حجت الاسلام تقوی: کارکرد هیئت ها چه چیزهایی است؟

هیئت ها تشکل های مذهبی و ولایی هستند. این هیئت ها چند رکن دارند. رکن اول آن کسانی هستند که در آن هیئت اجتماع می کنند. رکن بعدی مدیرانی هستند که هیئت را مدیریت می کنند. رکن سوم مداحان و مرثیه سرایان هستند. رکن چهارم مبلغین هستند. این چهار رکن سازمان و ساختار هیئت را تشکیل می دهد. این ها برای ترویج و تبلیغ فرهنگ اهل بیت عصمت و طهارت هستند. محور فعالیت هایشان هم بیشتر عزاداری است. چون بحث سوگواری سابقه طولانی دارد. از آن روزی که بشر به این جهان قدم گذاشت در زمان حضرت آدم علیه السلام با شهادت یکی از فرزندانش عزاداری و مرثیه سرایی شروع شد.

انسان وقتی چیزی را از دست داد تاسف و حزن سراپای وجودش را در بر می گیرد. اینجاست که نسبت به محبوب و معشوقش و آن کسی که از دست داده است شروع به سخن گفتن و ابراز احساسات می کند. از اینجا مرثیه سرایی شروع می شود. اگر عاشقی مبتلای به فراق شود به بزرگ ترین عذاب گرفتار شده است. وقتی انسان با فراق رو به رو می شود احساس خلأ می کند. در دعای کمیل که یکی از ذخایر الهی شیعه است می فرماید: خدایا بر عذاب جهنم تو صبر می کنم ولی در عذاب فراق تو نمی توانم صبر کنم.

وقتی انسان با یک فراقی رو به رو می شود این حالت برایش به وجود می آید و شروع می کند به مرثیه سرایی و عزاداری کردن. وقتی حضرت یعقوب علیه السلام با فراق فرزندش رو به رو شد آنقدر گریه کرد که چشمانش نابینا گردید. در قبل از اسلام و بعد از اسلام مرثیه و مرثیه سرایی اتفاق می افتاد. ولی در اسلام یک اتفاق افتاد که جریان سوگواری را دگرگون کرد و آن شهادت سیدالشهدا علیه السلام است. وقتی این حادثه اتفاق افتاد مسئله سوگواری در اسلام و به خصوص در مکتب تشیع هم به صورت محتوایی و هم شکلی تغییرات زیادی کرد.

وقتی امام حسین علیه السلام به دنیا آمدند روضه کربلا را برایشان خواندند. در زندگی و تاریخ بشر وقتی یکی از دنیا می رود دوستان و اقوامش برای عزاداری می کنند اما مسئله امام حسین علیه السلام با همه تفاوت دارد. آن روزی که امام حسین علیه السلام به دنیا آمد پیامبر صلی الله علیه و آله برایش روضه خواند و اهل بیت و خانواده پیامبر صلی الله علیه و آله برای او گریه کردند.

دشمن در صدد بود که پرونده حسین بن علی علیه السلام را ببندد ولی یکی از کارهایی که انجام گرفت که ایشان همچنان زنده باقی بمانند همین روصه و سوگواری بود. روضه ها شروع شد و در کربلا هم اولین روضه خوان زینب کبری سلام الله علیها و امام سجاد علیه السلام و اسراء بودند.

در همین روضه چیزهای دیگری هم پیدا شد. شعر عاشورا در همین روضه متولد شد. وقتی می خواستند صحنه های عاشورا را تصویر کنند با زبان زیبای شعر به سراغ روضه و مصیبت آمدند. مداحی و مرثیه سرایی در همین محافلی که به نام عزاداری و روضه برپا می شد متولد شد و شکل گرفتند.

هیئت ها بر اساس مرثیه سرایی شکل گرفتند. یکی از زلال ترین و پاک ترین و زیباترین تشکل های مردمی که پایه هایش بر عشق گذاشته شده است هیئت ها هستند. هیئت ها کارکردهای مختلفی داشتند. خود ائمه علیهم السلام هم تشویق می کردند. جمعی عزاداری کردن و جمعی فکر کردن رونق گرفت. کارکرد هیئت ها یک کارکرد فرهنگی بود. بسیاری از نیروهای متعهد در هیئت ها تربیت شدند. پس یکی از کارکردهای هیئت ها تقویت نیرو بوده است. تربیت نیروهای مومن را انجام دادند. هیئت ها یک جریان فرهنگی شدند. جریان را معمولا جمع به وجود می آورد. اگر یک فردی هم بخواهد جریان سازی کند سعی می کند به وسیله یک جمعی آن جریان را به وجود آورد. هیئت ها یک جریان فرهنگی هستند که ریشه در کربلا و عاشورا دارند.

کارکرد دیگر هیئت ها کارکرد سیاسی آن ها بوده است. هیئت های عاشورایی یک انگیزه ناب سیاسی هم داشتند. چرا این طور بوده است؟

هیئت ها با روحانیت و مرجعیت پیوند برقرار کرده بودند. هیئت ها ولایی بودند. به همین دلیل که ارتباط با ولایت و مرجعیت داشتند. گوش به فرمان مرجع تقلید بودند. امروز هم هیئت ها گوش به فرمان رهبر معظم انقلاب هستند.

/1102101304

بخش اول

بخش دوم