چهل حدیث روزه داری
قال الله تبارك و تعالى: «أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد روزه بر شما نوشته (واجب) شد، چنانكه بر آنان كه پيش از شما بودهاند واجب شده بود باشد كه پرهيزگار شويد.
سوره بقره، آيه 183
رسول الله (صلی الله علیه و آله)
1. أیُّهَاالنّاس إنَّه قَد أقبَل إلَیکُم شَهر الله بِالبَرکَةِ والرَّحمَةِ والمَغفِرة، شَهرٌ هُو عِندالله أفضَل الشُّهُور و أیّامُه أفضَل الأیّام و لَیالِیهِ أفضَلُ اللَّیالِی و سَاعَاتُه أفضَلُ السّاعَات
ای مردم، ماه خدا - ماه رمضان - با برکت و رحمت و آمرزش به شما روی آورده است، ماهی که نزد خدا بهترین ماه ها، روزهایش بهترین روزها، شبهایش بهترین شب ها و اوقاتش بهترین اوقات است.
وسائل، ج 7، ص 227
رسول الله (صلى الله عليه و آله)
2. إِنَّ الْمُؤمِنَ هِمَّتُهُ فِي الصَّلاةِ وَالصِّيامِ وَالعِبادَةِ وَالمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِي الطَّعامِ وَالشَّرابِ كَالبَهيمَةِ
همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشيدن؛ مانند حيوانات.
تنبيه الخواطر،ج1، ص 94
رسول الله (صلّى الله عليه و آله)
3. هُوَ (شَهرُ رَمَضانَ) شَهرٌ اَوَّلَهُ رَحمَةٌ وَ اَوسَطُهُ مَغفِرَةٌ وَ آخَرَهُ عِتقٌ مِنَ النّار
رمضان ماهى است كه ابتدايش رحمت است و ميانهاش مغفرت و پايانش آزادى از آتش جهنم.
بحارالانوار، ج 93، ص 342
رسول الله (صلياللّه عليه وآله)
4. شَهرُ رَمَضان سَيِّدُ السُّرُورِ وَ لَيلَةُ القَدرِ سيِّدُ اللَّيالي
ماه رمضان سرور ماهها و شب قدر، سرور شب هاست.
بحار الانوار، ج 40، ص 54
رسول الله (صلياللّه عليه وآله)
5. مَن صامَ شَهرَ رَمَضانَ فَاجتَنَبَ فيهِ الحَرامَ وَ البُهتانَ رَضِي اللّهُ عَنهُ وَ اَوجَبَ لَهُ الجِنان
كسي كه ماه رمضان را روزه بگيرد و از كارهاي حرام و بهتان پرهيز كند خدا از او راضي شده و بهشت را بر او واجب ميكند.
بحار الانوار، ج 93، ص 346
رسول الله (صلياللّه عليه وآله)
6. اِنَّ اَبوابَ السَّماءِ تُفتَحُ فِی اَوَّل لَیلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ وَ لا تُغلَقُ اِلی آخَرِ لَیلَهٍ مِنهُ
درهاى آسمان در اولين شب ماه رمضان گشوده مىشود و تا آخرين شب آن بسته نخواهد شد.
بحارالانوار، ج 93، ص 344
رسول الله (صلياللّه عليه وآله)
7. اَنَّ الجَنَّةَ لَتُنجَدُ وَ تُزَيَّنُ مِنَ الحَولِ اِلِي اَلحَولِ لدُخُولِ شَهرِ رَمَضانَ
همانا بهشت تزيين و آراسته ميشود از سالي به سال ديگر به خاطر ورود به ماه رمضان.
سفينة البحار، ج 2، ص67
رسول الله (صلّى الله عليه و آله)
8. لَو يَعلَمَ العَبدُ ما في رَمَضان، لَوَدَّ اَن يَكُونَ رَمَضانُ اَلسَنَةَ
اگر بنده «خدا» مىدانست كه در ماه رمضان چيست [چه بركتى وجود دارد] دوست مىداشت كه تمام سال، رمضان باشد.
بحارالانوار، ج 93، ص 346
امام رضا (عليهالسلام)
9. مَن قَرأ فِى شَهر رَمَضان آيَة مِن كِتابِ الله كَان كَمَن خَتَم القُرآن فِى غَيرِه مِنَ الشُّهور
هر كس در ماه رمضان يك آيه از كتاب خدا را قرائت كند مثل اينست كه در ماههاى ديگر تمام قرآن را بخواند.
بحارالانوار، ج 93، ص 346
امیرالمومنین (علیه السلام)
10. صومُ النَّفسِ عَن لَذَّاتِ الدُّنیا أنفَعُ الصِّیام
روزه نفس از لذت هاى دنیوى، سودمندترین روزه هاست.
غرر الحكم، ج 1 ص 416 ح 64
امیرالمومنین (علیه السلام)
11. الصِّیام إجتِنابُ المَحارِم كَما یَمتَنِع الرَّجُل مِن الطَّعامِ و الشَّراب
روزه، پرهیز از حرام ها است همچنان كه شخص از خوردنى و نوشیدنى پرهیز مى كند.
بحار، ج 93، ص 249
امیرالمومنین (علیه السلام)
12. صومُ القَلبِ خَیرٌ مِن صِیام اللِّسان و صومُ اللِّسانِ خَیرٌ مِن صِیام البَطن
روزه قلب بهتر از روزه زبان و روزه زبان بهتر از روزه شكم است.
غرر الحكم، ج 1، ص 417، ح80
امام رضا (علیه السلام)
13. إنَّما اُمِرُوا بِالصَّوم لِكَى یعرفُوا ألَم الجُوعِ و العَطَش فَیستَدِلُّوا عَلَى فَقرِ الاخَر
مردم به انجام روزه امر شدهاند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.
وسائل الشیعه، ج 4، ص 4، ح 5
امیرالمومنین (علیه السلام)
14. كَم مِن صَائِم لَیسَ لَه مِن صِیامِه إلا الجُوعَ و الظّمَأ و كَم مِن قائِم لَیسَ لَهُ مِن قِیامِه إلا السَّهر و العنَاء
چه بسا روزهدارى كه از روزهاش جز گرسنگى و تشنگى بهرهاى ندارد و چه بسا شب زندهدارى كه از نمازش جز بیخوابى و سختى سودى نمىبرد.
نهج البلاغه
امام صادق (علیه السلام)
15. مَن صَام لله عزوجل یَوماً فِى شِدَّة الحرِّ فَأصابَه ظَمأٌ، وَكَّلَ الله بِه ألف مَلَكٍ یَمسَحُون وَجهَه و یُبَشِّرُونَه حَتّى إذا أفطَر
هر كس كه در روز بسیار گرم براى خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را مىگمارد تا دستبه چهره او بكشند و او را بشارت دهند تا هنگامى كه افطار كند.
كافى، ج 4، ص 64، ح 8
رسول الله (صلی الله علیه و آله)
16. عَنِ اللّه تعالی: کُلُّ عَمَلِ اِبنُ آدَمَ لَهُ اِلاّ الصَّوم وَ هُوَ لی اَنَا اَجزِء بِهِ
خدای تعالی فرموده است: روزه برای من است و من پاداش آن را می دهم.
وسائل الشیعه، ج 7،ص 294، ح 15
امام باقر (عليهالسلام)
17. بُنِى الإسلامُ عَلى خَمسَةِ أشياءٍ، عَلى الصَّلوةِ و الزَّكاةّ و الحَجِّ و الصَّومِ و الوِلايَه
اسلام بر پنج چيز استوار است، بر نماز و زكات حج و روزه و ولايت (رهبرى اسلامى).
فروع كافى، ج 4، ص 62، ح 1
اميرالمومنين (عليهالسلام)
18. فَرَضَ الله... الصِّيامَ إبتِلاء لإخلاصِ الخَلق
خداوند روزه را واجب كرد تا به وسيله آن اخلاص خلق را بيازمايد.
نهج البلاغه
رسول الله (صلّى الله عليه وآله)
19. لِكُلِّ شَيئٍ زَكاة و زَكاة الأبدانِ الصِّيام
براى هر چيزى زكاتى است و زكات بدنها روزه است.
كافى، ج 4، ص 62، ح 3
رسول الله (صلّى الله عليه وآله)
20. الصَّوم جُنَّةٌ مِنَ النّار
روزه سپر آتش (جهنم) است.
كافى، ج 4، ص 162
رسول الله (صلّى الله عليه وآله)
21. الصَّومُ فِى الحرِّ جَهاد
روزه گرفتن در گرما، جهاد است.
بحارالانوار، ج 96، ص 257
امام صادق (عليهالسلام)
22. إذا صُمتَ فَليَصُم سَمعَكَ و بَصَرَكَ و شَعرَكَ و جَلدَك
زمانی كه روزه مىگيری، چشم، گوش، مو و پوست تو هم روزهدار باشند. «يعنى از گناهان پرهيز كند.»
كافى، ج 4، ص 87، ح 1
حضرت فاطمه زهرا (سلام الله عليها)
23. مَا يَصنَع الصّائِمُ بِصِيامِه إذا لَم يَصُن لِسانَه و سَمعَه و بَصرَه و جَوارِحَه
روزهدارى كه زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نكرده، روزه به چه كارش خواهد آمد.
بحارالانوار، ج 93، ص 295
رسول الله (صلّى الله عليه و آله)
24. مَن مَنَعَهُ الصَّوم مِن طَعامٍ يَشتَهِيهِ كَان حَقّاً عَلى الله أن يَطعَمَه مِن طَعامِ الجَنَّة و يُسقِيهِ مِن شَرابِها
كسى كه روزه او را از غذاهاى مورد علاقهاش باز دارد، بر خداست كه به او از غذاهاى بهشتى خورانده و از شرابهاى بهشتى بنوشاند.
بحارالانوار، ج 93، ص 331
رسول الله (صلّى الله عليه وآله)
25. طُوبَى لِمَن ظَمأ أو جَاعَ لله أولئِكَ الَّذِين يَشبَعُون يَومَ القِيامَة
خوشا بحال كسانى كه براى خدا گرسنه و تشنه شدهاند؛ اينان در روز قيامت سير مىشوند.
وسائل الشيعه، ج 7، ص 299، ح2
امام صادق (عليهالسلام)
26. لِلصَّائِم فَرحَتانِ: فَرحَةٌ عِندَ إفطارِه و فَرحَةٌ عِندَ لِقاءِ رَبِّه
براى روزهدار دو سرور و شادی است:1- هنگام افطار2- هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و در قيامت)
وسائل الشيعه، ج 7، ص 290 ح6
امام صادق (عليهالسلام)
27. مَن أفطَر يَومَاً مِن شَهرِ رَمضان خَرَجَ رَوحُ الإيمانِ مِنه
هر كس يك روز ماه رمضان را (بدون عذر)، بخورد - روح ايمان از او جدا مىشود.
من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 73، ح 9
امام صادق عليه السلام :
28. اَمّا العِلَّةُ فِى الصِّيامِ لِيَستَوِىَ بِهِ الغَنىُّ وَالفَقيرُ وذلِكَ لأِنَّ الغَنىَّ لَم يَكُن لِيَجِدَ مَسَّ الجُوعِ فَيَرحَمَ الفَقيرَ لاَِنَّ الغَنىُّ كُلَّما اَرادَ شَيئا قَدَرَ عَلَيهِ...
علت روزه گرفتن آن است كه به سبب آن ثروتمند و فقير برابر شوند؛ زيرا ثروتمند، گرسنگى را احساس نكرده تا به فقير رحم كند. چرا كه ثروتمند هرگاه چيزى بخواهد مى تواند فراهم كند...
من لا يحضره الفقيه، ص 73، ج 2
رسول الله (صلى الله عليه و آله)
29. اِنَّ لِلجَنَّةِ باباً يُدعى اَلرَّيّانَ لايَدخُلُ مِنهُ اِلاّ الصّائِمونَ
بهشت را درى است كه ريّان ناميده مى شود از آن در، جز روزه داران وارد نشوند.
معانى الأخبار، ص 409
امیرالمومنین (علیه السلام)
30. صُومُوا تَصِحُّوا
روزه بگیرید تا صحت و سلامتی خویش را تضمین کنید.
نهج الفصاحه، ح 1854
رسول الله (صلى الله عليه و آله)
31. مَن اَشبَعَ صائماً، سَقاهُ اللّه مِن حَوضى شَربَةً لايَظمَأُ بَعدَها
هر كس روزه دارى را سير نمايد، خداوند از حوض (كوثر) من شربتى نصيب او خواهد كرد كه پس از آن هرگز تشنه نشود.
دعائم الإسلام، ج1، ص269
رسول اكرم (صلى الله عليه و آله)
32. اَللّهُمَّ لَكَ صُمنا وَعلى رِزقِكَ اَفطَرنا فَتَقَبَّلهُ مِنّا ذَهَبَ الظَّماءُ وَابتَلَّتِ العُروقُ وَبَقِىَ الاَجرُ؛
بار خدايا براى تو روزه گرفتيم و با روزى تو افطار مى كنيم پس آن را از ما بپذير، تشنگى رفت و رگها شاداب شد و پاداش ماند.
كافى، ج4، ص95، ح1
امام صادق (عليه السلام)
33. اَلصَّومُ جُنَّةٌ مِن آفاتِ الدُّنيا وَحِجابٌ مِن عَذابِ الآخِرَةِ
روزه سپرى در برابر آفت هاى دنيا و پرده اى از عذاب آخرت است.
مستدرك الوسائل، ج7، ص369، ح8441
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
34. صَومُ شَهرُ رَمَضان فَإنَّه جُنَّةٌ مِنَ العِقَاب
روزه ماه رمضان سپری است برای جلوگیری از عذاب، يعنى «روزه موجب غفران و آمرزش گناهان و معاصى انسان است»
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
35. صَومُ النَّفسِ إمساکُ الحَواسِ الخَمس عَن سَایِر المَآثِمِ و خُلوّ القَلب مِن جَمِیع إسبابِ الشَّر
روزه گرفتن نفس، خودداری کردن حواس پنج گانه از همه گناهان وپاک کردن دل از کلیه اسباب شر و زشتی است.
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
36. الصَّومُ عِبادَةٌ بَینَ العَبدِ و خَالِقه لایَطَّلِع عَلیهَا غَیرُه و کَذلِک لایُجازی عَنها غَیرُه
روزه عبادتی است بین بنده و خالقش که هیچ کس جز خدا بر او اطلاع ندارد و جز خداهم کسی جزای او را نمی دهد.
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
37. لَیس الصَّومُ، الإمساکُ عَنِ المَآکِل والمَشرَب، الصَّومُ الإمساکُ عَن کُلِّ مَایَکرَهُ الله
روزه فقط امساک از خوردن و خوابیدن نیست بلکه روزه امساک است ازآن چه خداوند آن را اکراه دارد.
نهج البلاغه
امیرالمؤمنین (علیه السلام)
38. رَوِّضوا أَنفُسَكُم عَلَى الأخلاقِ الحَسَنَةِ فَإِنَّ العَبدَ المُؤمِنَ يَبلُغُ بِحُسنِ خُلقِهِ دَرَجَةَ الصّائِمِ القائِمِ
خودتان را بر خوش اخلاقى تمرين و رياضت دهيد، زيرا كه بنده مسلمان با خوش اخلاقى خود به درجه روزه گير شب زنده دار مى رسد.
نهج البلاغه
امام كاظم (عليه السلام)
39. دَعوَةُ الصّائِم تُستَجَاب عِندَ إفطارِه
دعاى شخص روزهدار هنگام افطار مستجاب مىشود.
بحار الانوار ج 92 ص 255 ح 33
امام صادق (عليه السلام)
40. مَن فَطَر صَائِماً فَلَهُ مِثلُ أجرِه
هر كس روزه دارى را افطار دهد، براى او هم مثل اجر روزه دار است.
كافى، ج 4 ص 68، ح 1
منبع: دفتر نشر آثار استاد مرتضی آقاتهرانی
