بزرگترین مجموعه‌دار نوارهای مذهبی+عکس
وارث: آیین نکوداشت «عباس محمدی» ضبط‌‌کننده نیم قرن آثار مداحی کشور و صاحب فروشگاه گلبانگ محمدی، فردا (جمعه 8 آذرماه) در فرهنگسرای اخلاق برگزار می‌شود. به همین مناسبت، گزارشی که چهار سال پیش از انجمن نغمه‌سرایان مذهبی شرق تهران با مجلس‌گردانی عباس محمدی تهیه شده است، بار دیگر منتشر می‌شود.
حاج عباس محمدی
از درب مسجد حسین بن علی(ع) در حوالی میدان شهید محلاتی که وارد می‌شوی، نوای گوش‌نواز قرآن شنیده می‌شود. اعضا دور تا دور شبستان مسجد نشسته‌اند و با نوای قرآن، روح و جان خود را صیقل می‌دهند. پس از تلاوت قرآن، حاج عباس محمدی «مجلس‌گردان انجمن» صحبت را آغاز می‌کند.
حاج عباس مجلس را به صورت تلفیقی اداره می‌کند، یعنی شعرخوانی و مدیحه‌سرایی به صورت تو در تو اجرا می‌شود. او متولد 1312 است. خودش را خدمتگزار مسجد و انجمن می‌داند، اما حقیقت این است که از بانیان اصلی ساخت مسجد و انجمن نغمه‌سرایان مذهبی شرق تهران به شمار می‌رود.
انجمنی با 4 دهه قدمت
حاج عباس از گذشته‌های دور میگوید و از اینکه انجمن را در سال 1353 به همراه مرحوم محمدعلی مردانی (شاعر) و علی‌اکبر نوری راه‌اندازی کرده‌اند. میگوید در آن زمان انجمن به صورت سیّار، هر هفته در خانه یکی از اعضا برگزار می‌شد، اما با پیروزی انقلاب اسلامی به دو بخش تقسیم شد، یعنی دوشنبه‌ها به صورت سیّار و یکشنبه‌ها در خانه مرحوم مردانی مراسم برگزار می‌شد.
البته با فوت آقای مردانی، مراسم شب‌های دوشنبه همچنان به قوت خودش باقی است و به همت برادر وی برگزار می‌شود. این مراسم، ماهی یک‌بار در منزل آقای فراز که در ابتدای خیابان کریمشاهیان واقع در خیابان پیروزی قرار دارد، برگزار می‌شود.
حاج عباس به گذشته‌ها بر می‌گردد، از سال 61 میگوید و آغاز همکاری‌اش با غلامرضا سازگار در مجمع‌الذاکرین که البته هنوز هم ادامه دارد.
او از دیگر قدیمی‌های انجمن یاد می‌کند. از آقایان نوری، ژولیده نیشابوری، طایی شمیرانی، عزیزالله مبارکی، حسین بابایی، رافع تبریزی و رضا عربی که به رحمت ایزدی پیوستند و افرادی مانند غلامرضا سازگار و حاج علی آهی که قدیم‌ترها پای ثابت انجمن بودند.
بزرگترین مجموعه‌دار نوارهای مذهبی
نام نوارفروشی «گلبانگ محمدی» را قدیمی‌ها به یاد دارند؛ فروشگاه محصولات مذهبی و آیینی در بلوار پاسدار گمنام (واقع در منطقه 14 تهران) که هم‌اکنون با 19 هزار کاست آرشیوی به فعالیت خود ادامه می‌دهد. شاید بتوان حاج عباس را بزرگترین مجموعه‌دار نوارهای مذهبی دانست.
شاعران و مدیحه‌سرایان با مجلس‌گردانی حاج عباس محمدی، یکی پس از دیگری اجرای خود را به پایان می‌رسانند و او همچنان با شور و هیجان اوایل جوانی، صدای آنها را با ضبط صوت قدیمی‌اش روی کاست پر می‌کند.
میگوید این کار را دوست دارد و شاید به خاطر همین ذوق و علاقه بود که به عنوان اولین کارمند واحد سمعی و بصری حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی استخدام شد. البته به قول خودش در سال 71 نیز اولین بازنشسته این واحد لقب گرفت.
اعضای انجمن نغمه‌سرایان مذهبی شرق تهران
راننده کامیون یا استاد عروض؟!
نیم ساعتی از شروع مراسم گذشته است و همچنان بر تعداد حاضران افزوده می‌شود. دلیلش هم مشغله اعضا و یا دوری مسیر است. درست است که این انجمن، نام نغمه‌سرایان مذهبی «شرق تهران» را یدک می‌کشد، اما از تمام نقاط تهران عضو دارد.
حاج رحیم چهره‌خند از قبله تهران یعنی شهرری آمده است. حاج رحیم، برادر دو شهید و از فرهنگیان آموزش و پرورش است. مثنوی بلندی درباره حرمت‌شکنی روز عاشورا می‌خواند که البته به قول خودش نیمی از آن را سانسور کرده است.
شاعر بعدی سیدمحمدمهدی طباطبایی و ظاهراً مسن‌ترین عضو انجمن است. طباطبایی متولد سال 1309 است و سابقه عضویتش در انجمن به بیش از هشت سال می‌رسد.
او با اینکه تحصیلات چندانی ندارد، اما تسلط بی‌نظیری بر وزن شعر و عروض دارد. حتی دو سه بار نیز به دعوت دانشگاه آزاد اسلامی در مورد وزن شعر سخنرانی کرده است. جالب اینکه وی راننده کامیون بوده است!
طباطبایی کتابی در دست دارد و از اشعارش تعریف می‌کند، اما از برخی اشتباهات موجود در کتاب نیز ناراحت است. یک رباعی از «اشراق آصفی» نشان می‌دهد با این مضمون:
گشت از دو حسن، به محفل چرخ کهن / خورشید صفت، شمع هدایت، روشن
آن با روی نبی و با خوی علی / این با خَلق حسین و با خُلق حسن
و میگوید در مصرع سوم و چهارم، سه هجای بلند و متوالی آمده است که درست نیست.
سنتی به نام صله‌دادن
برخی از اعضا علاقه خاصی به انجمن دارند، حتی یکی از این افراد با وجود اینکه با موتورسیکلت تصادف کرده است و از ناحیه پای چپ احساس ناراحتی می‌کند، اما باز هم در مراسم هفتگی انجمن حاضر شده است.
حسن واشقانی فراهانی نیز از فرهنگیان آموزش و پرورش است که 2000 بیت برای چاپ اولین کتابش آماده کرده است. وی، شعری در رثای امام باقر (ع) می‌خواند و حاج رحیم چهره‌خند، یک اسکناس 5 هزار تومانی به او می‌دهد.
وقتی از حاج عباس محمدی، دلیل این کار را می‌پرسم، میگوید: این رسم زیبای «صله دادن» است که متأسفانه در حال فراموشی است.
نفر بعدی شعر خود را می‌خواند و از چاپ سومین مجموعه شعر خود که شامل 110 نغمه آیینی است، خبر می‌دهد و با صلوات حاضران تشویق می‌شود.
پس از این شعرخوانی، حاج عباس محمدی میگوید: «آقای روحانی! یک حالی به مجلس بده!»
سلامتی مهمان صلوات!
حسین روحانی به تمام دستگاه‌های آواز ایرانی مسلط است. شعر «گلی خوشبوی در حمام روزی / رسید از دست محبوبی به دستم» از شیخ اجل سعدی را در دستگاه نوا می‌خواند.
آوازخوانی که تمام می‌شود، بین حاضران در اینکه «گُل» درست است یا «گِل» اختلاف می‌افتد. هنوز تکلیف «گُل» و «گِل» مشخص نشده است که بین صحّت «محبوب» و «مخدوم» در این بیت نیز اختلاف نظر به وجود می‌آید.
شاعری نیز از فیروزکوه میهمان مجلس است. حاج عباس محمدی میگوید: «هرکس مهمان دوست دارد، بلند صلوات بفرستد» و به این ترتیب از مهمان مجلس برای خواندن شعرش دعوت می‌کند.
به ترتیب از راست: صالحی خمینی (شاعر و پدر شهید)، عباس عنقا (شاعر و دبیر انجمن)
آشتی جوانان با شعر آیینی
در طول این مراسم، «حاج عباس عنقا» اشعار را با دقت گوش می‌دهد. حاج عباس، دبیر انجمن است، اما خودش را خادم انجمن معرفی می‌کند.
ظاهرش نشان نمی‌دهد، اما مشخص است که تمام اشعار را با دقت گوش می‌دهد و نکات کلیدی، ظریف و جالب را گوشزد می‌کند.
خودش میگوید که روی «مرثیه» تعصّب دارد و نمی‌تواند اشتباهات را نادیده بگیرد. وقتی از حاج عباس در مورد اهداف تشکیل چنین انجمنی سؤال می‌کنم، میگوید: «هدفی جز اشاعه فرهنگ اهل‌بیت(ع) نداریم و می‌خواهیم جوانان را با اشعار کلاسیک و آیینی آشتی دهیم.»
حاج عباس عنقا روضه‌ای در رثای حضرت رقیه(س) می‌خواند و مراسم با دعا و پذیرایی به پایان می‌رسد.
/ف104