استاد شیخ حسین انصاریان: شفاعت امیرالمومنین(ع) به چه معناست؟
وارث: مراسم روز بیست و دوم ماه رمضان با سخنرانانی استاد شیخ حسین انصاریان و حجت الاسلام علوی تهرانی و مداحی حاج علی مهدوی نژاد در مسجد امیر علیه السلام برگزار شد.
سوره مبارکه اعراف که از طولانی ترین سوره ها است و مسائل مهمی در آن مطرح است در آیه ۷و ۸ سخن از ترازوی الهی در قیامت برای سنجش اعمال به میان آمده است. نام این ترازو بنا به آیه ۷ حق است.
کیفیت این ترازو چیست؟ از زمان نزول قرآن تا کنون پنهان مانده است. روایاتی در کتب معتبره هست که این حق چیست؟ ولی درک هویت این حق هم کار مشکل و یا غیر ممکنی است. اما اصل مسئله که در قیامت ترازویی به عنوان حق برای سنجش اعمال معین شده است قطعی است. زیرا خبر پروردگار در قرآن کریم است و منکر آن کافر است، باور کننده آن مومن است. وَالْوَزْن يَوْمئِذٍ الْحَقّ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينه فَأُولَئِكَ هُمْ الْمُفْلِحُونَ وزن به معنای ترازو است و یومئذ یعنی روز قیامت. با این ترازو اعمال تمام بندگان سنجیده می شود. جالب این است که پروردگار به علم خود از وزن اعمال اکتفا نکرده است با این که وزن عمل افراد را می داند ولی باز هم ترازو برپا می کند. احتمالا مردم محشر قدرت تماشای وزن اعمال را در علم حق ندارند. ترازو قرار داده می شود که وزن اعمال در برابر دید کل اهل محشر نمایش داده شود. والا وجود خدا نیازی به ترازو ندارد. ترازو که قرار داده شد وقتی اعمال را خیلی سنگین نشان دهد، که این وزن هم وزن جرمی نیست و وزن ارزشی است، اهل نجات اند و بین آنها و بهشت مانعی وجود ندارد. زیرا آن ها در دنیا موانع بین خود و بهشت را برداشته اند. این یک گروه از مردم است.
وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ کسانی که عمل دارند اما عملشان فاقد ارزش است. حال یا اعمال ریا کارانه بوده است و یا سلامت و اخلاص لازم را نداشته است و یا کافر بودند و خیلی کارخیر داشته اند. اینان کل سرمایه هایشان تباه است و اعمالشان هیزم آتش است. زیرا ظالم به آیات و نشانه ها بودند. آیات ما کتاب قرآن، حلال و حرام و پیامبران هستند. ظلم یعنی از حدود متجاوز بوده اند و در این چهار چوب نبودند.
آیۀ ۴۷سورۀ انبیا می فرماید وَنَضَعُ الْمَوَازِينَ الْقِسْطَ لِيَوْمِ الْقِيَامَةِ فَلَا تُظْلَمُ نَفْسٌ شَيْئًا «خود ما در روز قیامت ترازو ها را برپا می کنیم و به احدی ظلم نمی شود.» عدالت اخلاق پروردگار است. همه چیز در دنیا بر اساس عدالت است . اگر در یک گوشه عالم افراط و تفریطی بود، فرو ریختنش حتمی بود. ترازویی را که در سوره اعراف فرمود در این آیه توصیف می کند. ترازو را خودم بر اساس عدالت بنا می کنم. آنقدر قوی هستند که نه افراط دارند و نه تفریط. خدا می خواهد ارزش یابی اعمال را کل اهل محشر بدانند. محال است به خوبان عالم و به بدان عالم در ارزیابی ارزش اعمال ظلم شود. اعمال فرعون را ارزیابی می کنند اما ظلم نمی کنند. عبارت از نظر ادبی نکره در سیاق نفی است یعنی در کل انسان ها کمترین ظلمی در ارزیابی اعمال نمی شود. وَإِنْ كَانَ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ أَتَيْنَا بِهَا ۗ وَكَفَىٰ بِنَا حَاسِبِينَ اگر ارزش عمل شما به اندازه خردلی باشد می آورم در مقابل خودت و خودم ارزیاب عملت می شوم. این دقیق بودن قیامت است.
يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ «اى پسرك من اگر [عمل تو] هموزن دانه خردلى و در تخته سنگى يا در آسمانها يا در زمين باشد خدا آن را مى آورد كه خدا بس دقيق و آگاه است»
خداوند ریز نگر و آگاه است. نه افراط دارد نه تفریط. روایتی را که اهل سنت نقل کرده اند در ینابیع المودة نوشته شیخ سلیمان بلخی که مسلک او حنفی است صفحه ۶۴ رسول اکرم صلی الله علیه وآله فرمودند: يا أبا الحسن لو وضع إيمان الخلائق وأعمالهم في (كفة ميزان) ووضع عملك (ليوم واحد في الكفة الاخري لرجح عملك ليوم واحد) علي جميع ما عمل الخلائق، وإن الله باهي بك يوم احد ملائكته المقربين، ورفع الحجب من السماوات السبع، وأشرقت إليك الجنة وما فيها، وابتهج بعملك رب العالمين، وإن الله تعالي ليعوضك بذلك اليوم ما يغبطك به كل نبي ورسول و صديق وشهيد.
«علی جان اگر عمل و اخلاق خلائق را در کفه ای از ترازو قرار دهد و فقط عمل یک روز تو آنهم در احد را در یک کفه دیگر قرار دهد خدا با این عملت در روز احد مباهات کرد به وجود تو نزد فرشتگان مقرب و پرده از روی ۷ آسمان برداشت تا تورا ببینند . کل بهشت برای تماشای تو سر کشید. علی جان پروردگار عالمیان با عمل تو شاد شد. علی جان یقینا خداوند به خاطر امروزت در قیامت عوضی به تو می دهد که همه پیامبران و صدیقین و شهدا حسرت می خورند که کاش این عمل برای ما بود.»
قیامت علی علیه السلام با شما شیعیان چه می کند. علی علیه السلام شفاعت می کند یعنی از سرمایه هایی که دارد جبران کمبود سرمایه های ما را می کند. قرآن از شفاعت خبر قطعی داده است. یعنی پیش خدا از آبرو و عبادات و اعمالش مایه می گذارد و شفاعت می کند. جبران کمبود ما را می کند.
