پندهایی خواندنی منظوم از حضرت ثامن الحجج علیه السلام

که در معاشرت خلق، نیمی از خِرَد است

التَّوَدُّدُ إِلَی النَّاسِ نِصْفُ الْعَقْلِ؛ مهرورزی و دوستی با مردم، نصف عقل است.

همیشه در پی تیمار بینوایان باش
کمک به خلق، ز کردار خالق احد است
امام راست در این رهگذر، کلامی نغز
که در معاشرت خلق، نیمی از خِرَد است

بزن بر لطف حق دست توکل

التَّوَکُّلِ أَنْ لَا تَخَافَ أَحَداً إِلَّا اللَّهَ؛ توکل آن است که جز از خدا نترسی.

بزن بر لطف حق دست توکل
که لطف ایزدی باشد تو را بس
توکل آن بوَد کاندر دو عالم
به غیر حق نترسی از دگر کس

فرمود رضا ولیّ مطلق

أَفْضَلُ مَا تُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الْأَذَی عَنْهَا؛ بهترین صله رحم، خودداری از آزار آنان است.

فرمود رضا ولیّ مطلق
گنجینه علم و فَضْل و احسان
بهتر صِلِه رحم به گیتیست
خودداری از گزند ایشان

بهترین رهرو به راه زندگیست

أَحْسَنُ النَّاسِ مَعَاشاً مَنْ حَسَّنَ مَعَاشَ غَیْرِهِ فِی مَعَاشِهِ؛ بهترین مردم در زندگی آن کس است که دیگران در پرتو زندگی ‌اش به خوبی زندگی نمایند.

بهترین رهرو به راه زندگیست
آن که همچون شمع روشنگر بوَد
مردمان در پر توش راحت زِیَند
زندگی در خدمتش بهتر بوَد

ادب را به کوشش توان یافتن

الْعَقْلُ حِبَاءٌ مِنَ اللَّهِ وَ الْأَدَبُ کُلْفَةٌ فَمَنْ تَكَلَّفَ اَلْأَدَبَ قَدَرَ عَلَيْهِ؛ عقل، عطيه و بخششى است از جانب خدا و ادب داشتن تحمل يك مشقت است و هر كس با زحمت ادب را نگهدارد، قادر بر آن مى شود.

رضا سِبط پاک رسول امین
که نتوان سر از خدمتش تافتن
بگفتا خرد بخشش ایزدیست
ادب را به کوشش توان یافتن

در حَسَد هرگز نیابی لذّتی

لَیْسَ لِبَخِیلٍ رَاحَةٌ وَ لَا لِحَسُودٍ لَذَّةٌ؛ خسیس را آسایشی نیست و حسود را لذتی نیست.

بُخل رنج است و حسادت محنتی
از ولی آموز درس عبرتی
راحتی در بُخل نتوان یافتن
در حَسَد هرگز نیابی لذّتی

نصرت آن راست که عفوش بیش است

مَا الْتَقَتْ فِئَتَانِ قَطُّ إِلَّا نُصِرَ أَعْظَمُهُمَا عَفْوا؛ دو گروه با هم رو به رو نمى شوند، مگر اين كه نصرت و پيروزى با گروهى است كه عفو و بخشش بيشترى داشته باشد.

عفو آیین بزرگان باشد
بخشش آیینه‌ دوراندیش است
دو گروهی که به جنگند و ستیز
نصرت آن راست که عفوش بیش است

سخنی دارم از امام هُمام

عَوْنُکَ لِلضَّعِیفِ أَفْضَلُ مِنَ الصَّدَقَة؛ از بهترين نوع صدقه، يارى كردن تو نسبت به ناتوان است.

سخنی دارم از امام هُمام
که مفید است بهر هر طبقه
دستگیری زِ ناتوان و ضعیف
به یقین، بهتر است از صَدَقَة

منابع:
۱-حرانی، تحف العقول: ۴۲۵، ۴۴۵، ۴۴۶، ۴۴۸، ۴۵۰.
۲-علامه مجلسی، بحارالانوار، ج ۷۸: ۳۳۹.
۳-شیخ صدوق، امالی: ۲۴۰.
۴-کلینی، کافی، ج ۱: ۶۶.
۵-مسند الامام الرضا (ع)، ج ۲: ۳۱۵.
۶-مدیر شانه چی، چهل حدیث حضرت رضا(ع): ۸-۹.

/1102101305