سه شنبه های شور و شعور / مجالس روضه چه جایگاهی دارند؟

موضوع این نوشتار این است که این مجالس روضه در دیدگاه اهل بیت چه اهمیتی دارد؟ در شهر با این همه غفلت‌هایی که وجود دارد این توفیق نصیب عده‌ای می‌شود که در مجالس ذکر اهل بیت سلام الله علیهم اجمعین شرکت نمایند. این موضوع چه اهمیتی دارد و این جلسات چه جایگاهی دارند؟ اصولا شرکت در این جلسات چه آثاری را با خود به همراه دارد؟

بالاتر از عرش

ابتدا به ذکر روایتی از امام رضا(ع) می‌پردازیم که در جلد ۲ صفحه ۱۲۸ کتاب شریف باب السلام از جناب محدث نوری -استاد شیخ عباس قمی- آمده است. حضرت علی بن موسی الرضا سلام الله علیه می‌فرمایند: «یا بن شبیب ان هذه المجالس افضل من روضه المبارکه و الحرم مطهر» با توجه به روایاتی که در مورد فضائل کربلا و زیارت کربلا و خاک کربلا و… آمده، این روایت قدری عجیب به نظر می‌رسد. می‌فرماید مجالسی که در آن  ذکر فضایل حضرت سیدالشهداء سلام الله علیه و حضرات معصوم سلام الله علیهم اجمعین می‌شود، «افضل من روضه مبارکه و الحرم مطهر». اگر واقعا مجلس، مجلس توسل باشد شرافت آن از عرش هم بالاتر است.

هشت خصلت مجالس اهل بیت(علیه السلام)

در کتاب خصائص الحسنیه نیز شیخ جعفر شوشتری به این موضوع اشاره‌هایی داشته است. ایشان در خواص مجالس گریه بر حضرت سیدالشهدا هشت عنوان را ذکر می‌فرماید:

اول اینکه در آن احیاء امر ایشان است، و در خبر است که هر کس بنشیند در مجلسی که در آن احیای امر ائمه است نمیرد دل او روزی که دلها می‌میرند. دوم در آن حال ثواب تسبیح دارد. سوم آن مجالس محبوب حضرت صادق است به مقتضای روایات، پس محبوب خدا و رسول است. چهارم محل نظر حضرت حسین(ع) است زیرا که آن جناب در یمین عرش است و نظر می‌کند به سوی کربلا و به زوار و گریه‌کنندگان. پنجم آنکه ملائکه مقربین در آن مجالس حاضر می‌شوند، چنانکه روایت شده است که روزی جعفر بن عفان، به خدمت حضرت صادق(ع) مشرف شد، پس حضرت او را به نزدیک خود نشانید، و فرمود:

ای جعفر شنیده ام که در مرثیه حسین(ع) شعر می‌گویی، و خوب می‌گویی، عرض کرد: بلی فدایت شوم، فرمود: بخوان پس خواند و آن حضرت با اصحاب گریستند تا اینکه اشک بر صورت و محاسن شریفش جاری گردید، پس فرمود: ای جعفر، ولله ملائکه مقربین در اینجا حاضرند و شنیدند اشعار تو را، و گریه کردند چنانکه ما گریستیم، بلکه بیشتر، و خداوند واجب نمود از برای تو الان تمام بهشت را، و گناهان تو را آمرزید، ای جعفر آیا بیشتر بگویم؟ عرض کرد: بلی، بلی سید من، فرمود: هیچکس نیست که ذکر کند حسین(ع) را پس گریه کند یا بگریاند، مگر اینکه بهشت از برایش واجب گردد، و گناهانش آمرزیده شود. ششم مجلس عزا قبه‌ی حضرت حسین علیه السلام است زیرا که قبه‌ی آنجناب تنها همان بنیان مخصوص نیست بلکه قبه‌ی او عبارتست از خضوع و خشوع. پس هر مجلسی که مشتمل باشد بر خضوع و خشوع خصوصا از برای ذکر آنجناب، همان قبه آن حضرت است و اجابت دعا در آن خواهد بود.

هفتم معراج گریه کنندگان است، زیرا که محل نزول صلوات و رحمت مخصوص الهی است به غفران ذنوب و رفع درجات ایشان، بلکه اگر از برای یک نفر متحقق شود بکا یا تباکی، امید هست که رحمت تمام اهل مجلس ما را شامل شود. هشتم اینکه آن نظیر مجالسی است که اشرف و اقدم و اجل همه‌ی مجالس بوده اند. (1)

محل اجابت دعا

و همچنین مرحوم علامه میر جهانی در کتاب نفیس البکاء للحسین می نویسد: این مجالس قبه‌ی سامیه‌ی حضرت اباعبدالله الحسین است که محل اجابت دعاهاست و باید دانست که مراد از (قبه) قبه‌ی ظاهریه نیست بلکه مراد از قبه‌ی آنجناب آن مجالس عزایی است که در هرکجای زمین و در هر زمان منعقد می‌شود. پس در هرمجلسی که خضوع و خشوع و دلشکستگی و سوزش قلب برای امام حسین حاصل شود در هر زمان ومکانی باشد یقینا در تحت قبه‌ی حسین علیه السلام است و محل قبولی واجابت دعاست. (2(

اظهار محبت و مهرورزی به اهل بیت

از طرف دیگر قرآن محبت به خاندان رسالت را اجر رسالت ذکر فرموده که «قُل لا أَسئَلُکُم عَلَیهِ أَجراً إِلَا المَوَدَهَ فِی القُربى‏ وَ مَن یَقتَرِف حَسَنَهً نَزِد لَهُ فِیها حُسناً إِنَ اللَهَ غَفُورٌ شَکُورٌ» یعنی  بگو: از شما [در برابر ابلاغ رسالتم‏] هیچ پاداشى جز مودت نزدیکان را [که بنابر روایات بسیار اهل بیت- علیهم السلام- هستند] را نمى‏خواهم. و هر کس کار نیکى کند، بر نیکى‏اش مى‏افزاییم؛ یقیناً خدا بسیار آمرزنده و عطاکننده پاداش فراوان در برابر عمل اندک است.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏ فرماید: «لا یؤمن عبدٌ حتى أکون أحب الیه من نفسه وتکون عترتى احبَ الیه من عترته ویکون اهلى أحب الیه من أهل» مؤمن به شمار نمى‏ رود مگر اینکه مرا پیش از خود دوست داشته باشد و فرزندان مرا پیش از فرزندانش و خاندان مرا بیش از خاندان خود دوست بدارد»

به این ترتیب یکی از راه‌های اظهار محبت و مهرورزی به اهل بیت(ع) برپایی مجالس سوگواری یا مدح و شادی برای ائمه خواهد بود.

نتیجه بحث:

با نگاهی به روایات ائمه معصومین در مورد اهمیت برگزاری مجالس عزاداری و مدح و منقبت اهل بیت مشخص است که این نوع مجالس نقش بی‌بدیلی در تروج تفکر شیعه داشته و اگرچه این عمل بعنوان امری مستحبی مطرح می‌باشد اما به فرموده شیخ عبدالکریم حائری موسس حوزه علمیه قم روضه ی امام حسین(ع) مستحبی است که هزاران واجب از دل آن بیرون می آید.

لذا عجیب نیست که در روایات معصوم این همه فضائل برای مجالس ذکر اهل بیت عنوان شده است چراکه در درجه اول به فرموده امام رضا(ع) احیای امر اهل بیت(یُحیى‏ فِیهِ أمرُنَا) را در پی خواهد داشت و از طرف دیگر اظهار علاقه و مهرورزی به پیامبر و اهل بیت خواهد بود که مورد تاکید قرآن و روایات واقع شده است.

 پی نوشت:

1-اشک روان بر امیر کاروان ص۲۵۶

2-البکاءللحسین ص۱۰۰

/م.س215

منبع:حسینیه بیرق