حجت الاسلام نقویان : کسی که به تو راه رشد کردن را نشان نمی دهد، دشمن است+ گزارش تصویری

عاجزترین مردم

یکی از مسائلی که همه با آن مواجه هستیم مسئله دوست و دشمن است. طبیعت ما آدم ها، اجتماعی آفریده شده است. ما جوری آفریده شده ایم که مجبور هستیم اجتماعی زندگی کنیم. در روایت داریم عاجزترین مردم کسی است که نتواند رفیقی داشته باشد و از او عاجزتر کسی است که دوستی دارد ولی نمی تواند او را برای خودش نگاه دارد. حافظ در شعرش می فرماید: دریغ و درد که تا این زمان ندانستم, که کیمیای سعادت رفیق بود رفیق.

قرآن نقل می کند: عده ای که جهنمی می شوند، از آنها می پرسند که چه شد به جهنم آمدید؟ می گویند: به خاطر رفیق.

«الرفیق ثم الطریق»1 باید هم فکر و متناسب با خودمان را پیدا کنیم. به حضرت نوح علیه السلام گفتند: تو را و اهل تو را نجات می دهیم، هنگام غرق شدن فرزندش، گفت: پسرم را چرا نجات نمی دهید، او هم اهل من است. خداوند فرمود: پسر تو هست ولی اهل تو نیست. چون هم فکر تو نیست. پسر آدم هست ولی هم فکر آدم نیست. این خیلی مهم است. حدیثی از امام جواد علیه السلام هست که ایشان فرمودند: «قَد عاداكَ مَن سَتَرَ عَنكَ الرُّشدَ اتِّباعا لِما تَهواهُ»2 اول اینکه کسی که رفیق آدم می شود، باید آدم را در مسیر رشد کمک کند. به قول حافظ رفیق گرمابه و گلستان باشد. در عُسر و یُسر همراه باشد. رفیق کسی است که ما را در مسیر رشد و تعالی کمک کند. دنیا جوری آفریده شده است که ظاهری دارد و باطنی. مولوی غزل بلندی دارد و می گوید:

دلا نزد کسی بنشین که او از دل خبر دارد

به زیر آن درختی رو که او گل‌های تر دارد

در این بازار عطاران مرو هر سو چو بی‌کاران

به دکان کسی بنشین که در دکان شکر دارد

نه هر کلکی شکر دارد نه هر زیری زبر دارد

نه هر چشمی نظر دارد نه هر بحری گهر دارد

ترازو گر نداری پس تو را زان ره‌ زند هر کس

یکی قلبی بیاراید تو پنداری که زر دارد

تو را بر در نشاند او به طرّاری که می‌آید

تو منشین منتظر بر در که آن خانه دو در دارد

به چیزی زرق و برق می دهند و شما فکر می کنید طلای بیست و چهار عیار است. چون ظاهر و باطن ها متفاوت است ما فریب می خوریم. حال چه شاخصی باید داشته باشیم که تشخیص بدهیم این شخص مایه  رشد و تعالی ما است یا دشمنی در غالب دوست است. دشمن که با پرچم دشمنی نمی آید.

وقتی سخن تازه می شنوید دل ها به لرزه در می آید. بدترین فقر نادانی است.

راه شناخت دوست و دشمن

امام جواد علیه السلام فرمودند: کسی که به تو راه رشد کردن را نشان نمی دهد، دشمن است. مفهوم مخالفش این می شود که اگر کسی راه رشد کردن را گفت، دوست تو است. دوست واقعی کسی است که بیشتر به تو نه بگوید! امام حسین علیه السلام فرمودند: «من اَحبک نهاک و من اَبغضک اَغراک»3 هر کسی که می خواهی بدانی دوست تو است یا دشمنت، ببین بیشتر به تو نه می گوید یا بله می گوید. قرآن می فرماید یک عده را جهنم می آورند و می گویند پدر و مادرم مرا رها کرده بودند. تربیت دو اصل دارد: محبت و مراقبت. اگر محبت باشد ولی مراقبت نباشد، دوستی خاله خرسه است و اگر مراقبت باشد و محبت نباشد، کار پلیس است. مردم هم از پلیس زیاد خوششان نمی آید. هر کسی اشتباه کرد، باید جریمه شود. دو طناب در تربیت کردن مفید است. وقتی دانش تربیت فرزند را نداشته باشیم نمی توانیم موفق باشیم.

روایتی از امیرالمومنین علیه السلام داریم که چند چیز است که اگر انسان برای رسیدن به آنها هر کاری کند می ارزد: یکی از آنها هنگامی است که شرم و حیا مانع او نباشد، اگر چیزی بلد نیست بگوید من این را بلد نیستم.

حضرت جواد علیه السلام فرمودند: کسی که راه رشد را مستور می کند، نه بخاطر اینکه به راستی دشمن تو باشد، بخاطر این است که تو طاقت شنیدن راه درست را نداری. تو علاقه به چیزی داری در حالی که راه رشد مخالف آن میل و علاقه است و طاقت شنیدنش را نداری و آن رفیق هم به تو نشان نمی دهد.

فرمول اول تربیت فرزند گفت و گو کردن است. دشمن آدم باید دانا باشد و ما را بلند می کند. دوست نادان آدم را در چاه می اندازد. دوست نادان منظور آن کسی است که جلوی ما چاپلوسی کند و عیب کار ما را نگوید.

/1102101304

پی نوشت:

1. مستدرک الوسائل، محدث نوري ج۸ ص۲۰۹
2. منتخب میزان الحکمه حدیث شماره : 1204030
3. بحار الانوار ،ج75،ص128