لعنت پیامبر(ص) بر این سه گروه

وارث: یکی از گناهان مالی بسیار خطرناک و بزرگ که در قرآن کریم و روایات فراوانی به شدت از آن نهی شده است "رشوه" است. ریشه این واژه از "ر، ش، و" بوده و جالب این است که هم رِشوه صحیح است، هم رَشوه و هم رُشوه! در فارسی به معنی مزد است اما در اصطلاح فقهی این واژه چه مفهومی دارد؟ مفهومش این است که فرد یا گروه و مجموعه ای با تبانی و پرداخت مبالغ یا هدایایی به خواسته خود برسند. فقها این عمل را به چهار دلیل: قرآن کریم، سنّت، اجماع و عقل حرام می دانند که شرحش در این مجال نمی گنجد.

اما گاهی برخی افراد دچار اشتباه می شوند و گمان می کنند رشوه حتما برای انجام کار حرام است و اگر کارمندی از مردم هدیه گرفت تا کار آنها را انجام بدهد این اسمش هدیه است نه رشوه. این گناه آنقدر خطرناک است که گفته اند حتی در مواردی که احتمال رشوه می دهید هم احتیاط کنید زیرا ائمه آن را معادل کفر بر شمرده اند!

در اجوبة الاستفتائات مقام معظم رهبری آمده است:

سوال ۱۲۴۴: چنانچه فردى از باب تشکر و قدردانى از کارمند، هديه اى به او اهداء کند، حکمش چيست؟ هرچند آن کارمند بدون هيچ گونه چشم داشتى، کارى را انجام داده باشد؟

جواب: «هديه در محيط کار و از جانب ارباب رجوع، يکى از خطرناک ترين چيزها است و هر چه بيشتر از آن اجتناب کنيد، به صرفه دنيا و آخرت شما، خواهد بود. فقط در يک صورت، دريافت آن جايز است و آن، اين است که هديه دهنده، با اصرار زياد و با امتناع مأمور از قبول، بالآخره به نحوى آن را اهداء کند. آنهم بعد از انجام کار و بدون مذاکره و حتّى توقّع قبلى.»

سه نکته:

* معادل کفر!

پيامبر خدا (ص) فرمود: «أخذ الأمير الهديّة سحت و قبول القاضى الرّشوة كفر؛ هديه گرفتن فرمانروا و حاکم (هر مسئولی) حرام و رشوه پذيرفتن قاضی به منزله کفر است.» (نهج الفصاحه، ص ۱۷۳)

این روایت نشان می دهد که رشوه گرفتن از سوی قاضی بسی خطرناک تر و معادل کفر است. شاید به این علت که قاضی با این کار حق مظلومی را ضایع خواهد کرد و گردن ظالمی را کلفت تر از قبل.

** هديّت ستاند چو فرمانرواى...

شاعر خوش ذوقی روایت فوق را به نظم درآورده است:

هديّت ستاند چو فرمانرواى

هر آن چيز باشد بود نارواى‏

ولى قاضى ار رشوه گيرد ز كس

همينش دليل است بر كفر و بس

*** لعنت پیامبر(ص) بر این سه گروه

پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سه گروه را در رابطه با گناه رشوه لعنت می کنند:

«لَعَنَ اللّهُ الراشيَ والمُرتَشِيَ والرائشَ الذي يَمشِي بَينَهُما.»

«خدا لعنت كند رشوه دهنده و رشوه گيرنده و واسطه بين آن دو را.» (كنز العمّال، ۱۵۰۸۰)

پس فرقی نمی کند که رشوه را بگیریم یا بدهیم یا واسطه این گناه شویم. چقدر ناپسند است که در روزگار ما تعاون بر اثم و گناه بیشتر از تعاون بر برّ و نیکی شده است حال آنکه خداوند متعال در آیه ۲ سوره مائده می فرماید: «... وَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللّهَ إِنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ؛ و در نيکوکاری و پرهيز همکاری کنيد نه در گناه و تجاوز و از خدای بترسيد که او به سختی عقوبت می کند.»

منبع: تراز