پای منبر ولی/ اکسیری که انسان را مقابل هوی و هوس مقاوم می کند

بشر سر تا پا نیاز است. رفع این مشکل و تامین این نیازها را از چه کسی باید بخواهیم؟ از خدای متعال که او حاجات ما را می داند. خدا می داند شما چه می خواهید، چه لازم دارید و چه چیزی از او می طلبید و سوال می کنید.

پس از خدا بخواهید. " وقال ربکم ادعونی استجب لکم" پروردگار شما فرموده است: دعا کنید مرا؛ یعنی بخوانید مرا من به شما جواب می دهم. البته این جواب دادن به معنای برآمدن حاجات نیست. می گوید: جواب می دهم و لبیک می گویم؛ استجب لکم.

اما این استجابت الهی در بسیاری از موارد با دادن حاجت و آن چیز مورد درخواست شما همراه است. پس این مطلب اول که انسان نیازهایی دارد و رفع این نیازها را باید از خدا بخواهد. باید در خانه خدا رفت تا از تضرع پیش دیگران بی نیاز شد.

مساله ی بسیار مهمی است. خداوند متعال وسیله ای به انسان داده است که انسان می تواند حوائج خود را مگر در موارد استثنائی که به آن اشاره می کنم، با آن برآورده کند. آن وسیله چیست؟ خواستن از خدای متعال.

دفع بلا

یک روایت از حضرت سجاد (ع) است که می فرماید: الدّعاء یدفع البلاء النازل و ما لم ینزل"(الکافی، ج 2، ص 469) هم بلایی که به سوی شما آمده است با دعا دفع می شود و هم بلایی که نیامده است. یعنی اگر دعا نکنید آن بلا متوجه شما خواهد شد.

جلب رزق و نجات از دشمن

حدیث دیگر حدیث نبوی است. آن حضرت به اصحاب خود فرمود: "ألا أدلکم علی سلاح ینجیکم من أعدائکم و یدرّ أرزاقکم" آیا می خواهید سلاحی را به شما نشان دهم که هم شما را از دشمن حفظ می کند و نجات می دهد و هم روزیتان را فراوان می کند؟" این همان خواستن از خدا برای برآورده شدن حاجات است. "قالوا بلی رسول الله" عرض کردند: بلی بفرمایید. فرمود:" قال تدعون ربکم" خدا را دعا کنید؛ خدا را بخوانید. "باللیل و النهار"؛ شب و روز (الکافی، ج 2، ص 468)

دفع انگیزه های ماده گرایانه

ذکر فوائد عجیبی دارد که حالا من آن چه در اینجا یادداشت کرده ام، عرض می کنم:" دفع انگیزه های ماده گرایانه و هوس رانی های گمراه کننده"

ذکر مثل مدافعی است که در مقابل هجوم این هوس ها ما را و دل ما را محافظت می کند. دل خیلی آسیب پذیر است. ما دلمان، روحمان خیلی آسیب پذیر است. در مقابل چیزهایی تحت تاثیر قرار می گیریم. دل مجذوب به جاذبه های گوناگون می شود. اگر بخواهیم دل که جای خداست، جایگاه خداست. رفیع ترین مرتبه در وجود انسان، دل انسان است؛ یعنی همان باطن و حقیقت وجودی انسان سالم و پاکیزه بماند، مدافعی لازم دارد، این مدافع ذکر است. ذکر نمی گذارد که دل دستخوش تهاجم بی امان هوس های گوناگون شود و از دست برود. ذکر دل را نگه می دارد که در فساد و در جاذبه های گمراه کننده غرق نشود. در همین رابطه من روایتی را دیدم که خیلی پر معناست؛ می فرماید:" ألذاکر فی الغافلین کالمقاتل فی الفارّین" (وسادل الشیعه، ج 7، ص 167) در میدان جنگ یک رزمنده را می بینید که دفاع می کند، ایستادگی می کند از همه امکاناتش برای ضربه زدن به دشمن و جلوی تهاجم را گرفتن، استفاده می کند اما رزمنده دیگر هم ممکن است باشد که بگریزد، طاقت تحمل از دست بدهد و از مقابل دشمن بگریزد. می فرماید: ذاکر در میان جمع غافل مثل همان سرباز رزمنده ی ایستادگی کننده است در میان کسانی که دارند فرار می کنند. ببینید این تشبیه و تنظیر به همین لحاظ است؛ چون او دارد در مقابل تهاجم بیگانه دفاع و ایستادگی می کند، ذکر شما هم دارد ایستادگی می کند.

برداشتن موانع

موانع درونی را باید با تضرع به درگاه پروردگار با دعا، با توجه، با تربیت و تهذیب نفس، با تقویت اخلاق، با عبادت و توسل از پیش بردارید.

زدودت غفلت

دستاوردهای دعا چیست؟ وقتی ما با خدا سخن می گوییم، او را نزدیک خود احساس می کنیم، مخاطب خود می دانیم و با او حرف می زنیم، این دستاوردها از جمله فواید و عواید دعاست. زنده نگه داشتن یاد خدا در دل، غفلت را که مادر همه انحراف ها و کجی ها و فسادهای انسان، غفلت از خداست، می زداید. دعا غفلت را از دل انسان می زداید انسان را به یاد خدا می اندازد و یاد خدا را دل زنده نگه می دارد. بزرگترین خسارتی که افراد محروم از دعا مبتلای به آن می شوند، این است که یاد خدا از دل آنها می رود. نسیان و غفلت از خدای متعال برای بشر بسیار خسارت بار است.

دفع سرگشتگی و درماندگی

دعا وسیله ی مومن و ملجأ مضطر و رابطه ی انسان ضعیف و جاهل با منبع فیاض علم و قدرت است، و بشر بی رابطه ی روحی با خدا و بدون عرض نیاز به غنی بالذات در عرصه ی زندگی سرگشته و درمانده و هدر رفته است؛" قل ما یعبوا بکم ربّی لولا دعاؤکم"(سوره ی فرقان، آیه 77).

/ف.م214