چگونه ماه رمضان ماه مباركي خواهد شد
يكي از وظايف ما در ماه رمضان، دعا كردن است. دعا انسان را به خدا نزديك مي‌كند؛ معارف را در دل انسان ماندگار مي‌كند؛ ايمان را قوي مي‌كند؛ علاوه بر اينكه مضمون دعا ان‌شاءالله مستجاب مي‌شود و خواسته انسان برآورده مي‌شود.
وارث: ماه مبارك رمضان فرصت مغتنمي است براي اينكه سخنان بزرگان و اولياي دين را راجع به اهميت و فضائل اين ماه سراسر مبارك و فرخنده مرور كنيم، آنچه در ادامه مي‌آيد بيانات حضرت آيت‌الله خامنه‌اي در باب فضائل ماه ضيافت الله است:
*قدرتِ مبارزه با هواي نفس در ماه رمضان دستاورد بزرگي است
-در ماه رمضان، اين رياضت الهي و شرعي، اين خويشتنداري، اين صبر بر گرسنگي و تشنگي، اين مبارزه با هواي نفس و شهوات انساني، موجب آن مي‌شود كه ملكات نيك در انسان تقويت شود، بشر در حقيقت مجموعه‌اي از همين ملكات و صفات و خصال است. آن كساني كه صفات و خصال نفساني و روحي آن‌ها، صفات نيك است، با دست پُر از اين دنيا مي‌روند. اعمال عبادي، تقواي الهي و بقيه وظايفي كه برعهده انسان است، در درجه نهايي براي اين است كه انسان بتواند خود را مجموعه‌اي از ملكات نوراني كند؛ خود را انسان واقعي بسازد و تشبّه به خداي بزرگ پيدا كند.
-انساني كه به بركت ماه رمضان، قدرتِ مبارزه با هواي نفس پيدا كرده، دستاورد بزرگي را به دست آورده است كه بايد آن را حفظ كند. انساني كه از عادت به هوسراني و عادت زشت پاسخگويي مثبت به هوس‌ها و شهوات - تا هر جايي كه براي او مقدور است - رنج مي‌برد، در ماه رمضان مي‌تواند بر اين عادت فائق آيد؛ بايد اين را براي خود حفظ كند، همه بدبختي‌هاي بشر بر اثر پيروي از هواي نفس است، همه ظلم‌ها، همه تزويرها، همه نامردمي‌ها و بي‌عدالتي‌ها، همه جنگ‌هاي ظالمانه، همه حكومت‌هاي فاسد، همه تسليم شدن و ظلم‌پذيري در ميان ملت‌ها، ناشي از همين پيروي از هواهاي نفساني و تسليم شدن در مقابل خواهش نفس است. اگر انسان اين قدرت را بيابد كه بر خواهش نفس غلبه پيدا بكند، انسانِ رستگاري شده است. ماه رمضان اين را در شما به وجود آورده است. عيد امروز براي اين است كه محاسبه‌اي بكنيد؛ پاداشي را كه خدا در اوقات ضيافتِ خود به شما داده است، براي خودتان نگاه داريد و رابطه خود را با خدا محكم كنيد.
*چگونه ماه رمضان ماه مباركي خواهد شد
عزيزان من؛ مردان، زنان و به خصوص جوانان! اين حالت تضرّع و اين حالت توجّه و ارتباط با خداي متعال را با دل‌هاي نوراني خود، در طول سال براي خودتان حفظ كنيد. دنيا و آخرت، با اين صفاي نفساني براي انسان حاصل مي‌شود. دنيايي كه انسان را سعادتمند كند، فقط از اين راه حاصل مي‌شود ولاغير.
عزيزان من! فرصت روزه و امساك و فضاي عبادت و معنويت را قدر بدانيم و قدري خودمان را به خدا نزديك كنيم، از گناهان دوري كردن، به قُربات و اعمال عبادي هرچه نزديكتر شدن، اخلاق و رفتار و صفات و خصال انساني را هرچه در خود زنده‌تر و فعّال‌تر كردن، اموري است كه در اين ماه مي‌تواند حقيقتاً براي هر كسي و براي هر مجموعه‌اي مايه بركت باشد، از قرآن درس بگيريم. از دعاها درس و حكمت بياموزيم. قدري در هدف از خلقت خود، در آفرينش خود، در نعمت‌هاي بزرگ خداي خود و در وظايف عظيمي كه بر دوش ماست، تأمّل و تدبّر كنيم. در مرگ و حساب الهي و ارزش عبادات و اعمال - آن‌گاه كه همراه با اخلاص باشد - تأمّل كنيم. آن وقت ماه رمضان، حقيقتاً ماه مباركي خواهد شد كه اميدوارم براي همه ما چنين چيزي در اين ماه مبارك پيش بيايد.
*يكي از وظايف ما در ماه رمضان، دعا كردن است
يكي از وظايف ما در ماه رمضان، دعا كردن است. دعا انسان را به خدا نزديك مي‌كند؛ معارف را در دل انسان ماندگار و مؤثّر مي‌كند؛ ايمان را قوي مي‌كند؛ علاوه بر اينكه مضمون دعا - كه خواستن از خداست - ان‌شاءاللَّه مستجاب مي‌شود و خواسته انسان برآورده مي‌شود؛ يعني دعا از چند سو داراي بركات بزرگ است. لذاست كه در قرآن كريم، بارها در باب دعا و دعايي كه بندگان صالح خدا كرده‌اند، سخن گفته شده است. همه اينها براي آن است كه به ما درس داده شود. انبياي الهي در مواقع سختي دعا مي‌كردند و از خداي متعال كمك مي‌خواستند: «فدعا ربه انّي مغلوب فانتصر» كه از قول حضرت نوح(ع) نقل شده است يا از قول حضرت موسي(ع) نقل شده است: «فدعا ربه ان هؤلاء قوم مجرمون»، موسي به خدا شكايت كرد و به او پناه برد.
خداي متعال در چند آيه از آيات قرآن وعده كرده است كه دعا را مستجاب خواهد كرد. يكي از آيات، همين آيه مباركه «و قال ربّكم ادعوني استجب لكم» است؛ يعني پروردگار شما فرموده است كه مرا دعا كنيد، تا استجابت كنم. ممكن است استجابت به معناي برآورده شدنِ صددرصد آن خواسته هم نباشد. گاهي ممكن است قوانين خلقت، اقتضاي اين را نكند كه خدا آن حاجت را حتماً برآورده كند. در مواردي قوانيني وجود دارد كه آن خواسته برآورده شدني نيست، يا به زودي برآورده شدني نيست. در غير اين موارد، قاعدتاً خداي متعال پاسخش اين است كه خواسته شما را برآورده مي‌كند؛ همچنان كه در دعاي شريف ابي‌حمزه ثمالي - كه در سحرهاي ماه رمضان خوانده مي‌شود - به همين معنا اشاره مي‌كند.
*ماه رمضان است؛ دعا كنيد
در قرآن فرموده است: «و سئلوا اللَّه من فضله ان اللَّه كان بكلّ شيءٍ عليما»؛ اگرچه خدا عالم است و نيازهاي شما را مي‌داند، اما شما از خدا بخواهيد و به خدا عرض كنيد. اين آيه را در دعا ذكر مي‌كند. البته در دعاي شريف: «ان اللَّه كان بكلّ شيءٍ رحيما» دارد؛ اما در قرآن «كان بكلّ شيءٍ عليما» است. بعد مي‌فرمايد: «و ليس من صفاتك يا سيدي ان تأمر بالسؤال و تمنع العطيّه». امام سجاد(ع) عرض مي‌كند: پروردگارا! عادت تو اين نيست كه مردم را به خواستن امر كني؛ اما آنچه كه آن‌ها خواستند به آن‌ها ندهي. يعني معناي كرم الهي و رحمت الهي و قدرت محيطه الهي اين است كه اگر مي‌گويد بخواهيد، اراده فرموده است كه آن خواسته را اجابت كند.
ماه رمضان است؛ دعا كنيد، دعا را قدر بدانيد، زمان را قدر بدانيد، حاجات بزرگ را، حاجات امّت اسلامي را، حاجات كشور اسلامي را، حاجات ملت خودتان را، حاجات شخصي خودتان را، مورد توجّه قرار دهيد و آن‌ها را متضرّعانه و مجدّانه از خداي متعال بخواهيد و هر كس، تعهّد كند اين دعايي كه مي‌كند، هر آنچه كه از عملكرد او احتياج دارد، پاي آن بايستد و بگويد من حاضرم در راه خدا تلاش كنم. البته اين تلاش، هميشه به معناي جنگيدن و جبهه رفتن و كتك خوردن و امثال اينها نيست - موارد خاصي است كه آن طور پيش مي‌آيد - اما هميشه به معناي صادق بودن، بر سر مبنا و اصل ايستادن، به آينده اميدوار بودن، دشمن را دشمن دانستن است. فرصت دعا را مغتنم بشماريد؛ خداي متعال اين دعاها را مستجاب خواهد كرد و خواسته‌ها برآورده خواهد شد. جامعه ما اگر جامعه تقوا و دعا و معنويت باشد، بسياري از مشكلات مادّي او هم قطعاً برطرف خواهد شد.
/ف.م214
*قدرتِ مبارزه با هواي نفس در ماه رمضان دستاورد بزرگي است
-در ماه رمضان، اين رياضت الهي و شرعي، اين خويشتنداري، اين صبر بر گرسنگي و تشنگي، اين مبارزه با هواي نفس و شهوات انساني، موجب آن مي‌شود كه ملكات نيك در انسان تقويت شود، بشر در حقيقت مجموعه‌اي از همين ملكات و صفات و خصال است. آن كساني كه صفات و خصال نفساني و روحي آن‌ها، صفات نيك است، با دست پُر از اين دنيا مي‌روند. اعمال عبادي، تقواي الهي و بقيه وظايفي كه برعهده انسان است، در درجه نهايي براي اين است كه انسان بتواند خود را مجموعه‌اي از ملكات نوراني كند؛ خود را انسان واقعي بسازد و تشبّه به خداي بزرگ پيدا كند.
-انساني كه به بركت ماه رمضان، قدرتِ مبارزه با هواي نفس پيدا كرده، دستاورد بزرگي را به دست آورده است كه بايد آن را حفظ كند. انساني كه از عادت به هوسراني و عادت زشت پاسخگويي مثبت به هوس‌ها و شهوات - تا هر جايي كه براي او مقدور است - رنج مي‌برد، در ماه رمضان مي‌تواند بر اين عادت فائق آيد؛ بايد اين را براي خود حفظ كند، همه بدبختي‌هاي بشر بر اثر پيروي از هواي نفس است، همه ظلم‌ها، همه تزويرها، همه نامردمي‌ها و بي‌عدالتي‌ها، همه جنگ‌هاي ظالمانه، همه حكومت‌هاي فاسد، همه تسليم شدن و ظلم‌پذيري در ميان ملت‌ها، ناشي از همين پيروي از هواهاي نفساني و تسليم شدن در مقابل خواهش نفس است. اگر انسان اين قدرت را بيابد كه بر خواهش نفس غلبه پيدا بكند، انسانِ رستگاري شده است. ماه رمضان اين را در شما به وجود آورده است. عيد امروز براي اين است كه محاسبه‌اي بكنيد؛ پاداشي را كه خدا در اوقات ضيافتِ خود به شما داده است، براي خودتان نگاه داريد و رابطه خود را با خدا محكم كنيد.
*چگونه ماه رمضان ماه مباركي خواهد شد
عزيزان من؛ مردان، زنان و به خصوص جوانان! اين حالت تضرّع و اين حالت توجّه و ارتباط با خداي متعال را با دل‌هاي نوراني خود، در طول سال براي خودتان حفظ كنيد. دنيا و آخرت، با اين صفاي نفساني براي انسان حاصل مي‌شود. دنيايي كه انسان را سعادتمند كند، فقط از اين راه حاصل مي‌شود ولاغير.
عزيزان من! فرصت روزه و امساك و فضاي عبادت و معنويت را قدر بدانيم و قدري خودمان را به خدا نزديك كنيم، از گناهان دوري كردن، به قُربات و اعمال عبادي هرچه نزديكتر شدن، اخلاق و رفتار و صفات و خصال انساني را هرچه در خود زنده‌تر و فعّال‌تر كردن، اموري است كه در اين ماه مي‌تواند حقيقتاً براي هر كسي و براي هر مجموعه‌اي مايه بركت باشد، از قرآن درس بگيريم. از دعاها درس و حكمت بياموزيم. قدري در هدف از خلقت خود، در آفرينش خود، در نعمت‌هاي بزرگ خداي خود و در وظايف عظيمي كه بر دوش ماست، تأمّل و تدبّر كنيم. در مرگ و حساب الهي و ارزش عبادات و اعمال - آن‌گاه كه همراه با اخلاص باشد - تأمّل كنيم. آن وقت ماه رمضان، حقيقتاً ماه مباركي خواهد شد كه اميدوارم براي همه ما چنين چيزي در اين ماه مبارك پيش بيايد.
*يكي از وظايف ما در ماه رمضان، دعا كردن است
يكي از وظايف ما در ماه رمضان، دعا كردن است. دعا انسان را به خدا نزديك مي‌كند؛ معارف را در دل انسان ماندگار و مؤثّر مي‌كند؛ ايمان را قوي مي‌كند؛ علاوه بر اينكه مضمون دعا - كه خواستن از خداست - ان‌شاءاللَّه مستجاب مي‌شود و خواسته انسان برآورده مي‌شود؛ يعني دعا از چند سو داراي بركات بزرگ است. لذاست كه در قرآن كريم، بارها در باب دعا و دعايي كه بندگان صالح خدا كرده‌اند، سخن گفته شده است. همه اينها براي آن است كه به ما درس داده شود. انبياي الهي در مواقع سختي دعا مي‌كردند و از خداي متعال كمك مي‌خواستند: «فدعا ربه انّي مغلوب فانتصر» كه از قول حضرت نوح(ع) نقل شده است يا از قول حضرت موسي(ع) نقل شده است: «فدعا ربه ان هؤلاء قوم مجرمون»، موسي به خدا شكايت كرد و به او پناه برد.
خداي متعال در چند آيه از آيات قرآن وعده كرده است كه دعا را مستجاب خواهد كرد. يكي از آيات، همين آيه مباركه «و قال ربّكم ادعوني استجب لكم» است؛ يعني پروردگار شما فرموده است كه مرا دعا كنيد، تا استجابت كنم. ممكن است استجابت به معناي برآورده شدنِ صددرصد آن خواسته هم نباشد. گاهي ممكن است قوانين خلقت، اقتضاي اين را نكند كه خدا آن حاجت را حتماً برآورده كند. در مواردي قوانيني وجود دارد كه آن خواسته برآورده شدني نيست، يا به زودي برآورده شدني نيست. در غير اين موارد، قاعدتاً خداي متعال پاسخش اين است كه خواسته شما را برآورده مي‌كند؛ همچنان كه در دعاي شريف ابي‌حمزه ثمالي - كه در سحرهاي ماه رمضان خوانده مي‌شود - به همين معنا اشاره مي‌كند.
*ماه رمضان است؛ دعا كنيد
در قرآن فرموده است: «و سئلوا اللَّه من فضله ان اللَّه كان بكلّ شيءٍ عليما»؛ اگرچه خدا عالم است و نيازهاي شما را مي‌داند، اما شما از خدا بخواهيد و به خدا عرض كنيد. اين آيه را در دعا ذكر مي‌كند. البته در دعاي شريف: «ان اللَّه كان بكلّ شيءٍ رحيما» دارد؛ اما در قرآن «كان بكلّ شيءٍ عليما» است. بعد مي‌فرمايد: «و ليس من صفاتك يا سيدي ان تأمر بالسؤال و تمنع العطيّه». امام سجاد(ع) عرض مي‌كند: پروردگارا! عادت تو اين نيست كه مردم را به خواستن امر كني؛ اما آنچه كه آن‌ها خواستند به آن‌ها ندهي. يعني معناي كرم الهي و رحمت الهي و قدرت محيطه الهي اين است كه اگر مي‌گويد بخواهيد، اراده فرموده است كه آن خواسته را اجابت كند.
ماه رمضان است؛ دعا كنيد، دعا را قدر بدانيد، زمان را قدر بدانيد، حاجات بزرگ را، حاجات امّت اسلامي را، حاجات كشور اسلامي را، حاجات ملت خودتان را، حاجات شخصي خودتان را، مورد توجّه قرار دهيد و آن‌ها را متضرّعانه و مجدّانه از خداي متعال بخواهيد و هر كس، تعهّد كند اين دعايي كه مي‌كند، هر آنچه كه از عملكرد او احتياج دارد، پاي آن بايستد و بگويد من حاضرم در راه خدا تلاش كنم. البته اين تلاش، هميشه به معناي جنگيدن و جبهه رفتن و كتك خوردن و امثال اينها نيست - موارد خاصي است كه آن طور پيش مي‌آيد - اما هميشه به معناي صادق بودن، بر سر مبنا و اصل ايستادن، به آينده اميدوار بودن، دشمن را دشمن دانستن است. فرصت دعا را مغتنم بشماريد؛ خداي متعال اين دعاها را مستجاب خواهد كرد و خواسته‌ها برآورده خواهد شد. جامعه ما اگر جامعه تقوا و دعا و معنويت باشد، بسياري از مشكلات مادّي او هم قطعاً برطرف خواهد شد.
/ف.م214