چند نکته خواندنی در خصوص نوع رفتار رسانه ای مداحان و چهره های منتسب به هیئت

وارث : انتشار فیلمی چند ثانیه ای از عبدالرضا هلالی، در فضای مجازی در هفته های گذشته واکنش های منفی و مثبت فراوانی به همراه خود داشت. البته این اتفاق به تنهایی شاید آنچنان ضریبی از اهمیت برای پرداختن به موضوع نداشته باشد. اما با توجه به این که امثال این ماجرا می تواند حلقه ای از یک زنجیره ادامه دار باشد، لازم دیدیم که چند نکته را درخصوص نوع رفتار رسانه ای مداحان و دیگر چهره های منتسب به هیات را متذکر شویم:

1-چند سالی می شود که سوپر استارها و چهره های مشهور و محبوب در حرفه های مختلف، با ورود به شبکه های اجتماعی و فضای مجازی ارتباطی مستقیم با مخاطبین خود پیدا کرده اند. این پدیده مانند دیگر بسترهای دنیای رسانه و ارتباطات، فرصت ها و تهدیدهای فراوانی را در دل خود دارد. (البته بر کسی پوشیده نیست که با استفاده از فرصت های این فضا می توان به راحتی بر تهدیدهای آن غلبه کرد). در این یادداشت مجال برای برشمردن این فرصت ها و تهدیدها نیست و جهت دور نشدن از مطلب به نکته ای کوتاه درخصوص تفاوت ماهوی جنس حضور مداحان در فضای مجازی با دیگر ستاره ها اشاره می کنیم.

حضور ستاره ها در فضای مجازی باعث کمتر شدن فاصله آن ها با مخاطبین و هواداران خود و شناخت بیشتر آن ها از چهره های محبوب شده. آنچه که برای دوستداران یک بازیگر یا فوتبالیست، جذاب و مطرح است و آن را پیگیری می کنند؛ علایق شخصی و نوع رفتار فردی این ستاره ها در حوزه زندگی خصوصی آن هاست. مانند نوع پوشش، خوراک، تفریح، وسیله نقلیه و سایر مسائل حاشیه ای زندگی یک ستاره. اکثر طرفدران این ستاره ها بدنبال دانستن اعتقادات و جهان بینی چهره محبوب خود یا بهره گیری معرفتی از آن ها نیستند، اتفاقا در بسیاری از موارد هوادارن این سوپراستارها با وجود اینکه می دانند چهره محبوبشان اعتقادی متفاوت از آن ها دارد، با این حال باز هم مسائل مربوط به او را پیگیری می کنند. آنچه که میان این ستاره ها و چهره های سرشناس مداحی تفاوت ایجاد می کند، همین نکته است. محبوبیت گسترده ای که مداحان در بین مردم و طرفداران خاص خود دارند، به جهت چهره یا تیپ یا سایر مسائل فردی آن ها نیست، این محبوبیت، آنگونه که خود نیز اذعان دارند، صرفا به دلیل انتساب این بزگوراران به محبوب ترین شخصیت های آفرینش، یعنی اهل بیت پیامبر (ع) است. درواقع محبوبیتی که مداحان دارند، محبوبیتی مقدس است. مولفه های این محبوبیت در موارد متعدد کاملا متفاوت و بعضا متضاد با سایر محبوبیت هاست. مثلا یک ستاره ورزشی وقتی سنش بالا می رود، به تدریج به حاشیه می رود و از محبوبیت او کاسته و بعضا فراموش می شود اما یک ستاره مداحی هرچه که پیر تر می شود محبوبت و احترامش نیز بالاتر می رود. این تفاوت در محبوبیت، تفاوت در نوع توقع و مطالبه هواداران آن ها نسبت به هواداران سایر ستاره ها را نیز به دنبال دارد. برای اکثریت مردم تفاوتی نمی کند که فلان مداح چه می پوشد، چگونه می گردد، به چه غذایی علاقه دارد یا چگونه شوخی می کند. ذاکران اهل بیت (ع)، نزد مردم عزیزند چون معارف اهل بیت (ع) را منتشر می کنند و فرقی نمی کند که در دنیای واقعی باشد یا فضای مجازی. بنابر این استدلال، این سخن که "مداحان هم یکی مثل بقیه" حرف نادرستی است. بله، مداحان هم در نوع رفتار اجتماعی، با دیگران تفاوتی نباید داشته باشند، اما این به آن معنا نیست که شان حقوقی خود را نادیده بگیرند. درست است که دانستن مسائل حاشیه ای و دیدن رفتارهای غیر رسمی مداحان نیز مانند سایر ستاره ها خالی از جذابیت نیست، اما مساله اینجاست که این مساله نباید اصل قرار بگیرد و ضمنا باید هوشیار بود برخی از این رفتارها هزینه زا نباشد و باعث نشود که از این محبوبیت مقدس کاسته شود و به این جایگاه ضربه بخورد.

البته طرح این مساله به صورت کلی بود و آنچنان که در ابتدا گفته شد، فیلم آقای هلالی به تنهایی مساله ساز نبوده و نیست.

2-اما درخصوص فیلمی که از آقای هلالی منتشر شد، آنچه که مطرح می شود این است که ایشان خواسته با یک شوخی تلخ، مساله حسینیه نداشتن هیات الرضا (ع) را یادآوری کند.

درست است که استفاده از تکنیک رسانه ای با توجه به شهرت آقای هلالی باعث شد که در مدت زمان کوتاهی، به بهانه این که "ببینید هلالی چه کار کرده" این فیلم در شبکه های مختلف اجتماعی پخش شود و نهایتا با این تکنیک، مساله بی حسینیه بودن هیات الرضا (ع) همه جا مطرح شود تا جایی کهگفته شد دو نماینده مجلس پیگیر حل این مساله بشوند. اما سوال اینجاست که آیا نمی شد با یک تاکتیک رسانه ای بهتر این مساله را دنبال کرد و به نوع دیگری با بکارگیری اهرم رسانه، یک مطالبه عمومی برای حل این مشکل بوجود آورد؟ در معادله سود و هزینه این نوع رفتار، کدامیک ضریب بیشتری دارند؟ همانطور که در بالا گفته شد منتقدین به این فیلم، که اتفاقا اکثرشان نیز خود هیاتی هایی هستند که مداحان را دوست می دارند، حرف غلطی نمی زنند اگر که از این نوع رفتار ابراز نارضایتی می کنند. چون توقع آن ها از ستاره های این عرصه، توقع دیگری است.

ممکن است برخی هم بگویند که چرا یک مساله کوچک را این قدر بزرگ می کنید، البته این حرف در اصل درست است و نباید زیاد بر روی این مورد متمرکز شد، اما آنچه که باعث پرداختن به این موضوع می شود، اول آن است که اگرچه این مساله کوچک است، اما به دلیل حساسیت جایگاه مداحان و دیگر چهره های وابسته به اعتقادات مردم، گاهی چنین مسائل کوچکی، خودبخود بزرگ می شوند. دو دیگر آنکه، دلیل اصلی واکنش ها به این موضوع، نگرانی از ادامه دار شدن این نوع رفتارها با آب و رنگ بیشتر است.

در پایان لازم است که به متولیان فرهنگی متذکر شد، که مهمترین پایگاه های فرهنگی که اتفاقا گسترده ترین آن ها در میان مردم است و نیاز به حمایت جدی دارد همین هیئات است. باعث تاسف است که گاهی دیده می شود بودجه فرهنگی کشور که باید در راستای رشد فرهنگ اسلامی مردم و خصوصا جوانان هزینه بشود، در جاهایی به هدر می رود که نه تنها باعث تعالی فرهنگی نمی شود که بعضا در تضاد با فرهنگ اسلامی است. برخی مسئولین فرهنگی هنوز درک نکرده اند که اگر تمرکز اصلی شان بر روی هیئت ها باشد خیلی از مشکلات و مسائل فرهنگی جامعه خودبخود حل خواهد شد.

امیدواریم که هرچه زودتر مسئله حسینیه هیات الرضا (ع) با درایت مسئولین و پیگیری مردم حل شود. این هیئت بدون شک یکی از بزرگترین و موثرترین هیئات در سطح کشور است که توانسته جوانان زیادی را جذب کند.