حج يا كمك به فقرا؟!
بايد اذعان داشت كه سخن گفتن در برخي موضوعات تخصصي مانند موضوع دين، نيازمند كسب تخصص و تفقه در برخي علوم است كه اين مهم در برخي عبادات و معاملات خوشبختانه مورد توجه مقلدان و متعبدان قرار دارد به عنوان مثال تعداد ركعات نمازهاي يوميه همواره مورد تعبد افراد مكلف بوده و در آن منافشه اي صورت نمي پذيرد.
وارث: پس از واقعه تلخ تعرض به دو نوجوان در فرودگاه عربستان در جريان عمره مفرده و سپس واقعه سقوط جرثقيل در خانه خدا و در نهايت فاجعه اندوهناك سرزمين منا، به نوعي اظهار نظر سلبي پيرامون فريضه حج در محاورات عمومي برخي و در مطالب درج شده در شبكه هاي اجتماعي گسترش يافت به گونه اي كه حتي حج كه يك امر واجب سياسي و عبادي در اسلام مطرح است، امري مذموم و كمك به فقرا با هزينه سفر به خانه خدا در ايام حج، امري پسنديده بيان شد.
به طور كلي اظهار نظرهاي غيركارشناسي در حوزه دين از صدر اسلام تاكنون بسيار مطرح بوده و اختصاص به زمان خاصي ندارد اما با ورود شبكه هاي اجتماعي و ايجاد جوامع مجازي، بازنشر اين گونه اظهارات شكل ديگري به خود گرفته است به گونه اي كه امروز برخي به راحتي و بدون كمي تامل با ديدن يك مطلب كه چه بسا ظاهري عقلائي دارد اقدام به اشتراك گذاري اين قبيل محتوا در صفحه در اختيار خود مي كنند.
بايد اذعان داشت كه سخن گفتن در برخي موضوعات تخصصي مانند موضوع دين، نيازمند كسب تخصص و تفقه در برخي علوم است كه اين مهم در برخي عبادات و معاملات خوشبختانه مورد توجه مقلدان و متعبدان قرار دارد به عنوان مثال تعداد ركعات نمازهاي يوميه همواره مورد تعبد افراد مكلف بوده و در آن منافشه اي صورت نمي پذيرد اما آنچه كه بهانه اين نوشتار بوده آن است كه برخي خواسته يا ناخواسته در مورد يك حكم فقهي مسلم، نظراتي ارائه مي دهند تا جايي كه در برخي اظهارات به نفي آن حكم مي رسند.
همانگونه كه اشاره شد متاسفانه در موضوع حج، برخي به تقبيح حج پرداخته و كمك به فقرا را جايگزين آن مطرح كردند و شعر سروده و نثر ايراد داشتند كه:
"ﺳﻼﻡ ﺣﺎﺟﯽ. ﻗﺒﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺠﮑﻢ ﻣﻘﺒﻮﻝ. ﺷﻨﯿﺪﻡ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺍﯼ ﺗﻠﺦ ﺣﺎﺟﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺩﯾﺎﺭ ﺑﺎﻗﯽ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ .
ﺣﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺧﺪﺍﯾﺖ ﺩﺭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﮔﺸﺘﯽ ،ﭘﯿﺪﺍﯾﺶ ﮐﺮﺩﯼ؟؟ ..."
"دلخوش از آنيم كه حج ميرويم
غافل از آنيم كه كج ميرويم
كعبه به ديدار خدا ميرويم
او كه همينجاست كجا ميرويم"
بيان يك تناقض
چرا هر يك از افرادي كه مساله حج را كه براي فرد مستطيع فرض و واجب است در صورت وجود فقرا در جامعه، تقبيح مي كنند اما در مورد برخي سفرهاي غيرضروري، خم به ابرو نمي آورند؟ در حالي كه مفروض آن است شخصي كه در انجام واجبي همچون حج اهتمام دارد نسبت به احكام مرتبط به دفع مال نظير خمس، زكات، فطريه و صدقه هاي مستحب نيز متشرع باشد.
ملكا ذكر تو گويم كه تو پاكي و خدايي
نروم جز به همان ره كه توام راهنمايي
اين سوال كاملا بجاست كه چرا اين افراد از سفرهاي غيرضروري به كشوري همچون تركيه انتقاد نمي كنند و خواستار نمي شوند كه هزينه اين سفر براي كمك به فقراي و كودكان سرطاني هزينه شود؟
وزارت فرهنگ و گردشگري تركيه در آخرين گزارش خود اعلام كرد در سه ماه اول سال 2015 ميلادي در مجموع 6 ميليون و 967 هزار و 487 گردشگر خارجي به تركيه سفر كردند كه سهم گردشگران ايراني در اين رقم برابر 58.7 درصد شد همچنين بر اساس اعلام "باسران اويسوي" مدير اتحاديه آژانس‌هاي مسافرتي تركيه [TURSAB] شهرهاي جنوب تركيه همانند آنتاليا، موگلا ،بودروم ،آيدين و كوش اداسي و همچنين آثار تاريخي و مناظر تركيه مركزي واقع در قونيه و آنكارا هم از مقصدهاي بسيار محبوب ايرانيان درتركيه هستند. اما استانبول به تنهايي حدود 387000 ايراني را در سال 2013 به خود جذب كرده است.
در آوريل 2013 ميلادي هم 67 هزار و 988 گردشگر ايراني به تركيه سفر كرده بودند كه اين رقم در آوريل گذشته به 80 هزار و 460 نفر و در آوريل سال‌جاري به 92 هزار و 310 نفر رسيد. به همين ترتيب در سه ماه اول سال 2013 ميلادي 331 هزار و 478 گردشگر ايراني به تركيه سفر كرده بودند كه اين رقم در سه ماهه اول سال گذشته به 502 هزار و 776 نفر و در سه ماه امسال به 527 هزار و 826 نفر رسيد.
اين در حالي است كه شخص حاجي با بر تن كردن لباس ساده و بي آلايش احرام، اوج سادگي و فراغت از دنيا در برابري با ديگر مسلمانان حج گزار را به تصوير مي كشد.
اهميت حج
نگاهي به روايات وارد شده در باب حج مي تواند اهميت والاي اين عبادت الهي را در مقايسه با صدقه روشن تر كند.
در حديث صحيح از امام صادق(ع) روايت شده است: يك اعرابي به حضرت رسول (ص) رسيد و گفت: اي پيامبر خدا! من به قصد حج، بيرون آمده ام ولي حجّ از كفم رفت! من مردي ثروتمند هستم، دستوري بفرماييد كه با داراييم كاري كنم كه به اجري مانند اجر حج برسم. امام(ع) مي گويد: پيامبر(ص) رو به او كرد و گفت: به ابوقبيس بنگر! اگر ابوقبيس طلاي سرخ شود، كه تو در راه خدا انفاق كني، به چيزي كه حاجي مي رسد، نمي رسي!
همچنين در مورد تارك حج آمده است كه پيامبر(ص) به امام علي(ع) توصيه فرمودند كه اي علي(ع) ده دسته در اين امت به خداوند بزرگ كافر شده است كه يكي از آن ده گروه، كساني هستند كه مستطيع شده و درحالي كه حج به جا نياورده است بميرد.
گرچه در روايات در مورد از بين رفتن فقر در اثر به جا آوردن حج تاكيد شده است اما بايد گفت آثار معنوي حاجي شامل حال اطرافيان او نيز مي شود؛ امام صادق(ع) فرمود: «هر آبادي نشين مؤمني كه در عرفه وقوف كند، خدا همه مؤمنان آن آبادي را بيامرزد، و هر شخص مؤمني از يك خانواده در عرفه وقوف كند، خدا مؤمنان آن خانواده را بيامرزد.
شايان ذكر است در باب فضيلت، اهميت و فلسفه حج روايات بسياري از معصومين(ع) به ما رسيده است كه در كتب روايي قابل مشاهده است.
نظر مراجع عظام تقليد پيرامون عمره
همانگونه كه بيان شد اظهار نظر در مورد يك موضوع فقهي، نيازمند كارشناس بودن در زمينه فقه است از اين رو پس از واقعه تعرض به دو نوجوان ايران در فرودگاه جده، حضرت آيت الله مكارم شيرازي از مراجع عظام تقليد بيان داشت: به دنبال اظهارات ما درباره اين حادثه دردناك و ناگوار برخي استنباط كرده اند كه ما گفته ايم رفتن به عمره حرام است، در حالي كه ما تصريح كرديم كه فعلا حكم به تحريم نمي كنيم.
الان ما منتظر هستيم ببينيم سعودي ها چه عكس العملي در برابر اين جريان دردناك انجام مي دهند، اگر به وظيفه خود عمل كردند عمره ادامه مي يابد، اما اگر به وظيفه خود عمل نكردند برنامه ديگري خواهد بود.
اين مرجع تقليد در سال 88 نيز ابراز داشت: نخست اينكه در خصوص عمره مفرده هرگاه وهابيون متعصب همچنان به بدرفتارى و اهانت به شيعيان ادامه دهند و مقامات سعودى از اين كار زشت آنها كه مخالف تمام اصول اسلامى و انسانى است جلوگيرى نكنند بايد در مورد برگزارى آن تجديد نظر كرد.
حضرت آيت الله نوري همداني نيز تعليق عمره تا زماني كه ماموران خاطي مجازات شوند را اقدامي بسيار خوب دانست.
در پايان اميد است افراد در جايگاه هاي حقيقي و حقوقي به بهانه هاي مختلف چه حج واجب و چه خروج زن از كشور بدون اذن شوهر، تعبد در پذيرش احكام و حدود الهي داشته و از اظهاراتي كه جاي مقلِد و مقلَد(مرجعيت) را تغيير دهد بپرهيزند.
در بيابان گر به شوق كعبه خواهي زد قدم
سرزنش‌ها گر كند خار مغيلان غم مخور
نوشته: ميثم دولتي
/1102001307
به طور كلي اظهار نظرهاي غيركارشناسي در حوزه دين از صدر اسلام تاكنون بسيار مطرح بوده و اختصاص به زمان خاصي ندارد اما با ورود شبكه هاي اجتماعي و ايجاد جوامع مجازي، بازنشر اين گونه اظهارات شكل ديگري به خود گرفته است به گونه اي كه امروز برخي به راحتي و بدون كمي تامل با ديدن يك مطلب كه چه بسا ظاهري عقلائي دارد اقدام به اشتراك گذاري اين قبيل محتوا در صفحه در اختيار خود مي كنند.
بايد اذعان داشت كه سخن گفتن در برخي موضوعات تخصصي مانند موضوع دين، نيازمند كسب تخصص و تفقه در برخي علوم است كه اين مهم در برخي عبادات و معاملات خوشبختانه مورد توجه مقلدان و متعبدان قرار دارد به عنوان مثال تعداد ركعات نمازهاي يوميه همواره مورد تعبد افراد مكلف بوده و در آن منافشه اي صورت نمي پذيرد اما آنچه كه بهانه اين نوشتار بوده آن است كه برخي خواسته يا ناخواسته در مورد يك حكم فقهي مسلم، نظراتي ارائه مي دهند تا جايي كه در برخي اظهارات به نفي آن حكم مي رسند.
همانگونه كه اشاره شد متاسفانه در موضوع حج، برخي به تقبيح حج پرداخته و كمك به فقرا را جايگزين آن مطرح كردند و شعر سروده و نثر ايراد داشتند كه:
"ﺳﻼﻡ ﺣﺎﺟﯽ. ﻗﺒﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ ﺣﺠﮑﻢ ﻣﻘﺒﻮﻝ. ﺷﻨﯿﺪﻡ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻌﻪ ﺍﯼ ﺗﻠﺦ ﺣﺎﺟﯿﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺩﯾﺎﺭ ﺑﺎﻗﯽ ﺷﺘﺎﻓﺘﻨﺪ .
ﺣﺎﺟﯽ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺧﺪﺍﯾﺖ ﺩﺭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ ﮔﺸﺘﯽ ،ﭘﯿﺪﺍﯾﺶ ﮐﺮﺩﯼ؟؟ ..."
"دلخوش از آنيم كه حج ميرويم
غافل از آنيم كه كج ميرويم
كعبه به ديدار خدا ميرويم
او كه همينجاست كجا ميرويم"
بيان يك تناقض
چرا هر يك از افرادي كه مساله حج را كه براي فرد مستطيع فرض و واجب است در صورت وجود فقرا در جامعه، تقبيح مي كنند اما در مورد برخي سفرهاي غيرضروري، خم به ابرو نمي آورند؟ در حالي كه مفروض آن است شخصي كه در انجام واجبي همچون حج اهتمام دارد نسبت به احكام مرتبط به دفع مال نظير خمس، زكات، فطريه و صدقه هاي مستحب نيز متشرع باشد.
ملكا ذكر تو گويم كه تو پاكي و خدايي
نروم جز به همان ره كه توام راهنمايي
اين سوال كاملا بجاست كه چرا اين افراد از سفرهاي غيرضروري به كشوري همچون تركيه انتقاد نمي كنند و خواستار نمي شوند كه هزينه اين سفر براي كمك به فقراي و كودكان سرطاني هزينه شود؟
وزارت فرهنگ و گردشگري تركيه در آخرين گزارش خود اعلام كرد در سه ماه اول سال 2015 ميلادي در مجموع 6 ميليون و 967 هزار و 487 گردشگر خارجي به تركيه سفر كردند كه سهم گردشگران ايراني در اين رقم برابر 58.7 درصد شد همچنين بر اساس اعلام "باسران اويسوي" مدير اتحاديه آژانس‌هاي مسافرتي تركيه [TURSAB] شهرهاي جنوب تركيه همانند آنتاليا، موگلا ،بودروم ،آيدين و كوش اداسي و همچنين آثار تاريخي و مناظر تركيه مركزي واقع در قونيه و آنكارا هم از مقصدهاي بسيار محبوب ايرانيان درتركيه هستند. اما استانبول به تنهايي حدود 387000 ايراني را در سال 2013 به خود جذب كرده است.
در آوريل 2013 ميلادي هم 67 هزار و 988 گردشگر ايراني به تركيه سفر كرده بودند كه اين رقم در آوريل گذشته به 80 هزار و 460 نفر و در آوريل سال‌جاري به 92 هزار و 310 نفر رسيد. به همين ترتيب در سه ماه اول سال 2013 ميلادي 331 هزار و 478 گردشگر ايراني به تركيه سفر كرده بودند كه اين رقم در سه ماهه اول سال گذشته به 502 هزار و 776 نفر و در سه ماه امسال به 527 هزار و 826 نفر رسيد.
اين در حالي است كه شخص حاجي با بر تن كردن لباس ساده و بي آلايش احرام، اوج سادگي و فراغت از دنيا در برابري با ديگر مسلمانان حج گزار را به تصوير مي كشد.
اهميت حج
نگاهي به روايات وارد شده در باب حج مي تواند اهميت والاي اين عبادت الهي را در مقايسه با صدقه روشن تر كند.
در حديث صحيح از امام صادق(ع) روايت شده است: يك اعرابي به حضرت رسول (ص) رسيد و گفت: اي پيامبر خدا! من به قصد حج، بيرون آمده ام ولي حجّ از كفم رفت! من مردي ثروتمند هستم، دستوري بفرماييد كه با داراييم كاري كنم كه به اجري مانند اجر حج برسم. امام(ع) مي گويد: پيامبر(ص) رو به او كرد و گفت: به ابوقبيس بنگر! اگر ابوقبيس طلاي سرخ شود، كه تو در راه خدا انفاق كني، به چيزي كه حاجي مي رسد، نمي رسي!
همچنين در مورد تارك حج آمده است كه پيامبر(ص) به امام علي(ع) توصيه فرمودند كه اي علي(ع) ده دسته در اين امت به خداوند بزرگ كافر شده است كه يكي از آن ده گروه، كساني هستند كه مستطيع شده و درحالي كه حج به جا نياورده است بميرد.
گرچه در روايات در مورد از بين رفتن فقر در اثر به جا آوردن حج تاكيد شده است اما بايد گفت آثار معنوي حاجي شامل حال اطرافيان او نيز مي شود؛ امام صادق(ع) فرمود: «هر آبادي نشين مؤمني كه در عرفه وقوف كند، خدا همه مؤمنان آن آبادي را بيامرزد، و هر شخص مؤمني از يك خانواده در عرفه وقوف كند، خدا مؤمنان آن خانواده را بيامرزد.
شايان ذكر است در باب فضيلت، اهميت و فلسفه حج روايات بسياري از معصومين(ع) به ما رسيده است كه در كتب روايي قابل مشاهده است.
نظر مراجع عظام تقليد پيرامون عمره
همانگونه كه بيان شد اظهار نظر در مورد يك موضوع فقهي، نيازمند كارشناس بودن در زمينه فقه است از اين رو پس از واقعه تعرض به دو نوجوان ايران در فرودگاه جده، حضرت آيت الله مكارم شيرازي از مراجع عظام تقليد بيان داشت: به دنبال اظهارات ما درباره اين حادثه دردناك و ناگوار برخي استنباط كرده اند كه ما گفته ايم رفتن به عمره حرام است، در حالي كه ما تصريح كرديم كه فعلا حكم به تحريم نمي كنيم.
الان ما منتظر هستيم ببينيم سعودي ها چه عكس العملي در برابر اين جريان دردناك انجام مي دهند، اگر به وظيفه خود عمل كردند عمره ادامه مي يابد، اما اگر به وظيفه خود عمل نكردند برنامه ديگري خواهد بود.
اين مرجع تقليد در سال 88 نيز ابراز داشت: نخست اينكه در خصوص عمره مفرده هرگاه وهابيون متعصب همچنان به بدرفتارى و اهانت به شيعيان ادامه دهند و مقامات سعودى از اين كار زشت آنها كه مخالف تمام اصول اسلامى و انسانى است جلوگيرى نكنند بايد در مورد برگزارى آن تجديد نظر كرد.
حضرت آيت الله نوري همداني نيز تعليق عمره تا زماني كه ماموران خاطي مجازات شوند را اقدامي بسيار خوب دانست.
در پايان اميد است افراد در جايگاه هاي حقيقي و حقوقي به بهانه هاي مختلف چه حج واجب و چه خروج زن از كشور بدون اذن شوهر، تعبد در پذيرش احكام و حدود الهي داشته و از اظهاراتي كه جاي مقلِد و مقلَد(مرجعيت) را تغيير دهد بپرهيزند.
در بيابان گر به شوق كعبه خواهي زد قدم
سرزنش‌ها گر كند خار مغيلان غم مخور
نوشته: ميثم دولتي
/1102001307