حجت الاسلام پناهیان: با توبه و عبادت قوی خواهیم شد
وارث: جلسه هفتگی هیئت شهدای گمنام با سخنرانی حجت الاسلام پناهیان و مداحی حاج میثم مطیعی برگزار شد.
در ادامه خبر متن سخنان حجت الاسلام پناهیان را می خوانید:
یکی از مفاهیمی که خیلی به آن باید توجه نمود، مفهوم "قدرت" است. قدرت روحی است که آثارش در قدرت فکری و ذهن، جسمی و بدنی هم ظاهر می شود. توجه به قدرت جسمی را کار کسانی می دانیم که اهل مادیات هستند و در مسائل معنوی هم انتظارات دیگری داریم، مثل مهربان و لطیف شدن، ترسیدن از خدا، خساست نداشتن، ظلم نکردن، تواضع کردن و سخاوت داشتن و... اینها مفاهیم خوبی است. اما به مفهوم قدرت یافتن که علامت سلامت معنویت یک انسان است، کمتر توجه داریم.
به عنوان مثال وقتی کسی از مسجد می آید به او نمی گوییم چقدر قوی شده ای! طرف گناه را که ترک می کند، برای انگیزه ی گناهش این نکته را در نظر ندارد که با گناه ضعیفش می کند.
در طول تاریخ قدرت طلبهای فاسد تاثیر زیادی روی معرفت و معارف دینی گذاشته اند. یکی از آثار شوم قدرتهای فاسد بر دینداری مردم این بوده است، که در بساط دینداری و معرفت، جایگاه مفهوم قدرت ضعیف شده است.
خیلی ها ما را به معنویت ضعفا دعوت می کنند. احکام دینی باید برای ما قدرت آفرین باشد، و گرنه دچار معرفت دینی قلابی شده ایم. اگر کسی به شما گفت مهربان و پرتلاش باش، اما نگفت که قدرتمند باش! سوء ظن به این نصایح پیدا کن. شاید می خواهد تو را به بردگی بکشد، که مانند گاو متین باشی، مانند جمار باربر و بردبار، مانند سگ باوفا و... باشی. درس اخلاق برده ها درس خوبی نیست.
نماز، قدرت می دهد
نماز به تو قدرت می دهد. گناه تو را ضعیف می کند. اینگونه باید به دین نگاه کرد. با عبادت انسان قوی می شود. مهمترین عبادت ما نماز است. مهمترین ذکر در نماز "الله اکبر" است، که بوی قدرت می دهد نه بوی لطافت. خداوند رحمن و رحیم هم هست اما دقیقه ای یکبار نمی گوید "الله رحمن". از کبریایی خدا، قوت و قدرت و عظمت استشمام می شود. در نماز بیشتر از بزرگی و عظمت که بوی قدرت می دهد، استشمام می کنیم.
در روایات، بالاترین مقام، توکل است. در تعریف توکل گفته اند: "از هیچ کسی نترسید، غیر از خدا"، یعنی قدرت، نترس. توکل یعنی نترس! قوی باش! باید از زاویه ی قدرت روحی و معنوی به دین نگاه کرد. از زاویه ی رحمت، محبت و مهربانی هم به دین و معنویت می توان نگاه کرد. دین بناست من را مهربان کند، دین بناست کاری کند که من به دیگران رحم کنم. من باید در مسیر دینداری اهل عاطفه و مهربانی باشم. حرفهای خوبی است و هیچ کدام غلط نیست اما دو اشکال بزرگ دارد. یک اینکه شدنی و امکان پذیر نیست. کسانی که قوی باشند، مهربان هم می شوند. ترسوها مهربان نمی شوند. کسانی که قوی هستند رحمت خدا را درک می کنند. وقتی ترس وجود تو را زائل و متلاشی کرد امکان ارتباط با خدای متعال را نخواهی داشت. اشکال دوم این است که ممکن است رحمت و عطوفت به خاطر پرجاذبه بودنش بیان می شود که ما را فریب دهد. پرآسیب است.
دین اسلام به انسان قدرت می دهد
دین ما دین رحمت است، درست. مگر از ما تواضع و فروتنی نخواسته اند، تردیدی نیست. اما راه رسیدن به اینها قدرت روحی است. انسان ضعیف به اینها نمی تواند برسد. چون که صد آید نود هم پیش ماست. بهترین عفو وگذشت، عفو در قدرت است.
در زمینه ی اقتصادی باید قدرت داشت، صرفا نباید پول داشته باشی. در روایات هست که آیا تجارت بکند یا کارمندی؟ در صورتی که درآمد یکسانی ببرد. می فرمایند برود تجارت کند چون صاحب پولش است. وقتی تجارت می کنید صاحب قدرت هستید. حتی پرسیدند می شود تجارت را رها کند و اجیر بشود، در صورتی که درآمدش یکسان است؟ فرمودند نباید این کار را بکند. انسان در تجارت مستقل است. یعنی به دنبال قدرت اقتصادی هم هستند نه صرفا پول.
دینی که به دنبال قدرت گرفتن توست، مسلما با این دین دشمن می شوند. پس عبادت و اخلاق هم باید انسان را قوی کند. تواضع از سر ترس بد است. بدا به حال کسی که از روی ترس حیا می کند. جایی که باید سوال کنی، بپرس. بعضی ها حیا دارند و می ترسند. مناجات از سر ترس هم به درگاه خدا قبول نیست.
قوی بودن مقدمه عبادت است. قوی شدن هم ثمره ی عبادت است. فصل عبادت شروع شده است. اتفاقا اگر قوی نباشی در پی کسب دل دیگران هستی. قوی باش و به کسی اعتنا نکن! نگران کی هستی! بگو خدایا من هیچ مشکلی ندارم و فارغ البال در خانه ی تو هستم. بگویید من قوی تر از آنی هستم که ذهنم درگیر و اسیر مشکلات بشود. حال کسی که قوی است، عبادتش مزه می دهد. برای عبادت کردن قوت روحی لازم است و بعد از عبادت، قدرت روحی باید برگردد.
خدا کسی را که ترسو باشد، ذلیل کسی باشد تحویل نمی گیرد. انسان ابرقدرت عالم است. قبل از ورود به اعتکاف یک قوت قلبی برای خودت پیدا کن. هرچه ضعف است از خودت بیرون کن. بعد از اینکه از اعتکاف در آمدی قوی می شود. عبادت انسان را قوی می کند.
لاحول و لا قوة الا باالله العلی العظیم، ریا و تزویر را رفع می کند
آنچه که امروز اعتماد به نفس می گویند به این معنا که ضعیف نیستی، با عبادت حاصل می شود. البته ما اعتماد به خدا میکنیم نه اعتماد به نفس. یکی از ویژگی های برجسته ی عرفا این است که شجاع می شوند. احدی را در عالم چیزی حساب نمی کنند، قدرت روحی دارند، شاهد قدرت خدا هستند. کسی غیر از خدا در عالم، تاثیر ندارد. لاحول و لا قوة الا باالله العلی العظیم1؛ هیچ کسی قدرتی ندارد، هیچ کسی غیر از خدا تکانی به عالم نمی دهد. در روایت می فرمایند هر گاه بنده ای این دعا را بخواند، خداوند به ملائکه می گوید تمام حوائج بنده مرا فراهم کنید، چون او فهمید که هیچ قدرتی جز من در عالم نیست. و واقعا هم این دعا ضعف های آدم را برطرف می کند.
حضرت آیت الله بهجت رحمة الله علیه می فرمود: یکی از آثار دیگر این ذکر، برطرف کردن ریا و تزویر است. این قدر اعتماد به نفست بالا می رود که دیگر بقیه ی مردم، خدایی برایت نمی کنند.
رفقا آدم ضعیف گناه می کند. آدم با گناه ضعیف می شود. توبه کنیم تا ضعفمان برطرف شود. آدم قوی خیلی مهربان می شود. خانمها در فرهنگ جامعه بسیار تعیین کننده هستند. خانمها می توانند با تعریف کردنشان از چیزی آن را مد یا محبوب در جامعه کنند. یا می توانند با تعریف از شوهرشان او را سرمست کنند. خانمها در جامعه خیلی موثر هستند. خدا این تاثیر را به آنها داده است. یکی از جاذبه های روحی خانمهاست.
طبیعت این وضعیت آثار خوبی دارد. خانمها از قدر و قوت خوششان می آید. نیاز نیست هیکلت را قوی کنی، بلکه قدرت روحیت را بالا ببر. به طور طبیعی یک عاملی وجود دارد، که مردم را دعوت می کنند تا اهل قدرت و قوت باشند. خانمها در تربیت فرزندان و تاثیرگذاری روی مردان باید از این ویژگی خودشان استفاده کنند. اگر در خانه ای پسری قوی بار نیاید، مادران وظیفه ی خود را به درستی انجام ندادند.
در فیلمهای هالیوودی، به خصوص آنهایی که درباره ی انقلابیون هست، یاس را به انسان تزریق می کند. تا دقیقه 90 فیلم طوری از انقلابیون و انقلابی گری تعریف و تقدیر می کند، که فکر میکنی صادقانه تبلیغ انقلابی گری می کند، اما در نهایت اثری روی تو می گذارد که می گویی من هرگز انقلابی نخواهم شد. عافیت طلب شوی و اگر جنگ شد، فرار کنی.
توبه انسان را قوی می کند
توبه انسان را قوی می کند. وقتی قوی شدی دیگر گناه نمی کنی. همینکه نترسی و اشتباهت را پیدا کنی و بگویی خدایا من اشتباه کردم، یک قوت روحی به تو می دهد. کسی که می ترسد، آدم ضعیف عیب هایش را می پوشاند.
بنده وقتی چهره ی بی مثال و نورانی حضرت امیرالمومنین علیه السلام و امام سجاد علیه السلام را هنگام مناجات و دعا تصور می کنم، احساس میکنم ابرقدرت ترین مرد عالم با خدا گفت و گو میکند، هرچند به ظاهر میبینی در اوج ضعف و خاکساری با خدا مناجات می کند، اما یک پهلوان و قهرمان است که روی زمین افتاده است. بازوهای ستبر او در روحش پیداست. تصور من از عبادت این است.
این تصویر از عبادت را باید در وجودتان کشف کنید، باید از اعماق معانی استخراج کنید. بعد از یک مدت اگر نمازتان را سرسری بخوانید از خودتان بدتان می آید، می گویید ضعیف شدم.
از حضرت امیرالمومنین علیه السلام پرسیدند درب خیبر را با قدرت روحی بلند کردی یا جسمی؟ حضرت پاسخ داد با قدرت روحی. در روایت هست مومن قدرت وجودش را بیشتر از اینکه از آب و نانش بگیرد، از نیت خود می گیرد.
اینگونه دعا و مناجات انسان را شهادت طلب بار می آورد. موجب می شود انسانها ترسو نباشد. علت اینکه انسانها حرام خور می شوند آن است که می ترسند فقیر شوند. الشَّيطانُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ2؛ یکی از کارهای شیطان این است که انسان را از فقر می ترساند. انسان را به حرص و آز وادار می کند. مشتی باشید.
پی نوشت:
1- طباطبايي، محمد حسين، تفسير الميزان، مترجم سيد محمدباقر موسوي همداني، قم، دفتر نشر اسلامي، 1374ق، ج12، ص30؛ امام صادق ـ عليه السلام ـ فرمود: وقتي بنده‌اي مي‌گويد: ماشاء الله لاحول و لاقوة الا بالله» خداوند به ملائكه مي‌گويد: بنده من تسليم است، پس او را كمك كنيد و او را دريابيد و حاجت او را برآورده سازيد.
2- سوره بقره آیه 268