تعریف قرآن از حیا و پاکدامنی چیست؟

با نگاهی به آیات و روایات در می­یابیم  جایگاه و مقام زن در خانواده ازدیدگاه اسلام از اهمیت خاصی برخوردار است تا آنجا که جهاد زن در میدان زندگی، نیکو همسرداری معرفی می­شود. فرهنگ غنی اسلامی مملو از آیات و روایاتی است که می­توانند راهنمای بسیارخوبی برای ما در این خصوص باشد چنان که رعایت دستورات و توصیه های موجود در آن می­تواند نوید بخش خانواده­ای سالم و متعالی و انسان­هایی رشد یافته و مؤمن باشد که شکوفایی و اعتلای جامعه اسلامی را تضمین می­کنند. بنابراین چندیست که بنا به پیشنهاد رهبر فرزانه انقلاب مفهوم سبک زندگی اسلامی مورد توجه قرار گرفته است.

منطور از سبک زندگی چیست؟

سبك­های زندگی مجموعه‌ای از طرز تلقی‌ها، ارزش‌ها، شیوه‌های رفتار، حالت‌ها و سلیقه‌ها در هر چیزی را در برمی‏گیرد. در واقع سبک زندگی به آن بخشی از ظاهر و رفتار ظاهری انسان بازمی‌گردد که قابل مدیریت است و خصوصاً به زیبایی و خوشایندی نیز ربط پیدا می‌کند.

رهبر انقلاب اسلامی، در تشریح مفهوم سبک و فرهنگ زندگی، به مسائلی نظیر خانواده، ازدواج، نوع مسکن، نوع لباس، الگوی مصرف، تفریحات، کسب و کار و رفتارهای فردی و اجتماعی در محیط های مختلف، اشاره کردند و افزودند: در واقع سبک زندگی به همه مسائلی بر می گردد که متن زندگی انسان را شکل می‌دهند.

حضرت آیت الله خامنه­ای با اشاره به توجه عمیق اسلام به مفهوم سبک و فرهنگ زندگی افزودند: در معارف اسلامی، اصطلاح عقل معاش در مفهوم جامع خود، مترادف مفهوم سبک و فرهنگ زندگی است و در قرآن کریم نیز آیات فراوانی در این زمینه وجود دارد.

حیا و پاکدامنی

حيا در لغت‏يعنى شرم داشتن از ارتكاب زشتى‏ها و در اصطلاح حالت روانى خاصى است كه موجب متانت و وقار در رفتار و حركات و سكنات انسان مى‏شود . در نتيجه هر چه اين حالت در انسان قوى‏تر باشد، شخصيت آدمى وزين‏تر و رفتارش سنجيده‏تر خواهد بود و از آنچه با آراستگى شخصيت منافات دارد، بيش‏تر اجتناب مى‏كند .

حيا در روايات جايگاهى ويژه دارد، به گونه‏اى كه آن را محصول ايمان و حتى عين ايمان شمرده‏اند . امام صادق (ع) مى‏فرمايد: «حيا از ايمان است و ايمان در بهشت است .

بنابراين، حيا ثمره ايمان است. همچنین امام صادق (ع) نیز «کفو بودن» را از معیارهای اصلی ازدواج عنوان کرده و آن را این گونه توضیح می دهند:«الکفو ان یکون عفیفاً و عنده یسار»؛ یعنی، همتایی عبارت از آن است که همسر پاکدامن و باحیا و متمکن باشد (حرالعاملی، ۱۳۶۷، ۱۴ /۳۲).

حضرت مریم علیهالسلام پاکدامن بود که حضرت عیسی علیه السلام متولد شد: وَمَرْيَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِن رُّوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ (تحریم: 12)؛ و مريم دختر عمران را [یاد کن] همان كسي كه خود را پاكدامن نگاه داشت و در او از روح خود دميديم و سخنان پروردگار خود و كتاب هاي او را تصديق كرد و از فرمانبرداران بود.

پوشش زن در خانواده و اجتماع

چگونگی پوشش زن و مرد و حد و مرز ارتباط آنان در عرصه های غیر خصوصی خانوادگی از موضوعات مهم سبک زندگی هر جامعه به شمار می رود. خداوند در آیه 30و31 سوره نوربخشی از وظایف زن و مرد در زمینه پوشش و نحوه ارتباط را بیان کرده است

خداوند در آیه 31 علاوه بر بیان دو وظیفه مشابه مردان برای زنان، وظایف مختص دیگری را برای آن ها بیان می کند که حجاب و پوشش از جمله آن هاست. قرآن خطاب به زنان مومن می فرماید: «و لا یبدین زینتهن الا ما ظهر منها؛ زنان نباید زینت خود را آشکار کنند جز آن مقدار که به طور طبیعی ظاهر است.» با توجه به این که در این فراز آیه آشکار کردن زینت نهی شده است.

بنابراین بر اساس آموزه های اسلامی رعایت پوشش مناسب زن به عنوان یک مادر در خانواده می تواند آثار سازنده و عدم رعایت آن صدمات جبران ناپذیری بر بنیاد خانواده و فرزندان داشته باشد.

برآوردن نیازهای عاطفی

از مهمترین نیازهای عاطفی مردان مقبول بودن و مورد پذیرش قرار گرفتن است. تمام مردان نیازمند آن هستند تا به آنها اثبات شود كه در محیط خانواده، خواستنی هستند نه به خاطر شغل، درآمد و یا مقام و موقعیت اجتماعی، كه تماماً صوری و موقتی هستند بلكه فقط به خاطر وجود خودشان.

علاوه بر این رفع نیازهای عاطفی فرزندان در خانواده نیز به سلامت روحی و اخلاقی آنها در جامعه کمک شایانی کرده و موجبات سلامت خانواده نیز فراهم میگردد. از  آنجا که فرزندان بیشتر اوقات خود را در خانه با مادر خود میگذرانند رفتار عاطفی زن در خانه مورد توجه قرار میگیرد. حيثيت مادربودن بايد براى زن ثابت و پابرجا بماند، و گرنه نسل خوبى بوجود نخواهد آمد. مادر در فرهنگ اسلام بايد مادربودن خود را براى تربيت و رشد فرزندان حفظ كند. مادر بايد براى فرزندان مادرى كند، تا فرزندان از نظر فكرى و عاطفى كمبود پيدا نكنند.

/ف.م214