ماه رجب؛ فرصتی برای بندگی
وارث :پس از یک سال ماه رجب فرا رسید، ماهی که در فضیلت آن معصومین(ع) توصیه‌های فراوان کرده‌اند و سالکان مسیر الهی قرن‌ها سر بر آستان ربوبیت نهاده و استغفار کرده‌اند.
رجب المرجب از دو دیگر ماه شریف، یعنی شعبان المعظم و رمضان المبارک جدا نیست و در گفتار بزرگان این ماه‌ها چنان که در واقعیت خویش‌اند، در کنار سخن به میان آمده است.
رجب ماه هفتم از سال هجری قمری و ما بین ماه‌های جمادی الاخر و شعبان است و در لغت به معنای بزرگ‌داشتن آمده است، بر اساس گزارشات تاریخی این ماه پیش از ظهور اسلام نیز یکی ماه ویژه دینی بود.
باری، ماه رجب یکی از ماه‌هایی است که پس از ظهور اسلام نیز محترم شمرده شد و در قرآن از آن با تعبیر «حرم» یاد شده است و در این ماه‌ها قتال و کشتار حرام است و خداوند توصیه می‌کند تا در این ماه‌ها به خود ستم نکنید: «إِنَّ عِدَّةَ الشُّهُورِ عِندَ اللّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَات وَالأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ذَلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ فَلاَ تَظْلِمُواْ فِيهِنَّ أَنفُسَكُمْ: در حقيقتشماره ماه‌ها نزد خدا از روزى كه آسمان‌ها و زمين را آفريده در كتاب [علم] خدا دوازده ماه است از اين [دوازده ماه[ چهار ]ماه[ ماه حرام است اين است آيين استوار پس در اين [چهار ماه[ بر خود ستم مكنيد». (توبه، 36)
پیامبر اسلام(ص) در خصوص این ماه می‌فرمایند: «رجب ماه بزرگ خداست و هيچ ماهی در حرمت و فضيلت به پايه آن نمی‌رسد و قتال با كافران در اين ماه حرام است، آگاه باشيد كه رجب ماه پروردگار است و شعبان ماه من و ماه رمضان ماه امت من است و اگر كسی در ماه رجب حتی يك روز روزه بدارد، خدا را از خود خشنود ساخته و خشم الهی از او دور می‌گردد.»
امام موسی کاظم(ع) در خصوص این ماه فرموده‌اند که رجب نام نهری در بهشت است که از شیر سفید‌تر و از عسل شیرین‌تر است و هر کس یک روز از آن را روزه بدارد خداوند از آن نهر به او بیاشامد.
امام صادق(ع) نیز در خصوص این ماه شریف می‌فرمایند که این ماه ماه خدا در غایت حرمت و فضیلت است و اگر کسی روزی از این ماه را روزه بگیرد خدای را خشنود و شعله غضب الهی را خاموش نموده است و دری از در‌های جهنم به روی او بسته میشود. رجب ماه استغفار امت من است، پس در این ماه طلب آمرزش کنید که خداوند آمرزنده و مهربان است.
همچنین پيامبر اكرم(ص) در خصوص این ماه فرموده‌اند که همانا خدا فرشته‌ای را به نام داعی در آسمان مأمور نمود تا هر گاه هلال ماه رجب رؤيت شد از سرشب تا به صبح ندا دهد: خوشا به حال ذاكرين و خوشا به حال فرمانبرداران و اطاعت‌كنندگان، و اعلام می‌كند كه خدای كريم می‌فرمايد: من همنشينم با كسی كه همنشينی مرا بپذيرد، و مطيع كسی كـه مرا اطاعت كند، و می‌بخشم كسی را كه از من طلب مغفرت كند، ماه رجب ماه من و عبادت بنده من و رحمت واقعی رحمت من است. هر كس در اين ماه مرا بخواند دعوت او را اجابت می‌كنم، هر كس از من چيزی بخواهد به او عطا خواهم كرد، هركس از من هدايت بخواهد اورا هادی خواهم بود. اين ماه را وسيله‌ای بين خود و بندگانم قرار دادم تا هر كس متمسك به آن شود به من می‌رسد.
آیت‌الله قاضی در خصوص این ماه توصیه می‌کند که پس (ای برادران عزیز) دستور توبه را در شب جمعۀ اول ماه (رجب) یا روز جمعه؛ و یا روز یکشنبۀ آن، انجام داده نماز توبه را بخوانید؛ سپس آنها را در روز یکشنبۀ دوّم همان ماه تکرار و اعاده نمائید.
امام خمینی(ره) این ماه را در کنار شعبان و رمضان دارای اهمیتی بالا می‌داند: ماه رجب و شعبان و ماه مبارک رمضان، اینها انسان را همچو تقویت روحى مى کند- اگر کسى اهلش باشد... همچو راه را براى انسان باز مى کند و نور افکن است براى اینکه، این بشر را از این ظلمتها بیرون بیاورد و وارد نور بکند که معجزه آساست.!» (صحیفه امام، ج 13، ص: 33)
مقام معظم رهبری در خصوص این ماه می‌گویند: ]ماه رجب[ فرصت بندگى است. همه‌ى عرض و طول زندگى ما میتواند زمینه‌اى باشد براى بندگى درست، که سعادت واقعى هم در همین است. بعضى از مناسبتها، فرصتهاى ما را افزایش میدهند، که از جمله ماه مبارک رجب است. خودمان را آماده کنیم، براى هم دعا کنیم که خداوند توفیق بدهد در این ماه و ماه شعبان و ماه مبارک رمضان خودمان را بسازیم، یک قدم پیش برویم، بالا برویم.
فرازهای شریف ماه رجب
ماه رجب نه تنها ماهی شریف است که مناسبتهایی در تاریخ اسلام و در این ماه روی داده است که می‌توان از آن به فرازهای شریف این ماه یاد کرد و آنها را مغتم شمرد. میلاد امامان شریف امیرالمومنین(ع)، محمدباقر(ع)، محمد تقی(ع)، بعثت پیامبر رحمت(ص)، شهادت امام هادی(ع)، رحلت حضرت زینت(س) و شهادت امام موسی کاظم(ع) از جمله این ایام است.
در این ماه ادعیه‌ای گران‌مایه از اولیای آسمانی نقل شده است که از این میان می‌توان به دعاهای امام سجاد(ع)، امام صادق(ع) و دعای ام داوود که آن نیز از امام صادق(ع) به یادگار مانده است، اشاره کرد.
از سوی دیگر اولین شب جمعه این ماه شریف لیلة الرغائب خوانده میشود که مورد توصیه فراوان برای عبادت و بندگی است. در شب اول ماه رجب به توصیه پیامبر(ص)، غسل توصیه شده است که ایشان فرموده‌اند غسل در اول، وسط و آخر این ماه باعث زدودن گناهان میشود.
زیارت امام حسین(ع) نیز در این ماه توصیه شده است و نیز اقامه بیست رکعت نماز، بعد از نماز مغرب که جزئیات این آیین را می‌توان در کتب ادعیه ملاحظه کرد. همچنین شیخ طوسی در کتاب «مصباح المجتهد» آورده است که امام علی(ع) در چهار شب مراسم احیا نگاه می‌داشتند که یکی از آنها شب اول ماه رجب بود.
روز سیزدهم رجب نخسین روز از «ایام البیض» است که تا روز پانزدهم ادامه دارد و وجه تسمیه آن درخشش این ماه است. در این «ایام البیض» توصیه شده است که مومنان معتکف شوند و روزه بگیرند.