مومنی که قرآن می‌خواند همانند ترنج هم خوشمزه و هم خوشبوست
قرآن، راه رهایی از فتنه
شخصی به نام حارث می‌گوید در مسجد گروهی را دیدم که در پاره‌ای از احادیث به گفتگوهای بی فایده روی آورده‌اند به محضر امیر مومنان حضرت علی علیه السلام رسیدم و جریان را گفتم حضرت فرمودند: من از رسول خدا شنیدم که در مدت زمانی کم، فتنه‌ها شروع گردد، عرض کردم یا رسول الله، راه رهایی از این فتنه‌ها چیست؟
حضرت بیان نمودند: قرآن، کتاب خدا که راه حل اختلافات و کشمکشهایتان در آن است. کتابی که حق و باطل را به آسانی روشن می‌سازد. حقیقتی که شوخی به آن راه ندارد، هر کس هدایت را در غیر آن بجوید، گمراه می‌گردد، همان ریسمان محکم الهی است که ارتباط خدا با انسان به آن وابسته است و همان کتاب حکمت آمیز و راه مستقیم است. در اثر همان کتاب است که زبانها از اشتباه بدور می‌ماند، هر کس با قرآن سخن بگوید سخنش دروغ نخواهد بود و هر کس طبق آن قضاوت کند، با عدالت قضاوت کند و هر کس عملش را مطابق قرآن کند پاداش نیک خواهد دید.
به تجریه برای بشر ثابت شده که هر کس ادعای راهنمایی انسان را در این دنیا داشته، نتوانسته آنطور که باید و شاید انسان را هم در زندگی مادی و هم در زندگی آخرتی راهنمائی خوبی دهد بلکه یا انسان را متوجه مادیات کرده و دستش را از معنویات بریده و یا به سوی معنویت حرکت داده و مادیات را نفی کرده و تنها راه نجات انسان را نداشتن زن و فرزند و مال و منال دانسته، انسان را تشویق به دوری از آنها می‌کند، اما یکی از فضایل قرآن این است که انسان را به گونه‌ای هدایت می‌کند که هم دنیا را داشته باشد و هم آخرت را، چرا که به گفته امام علی علیه السلام راه راستی است که رهروانش را گمراه نمی‌سازد و مایه چنان عزت و سربلندی است که هرگز انسانی که به آن عمل می‌کند، خوار نگردد و دریای علوم و سرچشمه دانش و بوستان عدالت می‌باشد، و برای پیروانش وسیله هدایت و رستگاریست و بر اساس این فضیلتهای قرآنی است که در روایت آمده که اگر روزت را صرف آموختن یک آیه از قرآن کنی بهتر از این است که در آن روز هزار رکعت نماز بخوانی و اینکه هر کس قرآن را یاد بگیرد و از دستوراتش پیروی کند خداوند بوسیله قرآن او را از گمراهی نجات می‌دهد. و در روایتی از حاکم نیشابوری آمده که: صاحب قرآن (کسی که می‌خواند و عمل می‌کند) در روز قیامت می‌آید، قرآن می‌گوید خدا برای وی جای بده، خداوند تاج کرامت می‌دهد به او و اینکه در خواست می‌کند خدایا از او راضی باش و خدا از وی راضی می‌باشد و سپس به او گفته می‌شود قرآن بخوان و بالارو و به هر آیه‌ای حسنه‌ای برایش می‌دهند. و جالب است بدانیم که یکی از شفیعان قیامت روزه و دیگری قرآن می‌باشد.
فضیلت آموختن قرآن
در فضیلت آموختن قرآن آمده که هر پدری که به فرزندش قرآن یاد دهد در قیامت تاجی در بهشت برای او داده می‌شود و حتی آمده که هر کس قرآن را بخواند و عمل کند پدرش در قیامت تاجی خواهد پوشید که نورش از نور خورشید در خانه‌های دنیا بهتر باشد تا چه رسد کسی که نسبت به آن عمل کند. و در فضیلت عمل کردنش آمده که هر کس قرآن بخواند و عمل کند و بر خود حلالش را حلال و حرامش را حرام دارد، خداوند او را به بهشت برده و او می‌تواند ده نفر را که مستحق عذاب هستند را شفاعت کند.
تمثیل مومن و قرآن
و اما یک حدیث جالبی هست در اینکه مومنی که قرآن می‌خواند یا نه و عمل می‌کند یا نه که بد نیست نگاهی بر آن بیاندازیم، ترجمه حدیث این است که: مومنی که قرآن می‌خواند همانند ترنج هم خوشمزه و هم خوشبوست و مومنی که قرآن نمی‌خواند مانند خرماست که خوش طعم است ولی بویی ندارد و فاجری که قرآن می‌خواند همان ریحان خوشبو ولی تلخ مزه می‌باشد و فاجری که قرآن نمی‌خواند همانند میوه تلخ مزه و بی‌بوست و یادمان باشد این سخن ابن عباس که کسی که درونش چیزی از قرآن نباشد مانند مخروبه می‌باشد.
فضیلت خواندن قرآن از مصحف
احادیثی از اهلبیت علیهم‌السلام به یادگار رسیده که خواندن قرآن از رویش را با فضیلت‌تر از خواندنش از حفظ میدانند، چرا که در این حالت قرائت کننده هم چشمش از نگاه کردن به قرآن لذا می‌برد و از نابینایی رها می‌گردد و هم اینکه در خانه‌ای که قرآن در آن خوانده شود برکتش زیاد می‌گردد و مانند ستارگان که به زمین می‌درخشند، این خانه نیز به آسمان نور افشانی می‌کند و باعث دوری شیاطین از آن خانه می‌گردد و برعکس خانه‌هایی که قرآن در آن خوانده نشود برکتش کاسته شده و ملائکه از آن خانه دوری می‌کنند.
منابع: سیوطی، الاتقان، ترجمه سید محمدی حائری قزوینی، چاپخانه سپهر تهران 1380 کلینی، اصول کافی، مترجم محمد باقر کمر‌ه‌ای، انتشارات اسوه 1383 ابوالقاسم خویی، البیان، مترجم هاشم زاده هریسی. محمد صادق نجمی، دانشگاه آزاد اسلامی خوی، چاپ پنجم. دانشکده تحقیقات اسلامی، علوم و معارف قرآن پائیز 1381
/م118