دوستانشان هیئت‌داری می‌کنند؟ یک مجموعه فرهنگی موثر و فراگیر راه انداختند و خودشان خرج می‌کنند؟ کدام گروه و کار فرهنگی به جز هیئت سراغ دارید که این گونه باشد که خود جوش و با حمایت مردم یا چند عاشق و ارادتمند اهل بیت(ع) راه افتاده باشد، از پذیرایی گرفته تا بلندگویش توسط خود آنها با کمترین هزینه برای کشور تهیه و انجام می‌شود.
این یک بخش مساله است اما از طرف دیگر روی دیگر فرمایشات آقا متوجه خود مداحان و ذاکران و دست‌اندرکاران هیئات است، آقا بارها فرمودند یک مداح مبلغ و ترویج‌گر است اما متاسفانه این بخش از فرمایشات آقا را نمی‌گویند، بیشتر جنبه سلبی صحبت‌های ایشان را که چند مورد است، در بوق و کرنا می‌کنند. البته در عین حال که برای یک مداح اینها هم مهم است و باید بی چون و چرا به آنها عمل کند، اما دشمنان نیز می‌دانند چه کنند، کتاب علیه عایشه در انگلیس چاپ می‌کنند و کار به جایی رسیده که انگلیس برای شیعه دلسوز شده است. آقا چندین سال است که می‌فرمایند:"دشمن بدون این که دلاری خرج کند ما را با این اختلافات به جان هم می‌اندازد" پس باید خیلی مراقب باشیم. به هرحال آنها تا چند سال پیش می خواستند هیئت‌ها را جمع کنند به طوری‌که یکی از عوامل سازمان سیا اعلام کرد؛ یکی روضه امام حسین(ع)، یکی امام زمان(عج) و یکی مراجع شیعیان را از آنها بگیرید، اما الان قضیه فرق کرده و جور دیگری می خواهند، می‌گویند امام حسین را داشته باشند و هیئت بگیرند و پرشور هم داشته باشند، اما آخرش به مباحثی که ما می‌گوییم بپردازند و اختلافات را شعله‌ور کنند.
مداحان باید حواسشان بیشتر جمع باشد و به حواشی نپردازند
روی سخن آقا در این بحث با چه گروه‌ها و افرادی است؟
در این مباحث همه مداحان و همه گروه‌های جامعه مدنظر هستند و هرکسی که دانسته و ندانسته آب در آسیاب دشمن می‌ریزد باید مراقب باشد. ما باید زیبایی‌ها و خوبی‌های اهل‌بیت(ع) و مکتبشان را معرفی کنیم و زینت آنها باشیم نه خدای ناکرده باعث وهن آن بزرگواران.به هرحال مداحان باید حواسشان بیشتر جمع باشد.صحبت‌های آقا همیشه راهبردی بوده و راهکار داده است هیچ وقت هم مداحان را تخریب نکرده‌اند زیرا گروه‌های زیادی بدون سروصدا در گوشه کنار این مملکت به صورت قوی کار می‌کنند و صحبت‌های آقا را سرلوحه کارشان قرار داده‌اند ما در مجموعه خودمان(موسسه قدیم الاحسان) مثلا در باره رهنمودهای ایشان که در خصوص تشرع و رعایت شئونات شرعی در هیئت‌ها مطرح فرمودند،کتاب تخصصی احکام مداحی را چاپ می‌کنیم که تمام زوایای احکام شرعی هیئت در آن موجود است. متاسفانه ما ایرانی‌ها در کار جمعی مقداری ضعیف هستیم، اما در هیئت اینگونه نیست. یک روایتی در کتاب "جواهر الکلام فی صوانع الایام" آمده است که شیطان بعد از کربلا تمام لشکرش را جمع کرد وگفت از این به بعد نگذارید دور امام حسین جمع شوند. امام صادق می‌فرمایند: از آروزهای من این است که 15 قدم 15 قدم شیعیان ما برای ما مجلس بگیرند یعنی در هر خانه ای روضه باشد.با توجه با چنین سفارشی از امام معصوم و برگان ما پس ما باید به وظیفه و تکلیف خود عمل کینم بنابراین مداحان به حاشیه‌ها نپردازند و مراقب باشیم یک وقت، ما مداح خودمان نشویم و اسم ما بزرگتر و جلوتر از "السلام علیک یا ابا عبدالله" نشود.
حرکت‌های علمی و پژوهشی در هیئت‌ها رو به جلو است
منظورتان از کار جمعی چیست؟هیئت‌ها که نماد و نمود چنین فعالیت دسته جمعی و مردمی هستند. آیا مساله‌ای از دید شما وجود دارد که جلوی این کار جمعی را می‌گیرد یا کمرنگ می‌کند؟
ببینید منظورم این است که در گذشته اینترنت و پیامک و موبایل و سایت و بلاگ نبود بلکه یک پرچم می‌زدیم و همه می‌آمدند هیئت. مثلا حاج منصور یک استاد اشک داشت به نام حاج محبوبی که استاد اشکش بود، وقتی آدرس هیئت را گم می‌کرد اینقدر گریه می‌کرد که حضرت زهرا( س) به خوابش می‌آمد و آدرس هیئت را نشانش می‌داد. یک روز صبح جمعه آمد مجلس شیخ رضا سراج و روضه را نگه داشت.گفت دیشب اینقد گریه کردم که حضرت اینجا را به من نشان داد. به نظرم باید یک مقدار به پرچم برگردیم. الان بنر را می‌آورند در هیئت اصل قرار می‌دهند، ایراد ما ایرانی‌ها این است که فناوری به ما می‌گوید کجا باید باشیم در حالی‌که ما باید مشخص کنیم این فناوری کجا باشد و کجا مورد استفاده قرار گیرد. صحبت‌هایی که آقا فرمودند، خیلی سخت نیست و جوانان به سمت اینها می‌روند. الان چندین مداح دکتر و دارای تحصیلات عالیه و استاد دانشگاه داریم، یا مجمع الذاکرین حوزه علمیه قم را داریم، از این طرف مداح داریم که حدود 40 کتاب در حوزه ستایشگری نوشته است و شاعر مداح داریم. الحمدالله حرکت خیلی رو به جلو است و اگر هرجا هم عقب باشیم برعکس آنچه در اذهان است در عرصه مداحی بسیار جلو هستیم. البته باید روحیه کار جمعی را در خود بیش از پیش تقویت کنیم و مراقب آسیب‌ها باشیم. نهادهای فرهنگی در این زمینه راه افتاد‌ه‌اند و فعالیت‌های خوبی هم دارند اما در بحث هیئت و توجه به هیئت‌ها کم می‌گذارند.در خانه اگر کس است یک حرف بس است. امام می‌فرمایند محرم و صفر است که اسلام را زنده نگه داشته است دوم این که حرف روز حرف سیدالشهدا(ع) است آقا هم فرمودند راه منحصر به فرد همین منبرها و مجالس اهل‌بیت(ع) است آنوقت معلوم می شود که باید میلیارد، میلیارد پول بگذاریم برای هیئت. البته راهش را هم پیدا کنند. هیئت‌ها دیگ و بلندگو نمی خواهند.
شبکه تلویزیونی به نام هیئت برای پاسخگویی به نیاز علاقه‌مندان تاسیس شود
همانطور که عرض کردم حرکت رو به رشد و جلو است و البته باید کارهای علمی و پژوهشی جدی در این زمینه انجام شود. اما بخشی از این مسئولیت متوجه متولیان فرهنگی و نهادهای مرتبط و مسئول است. یکی از ایرادات این است که مثلا ما چندتا شبکه در صداوسیما راه انداختیم با عناوین و موضوعات مختلف، در حالی‌که ما پیشنهاد دادیم یک شبکه به نام هیئت راه بیندازید و یک ماه آزمایشی پخش کنید و ببینید خواهان دارد یا نه؟. چرا مردم ما باید از شبکه های ماهواره‌ای آن طرف که مداحی‌های خود ما را پخش می‌کنند، آن را ببینند و بشنوند؟ کم کاری از خود ما در داخل است. گریه بیشتر از خنده انسان را تخلیه می کند تازه گریه امام حسین با بقیه گریه ها فرق می‌کند همه غم ها را می‌برد ما در حال نگارش کتاب ها در این زمینه هستیم مثلا جامعه شناسی ستایشگری را دکتر بنیانیان نوشته است. باید روی اینها کار کنیم صداوسیما و وزارت ارشاد هم که در این دوره تعطیل است. سازمان تبلیغات هم کانون مداحان ایجاد کرده و یک اسمی گذاشته‌اند بدون این که پولی در اختیارش قرار دهند. فقط جلسه می‌گیرند به قول آن طرف که گفت اگر خواستید کاری را انجام ندهید برایش جلسه بگذارید. ما الان باید تربیت مدرس بگذاریم و از مداحانی که مدرس هستند، استفاده کنیم.
در پایان سخنی هم درباره گزارشی که روز ولادت حضرت زهرا(س) مداحان خدمت آقا می‌رسند و ارائه می‌کنند دارم. آن چه در آنجا ارائه می‌شود همه مداحی کشور نیست بلکه مداحی کشور ما چیزی جلوتر از آن چیزی است که در آن مراسم در محضر آقا اجرا می‌شود، هم از نظر شعر و اجرا و هم سبک خواندن و محتوا خیلی متفاوت است. آن گزارش اصلی که از هیئت ها باید به آقا برسد، نیست.این آمار و وضعیت دقیق هیئت‌ها نیست، اتفاقا وضع هیئت‌ها خیلی خوب است در عین حالی که برخی از هیئت‌ها نیز آسیب‌پذیر هستند.
/م118