حجت الاسلام مهدوی نژاد: نگذاریم حالات نفسانی ما را مدیریت کند! +گزارش تصویری

وارث: جلسه هفتگی هیئت انصار ولایت یزد با سخنرانی حجت الاسلام مهدوی نژاد و مداحی ذاکر اهل بیت علیه السلام حاج محسن محمدی پناه برگزار شد.

در ادامه متن گزیده ای از سخنان حجت الاسلام مهدوی نژاد را می خوانید:

"یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبرالیل و النهار یا محول الحول و الاحوال حول حالنا الی احسن الحال"

تأملی در دعای تحویل سال یا بهتر بگوییم در دعای تحویل حال داشته باشیم. این دعا در منابع مشهور ما نیامده است اما در حاشیه مفاتیح، مرحوم شیخ عباس قمی نقل کرده اند و در مفاتیح نوین نیز آمده است و فارغ همه اینها دعای پر مضمون و قابل تأملی است.

دل و دیده دو عضو پر مسئله و پر مشغله ای است که منشأ نگرش انسان به عالم است. کلمه قلب 132 بار در قرآن آمده است. ظاهرش بنا به برداشت ما قلبی است جسمانی اما قلبی که قرآن می فرماید غالبا منظور روح و نفس است. قرآن می فرماید: " يوما تتقلب فيه القلوب و الابصار " قیامت روزی است که دلها و دیده ها دگرگون می شود و یادآور رستاخیز است. خوشبحال کسانی که در همین دنیا قلب و دلشان دگرگون می شود. آنجایی که در این دنیا قلب و دیده شان دگرگون می شود و همه چیز را می فهمند در قیامت گرفتار نیستند. به نوعی ارتباط بین دگرگونی طبیعت و قیامت وجود دارد و فهم این ارتباط با دگرگونی قلب و دیده ممکن است. این فهم رابطه بین دگرگونی طبیعت و قیامت تنها با قلب دگرگون شده ممکن است. ما زمانی از دگرگونی طبیعت به یاد دگرگونی برگ و نهایی می افتیم وقتی دل و دیده مان دگرگون شده باشد. تقلب دل و بصر یعنی دگرگونی.

اگر چشم ها را شستیم، می توانیم جور دیگر ببینیم. دلها را اگر شستیم، می توانیم جور دیگر بفهمیم. یک اتفاق اول در دیده می افتد و اتفاق دوم در دل می افتد. یعنی دیده می بیند و اگر بخواهد درست ببیند، بصیرت می خواهد و اتفاق دوم در دل می افتد که که فهم می خواهد و این دل اگر بخواهد بفهمد حقیقت را قلب سلیم می خواهد. به دو واژه می رسیم "بصر بصیر و قلب سلیم" این دو اگر پیدا شد چه اتفاقی می افتد؟ این دو اگر پیدا شد، تقلب قلب و بصر ایجاد می شود و نتیجه اش می شود تحول، حال. چقدر این دعا زیباست " یا مقلب القلوب و الابصار " اول تقلب در قلوب و ابصارهم است. وقتی این اتفاق افتاد تحول حال اتفاق می افتد.

شما اگر می خواهی حالت خوب شود، اول باید دل و دیده ات را عوض کنی. در روایت است که: " القلب مصحف البصر " دل دفترچه یادداشت، دیده است. شما هرچه که دیدی در قلبت نقش می بندد. مواظب باش چه میبینی که هرچه ببینی در دل تو نقش می بندد و در تو نگرش ایجاد می کند و نگاه تو به دنیا را تنظیم می کند و در تو گرایش ایجاد می کند و میلت را درست می کند و خیلی دقیق است! وقتی می فرماید نگاه کن به طبیعت و ببین که دارد دگرگون می شود، پشت این دگرگونی چیست؟ می فرماید: "مدبر الیل و الانهار " یک تدبیری پشت این عالم وجود دارد اگر تو با تدبیر به این دگرگونی ها نگاه کنی، آنوقت است که تحول حال می رسی. نگاه گذرا فایده ای ندارد و همه همین نگاه را دارند آیا تو هم همین نگاه را داری؟

اگر کسی دل و دیده ای پیدا کند که این تدبیر را ببیند و بفهمد یعنی با تدبر ببیند، تقلب قلب و بصر نائل می شود. تقلب قلوب و تحول حال از چه است؟ از غفلت ها به بیداری ها و از ظلمت ها به نور است. وقتی شما حول حالنا بشوید و به سمت کمال بروید در واقع نقطه اوجش می شود " احسن الحال ".

قلب حالاتی دارد و اگر حالات قلب درست شد، حالات بصر هم درست میشود. اگر دلت را بتوانی کنترل بکنی، قلبت نیز درست می شود. دل سالم به دیده دستور می دهد که چه ببیند و چه نبیند. این دو متقابلا بر هم تاثیر می گذارند. اول چشمت را ببند و دلت را حفظ کن. دل که محفوظ ماند و قرص شد، میل و رغبتش به حق محکم می شود و بعد دیگر خود دل کنترل چشم را به دست می گیرد. اگر حالات فلب درست شد، حالات بصر نیز درست می شود.

قلب نیز حالات خوب دارد و حالات بد. حالات خوب قلب، "قلب سلیم" چیست؟ قلب سلیم با چه چیزی به دست می آید؟ با تزکیه نفس، با حیرخواهی. امیرالمومنین علی علیه السلام فرمودند: " هرگاه خدا به کسی اراده خیر بکند، به او قلب سلیم میدهد"

الا بذکر الله تطمئن القلوب... اگر یاد خدا را همیشه و همه جا به همراه داشتی آنوقت اطمینان قلب پیدا می کنی. قلب نورانی با سعه صدر، شرح صدر و حوصله بدست می آید. حضرت محمد صلوات الله علیه فرمودند: کسی که شرح صدر داشته باشد، خداوند نوری به قلب او می تاباند که سینه اش وسیع می شود و قلبش نورانی می شود.

حالات بد قلب؛ "قساوت قلب" است. به چه کسی می گویند قساوت قلب گرفته است؟ کسی که نسبت به احکام خدا بی تفاوت شده است. این یک معنا است. گاهی به خودت نگاه می کنی و فکر می کنی خوب هستی ولی جراحی کن قلبت را یک موقع می بینی بیخیال احکام خداوند هستی و درگیر مسائل دیگر هستی.

حالت بد دیگر قلب؛ "کور دلی" است. بدترین کوری ها، کور دلی است. قلب دیگر چیزی را نمی بیند و منحرف می شود. "فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً" هر کدام از این حالات را کسی داشته باشد در واقع دچار ایست قلبی و مرگ قلبی شده است. یعنی از نظر معنوی دیگر به این آدم می گویند، دل مرده.

در مناجات خمسه عشر، حضرت زین العابدین علیه السلام می فرماید: خدایا من جنایاتی کرده ام که قلبم مرده است. امیرامومنین علی علیه السلام فرمود: حب دنیا قلب را می میراند. حضرت محمد صلوات الله علیه فرمودند: قلب های شما مانند کشتزار است که اگر آب فراوان داده شود، میمیرد. زیادی خوردن و آشامیدن دل شما را میمراند. دلتان را نمیرانید.

حالا قلبی را که مرده است را باید چگونه احیاء کرد؟

اول) توبه کردن. در مناجات خمسه عشر می فرماید: " فَأَحْيِه بِتَوْبَة مِنْكَ يا أَمَلِي " خدایا من آمده ام توبه کنم. این قلب مرا احیاء کن.

توبه کن، بشین به غلط کردن بگو خدایا مرا ببخش و با خدا حرف بزن.

دوم) " اِنَّ الْحَسَناتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئاتِ " حسنات انجام بدهید، سیئات را می شورد و می برد. نماز، روزه علی الخصوص یاد مرگ و قرآن.

حضرت محمد صلوات الله علیه فرمودند: دل های شما مانند آهن زنگ می زند و جلای این دلهای زنگ زده دو چیز است. زیاد یاد مرگ و قرآئت قرآن.

سوم) موعظه؛ امیر المومنین علی علیه السلام فرمودند: قلبت را با موعظه زنده کن. حضرت محمد صلوات الله علیه که جبرئیل خادم او است وقتی رسید به جبرئیل به ایشان گفت: مرا موعظه کن. 

چهارم) مصاحبت با ابرار، خوبان و اهل معرفت. هم نشینی ات را با افراد خوب زیاد کن تا دل مرده نشوی. مصاحبت با عقلا یعنی افرادی که با فکر و برنامه عمل می کنند، باعث می شود که دل نمیرد.

احسن الحال چیست؟ بهترین حال، حالی است که انسان گرفتار احوالات خودش نباشد. یعنی اسیر غضب و شهوتش نباشد. حالاتش او را مدیریت نکند بلکه او حالاتاش را مدیریت کند. بهترین حالات این است که بدانی این هستی مسخر و مغلوب تو است نه تو مسخر او!

در ادامه این مراسم؛ ذاکر اهل بیت علیه السلام حاج محسن محمدی پناه به روضه خوانی و سینه زنی پرداختند.