سطح علمی شهید مطهری در گفتار مقام معظم رهبری

در این رشته ایشان هم درس خوانده بودند و دارای فضل و سواد کافی بودند و بعدها هم در تهران در این رشته تدریس می کردند، و اساسا پایه تفکرات و آهنگ اصلی برخوردهای ایشان با مسایل فکری، از این فلسفه سرچشمه می گیرد. در زمینه های فکری، یعنی برخورد با مسائل اعتقادی اسلامی، به شیوه جدید ـ که از آن به کلام جدید تعبیر کرده بودند ـ رفتار می کردند. ایشان طرفدار استدلال متین، متکی به منابع اصلی اسلامی یعنی قرآن و حدیث بودند. خصوصیت بارزی که استاد شهید مطهری را از دیگر معتقدان به احیاء تفکر اسلامی جدید جدا می کند این است که ایشان ضمن اینکه استدلال محکم و فیلسوفانه را در تمام زمینه ها داشتند، از مراجعه به قرآن و حدیث به هیچ وجه غفلت نمی کردند.

به طور خلاصه می توانیم بگوییم که ایشان فیلسوف و متکلمی بود، که اندیشه اسلامی جدید را به میزان زیادی احیاء کرد و برای این کار کوشش فراوانی داشت، تا اسلام را از منابع اصلی آن دریافت بکند و در این راه کوشش می کرد، که رگه های تفکر بیگانه به هیچ وجه در برداشت اسلامی ایشان آشکار نشود.

مقام معظم رهبری درباره ویژگی های اخلاقی، عرفانی و ابعاد شخصیتی شهید مطهری بیان داشته اند: از لحاظ اخلاق شخصی، مرحوم مطهری یک انسان ممتاز، یک فرد باصفا، روشندل، روشن ضمیر و ضمنا عادل، متین و پخته بود. در رابطه های شخصی خود با خدا یک انسان عارف و اهل ذکر، اهل سلوک و اهل عبادت بود. بارها می گفت که من توجه به خدا و عبادت را از پدرم آموخته  ام.

پدر ایشان پیرمردی بود که بنده او را دیده بودم. از علمای فریمان بود. پیرمرد مومن و متعبدی بود. جزء آن آدم های قدیمی صد در صد متعبد بود و بیش از نود سال از عمر او می گذشت که فوت نمود. آقای مطهری در کنار این مرد و از معاشرت با این مرد، تعبد را آموخته بود. لذا معتقد به نماز شب بود، آن طور که ما اطلاع پیدا کردیم و شنیدیم، این تعبد از دوران جوانی بوده است. یعنی از زمانی که ایشان در فیضیه طلبه ای بودند.

این بزرگوار هر شب مقید بود که قبل از خواب قرآن بخواند، عادت دیرینه ای بود که آن را ترک نمی کرد. اهل نافله و اهل توجه درحال نماز بود. یک وقتی در حالت دل گرفتگی، به من و یکی از دوستانمان که در منزل ایشان بودیم و صحبت می کردیم، گفت: من دوست دارم که بروم قم و مشغول ریاضت و عبادت و عرفان بشوم،  این کشش روحی او بود.

علاوه بر اینها ایشان یک فرد بسیار خوش ذوق و خوش محضر و خوش مجلس بود. کسی بود که در دیدار با دوستان و در جمع دوستان وجودش کاملا حس می شد. من این توفیق را داشتم که با ایشان دوستی بسیار نزدیکی داشته باشم و واقعا زمانی که استاد مطهری، شهید شد، دریافتم که خصوصیت ذوق وافر و توجه به نکات، دقایق و ظرایف. مثل یک هنرمند که نکته های ریز را می بیند و آنها را به زبان و یا قلم می آورد؛ مانند شهید مطهری در دیگر دوستانمان وجود ندارد. حقیقتا هم همین طور است.

استاد مطهری اطلاعات تاریخی زیادی داشت، بخصوص از تاریخ نزدیک به خودمان. خصوصا این اطلاعات تاریخی در زمینه های مربوط به علمای حوزه علمیه، شخصیت های علمی، روحانی، فلسفی و عرفانی بود. اطلاعاتی که در هیچ کتابی نوشته نشده است و انسان از اساتید و بزرگان خودش این مسایل را می شنود و به یاد می سپارد، چون حافظه بسیار خوبی داشت. تمام این مطالب در یادش بود. اساتید و علمایی که درنجف، سامراء و اصفهان بودند همه را می شناخت و از قضایای آنها باخبر بود و در مجالس و دیدارهایی که به مناسبتی برگزار می شد، به زبان می آورد. این هم خصوصیت دیگری بود که او را به شخصیت های روحانی ما درگذشته شبیه می کرد. زیرا شخصیت های روحانی گذشته ما این خصوصیات را داشتند و من با بعضی از این افراد برخورد داشتم، که از داستان های گذشتگان (داستان های واقعی) و داستان هایی که در هیچ نوشته ای نیست، آگاهی داشتند و شهید مطهری اینگونه بود.

/112101305