جايگاه وفاي به عهد
خيلي از ما سخنان زيادي چه در فضاي سياسي، چه اجتماعي و چه خانوادگي و چه در عرصه‌هاي ديگر بر زبان مي‌آوريم و شايد زود فراموشش مي‌كنيم، اما بايد توجه داشته باشيم كه وفاي به عهد امري لازم و واجب در اسلام دانسته شده است.
وارث: بحث وفاي به عهد و به عبارتي "مَرده و قولش" در قرآن كريم و روايات بسيار مورد توجه و عمل به آن تاكيد شده و البته از نظر عقلي نيز بدون ترديد هيچ انسان عاقلي خلف وعده و زير قول زدن طرف مقابلش را برنمي‌تابد.
به عنوان مثال در قرآن كريم مي‌خوانيم: "به عهد و پيمان وفا كنيد زيرا عهد و پيمان مورد بازپرسي است1". همچنين در آيه‌اي ديگر مي‌فرمايد:" به داستان زندگي اسماعيل توجه كن، بي ترديد او انسان وفادار به عهد و پيمان بود2".
امام علي(ع) در پاسخ به اين سوال كه وفاي به عهد چه جايگاهي در وظايف اجتماعي دارد؟ در فرمان استانداري خود به مالك اشتر مي‌فرمايند: " هيچ يك از فرايض خداوند مثل وفاي به عهد نيست كه مردم، با وجود داشتن خواهش‌هاي گوناگون و آرا و انديشههاي متفاوت، در بزرگداشت آن يكدل باشند3".
ايشان همچنين درباره كسي كه عهد و پيمان خود را رعايت نكند، فرمودند: "به خدا يقين ندارد، كسي كه عهد و پيمان خود را رعايت نكند4".
امام باقر(ع) نيز در وصف ويژگي‌هاي افراد با تقوا از أميرالمؤمنين(ع) چنين نقل مي‌كنند: "تقوا پيشگان نشانههايي دارند كه با آنها شناخته ميشوند: راستگويي، امانتداري، وفاي به عهد ... ، خوش‌خويي، بردباري زياد و پيروي از علمي كه به خداوند عز و جل نزديك ميكند5".
اين امر آن‌قدر مهم است كه در حديثي از امام علي(ع) از جمله خصلت‌هايي دانسته شده كه جايز است انسان به آن تعصب داشته باشد. در بخشي از اين روايت مي‌خوانيم: "براي خصلت‌هاي پسنديده تعصّب به خرج دهيد، خصلت‌هايي چون: نگاهداشت حقّ و حرمت همسايگي و پايبندي به عهد و پيمان‌ها و فرمان بردن از نيكي‌ها و مخالفت با تكبّر و گردنفرازي و اقدام به احسان و نيكوكاري و خويشتنداري از زورگويي و تجاوز و بزرگ شمردن قتل نفس و انصاف داشتن با مردم و فرو خوردن خشم و دوري از ايجاد تباهي در جامعه6".
منابع:
1- سوريه اسراء آيه ۳۴
2- سوره مريم آيه ۵۴
3- نهج‌البلاغة: الكتاب 53 منتخب ميزان الحكمة: 412
4- غررالحكم: 9577 منتخب ميزان الحكمة: 412
5- الخصال: 483 / 56 منتخب ميزان الحكمة: 606
6- نهج‌البلاغة: الخطبة 192 منتخب ميزان الحكمة: 382
/1102001307
به عنوان مثال در قرآن كريم مي‌خوانيم: "به عهد و پيمان وفا كنيد زيرا عهد و پيمان مورد بازپرسي است1". همچنين در آيه‌اي ديگر مي‌فرمايد:" به داستان زندگي اسماعيل توجه كن، بي ترديد او انسان وفادار به عهد و پيمان بود2".
امام علي(ع) در پاسخ به اين سوال كه وفاي به عهد چه جايگاهي در وظايف اجتماعي دارد؟ در فرمان استانداري خود به مالك اشتر مي‌فرمايند: " هيچ يك از فرايض خداوند مثل وفاي به عهد نيست كه مردم، با وجود داشتن خواهش‌هاي گوناگون و آرا و انديشههاي متفاوت، در بزرگداشت آن يكدل باشند3".
ايشان همچنين درباره كسي كه عهد و پيمان خود را رعايت نكند، فرمودند: "به خدا يقين ندارد، كسي كه عهد و پيمان خود را رعايت نكند4".
امام باقر(ع) نيز در وصف ويژگي‌هاي افراد با تقوا از أميرالمؤمنين(ع) چنين نقل مي‌كنند: "تقوا پيشگان نشانههايي دارند كه با آنها شناخته ميشوند: راستگويي، امانتداري، وفاي به عهد ... ، خوش‌خويي، بردباري زياد و پيروي از علمي كه به خداوند عز و جل نزديك ميكند5".
اين امر آن‌قدر مهم است كه در حديثي از امام علي(ع) از جمله خصلت‌هايي دانسته شده كه جايز است انسان به آن تعصب داشته باشد. در بخشي از اين روايت مي‌خوانيم: "براي خصلت‌هاي پسنديده تعصّب به خرج دهيد، خصلت‌هايي چون: نگاهداشت حقّ و حرمت همسايگي و پايبندي به عهد و پيمان‌ها و فرمان بردن از نيكي‌ها و مخالفت با تكبّر و گردنفرازي و اقدام به احسان و نيكوكاري و خويشتنداري از زورگويي و تجاوز و بزرگ شمردن قتل نفس و انصاف داشتن با مردم و فرو خوردن خشم و دوري از ايجاد تباهي در جامعه6".
منابع:
1- سوريه اسراء آيه ۳۴
2- سوره مريم آيه ۵۴
3- نهج‌البلاغة: الكتاب 53 منتخب ميزان الحكمة: 412
4- غررالحكم: 9577 منتخب ميزان الحكمة: 412
5- الخصال: 483 / 56 منتخب ميزان الحكمة: 606
6- نهج‌البلاغة: الخطبة 192 منتخب ميزان الحكمة: 382
/1102001307