حجت الاسلام تقوی: ماه رمضان تمرینی برای تقویت قناعت است + گزارش تصویری
وارث: جلسه هفتگی شب هجدهم ماه مبارک رمضان با سخنرانی حجت السلام تقوی و مدیحه سرایی حاج سیدمهدی میرداماد و حاج محسن عرب خالقی در هیئت الزهرا (س) برگزار شد.
در ادامه خبر متن سخنان حجت الاسلام تقوی را می خوانید:
روزی آمدنی نیست بلکه کسب کردنی است!
حکمت 150 نهج البلاغه حضرت امیرالمومنین علیه السلام 30 موعظه ی اخلاقی نفی دارند یعنی این کار را نکن، به سمت این نرو و ... جنبه های انجام ندادنی و صفات رذیله را پرهیز کردن را بیان می دارند.
مثلا حضرت می فرماید: لَا تَكُنْ مِمَّنْ يَرْجُو الْآخِرَةَ بِغَيْرِ عَمَلٍ 1 ؛ مبادا از آدمهایی باشید که بهشت را می خواهید اما هیچ کاری انجام نمی دهید. به تعبیر روایات این امید احمقانه است. شما در دنیا برای به دست آوردن چیزی کار و تلاش می کنید تا به آن برسید هیچ گاه کسی با امید تنها به چیزی نمی رسد بله ممکن است کسی فعالیت کند و بعد از درگاه خدا امید برآورده شدنش را داشته باشد این رجا عقل است و خوب است ولی اگر کسی کار نکند، در روایات نبوی داریم اگر کسی در خانه بنشیند و دنبال کسب روزی نباشد و بعد دعا کند خدایا روزی را برسان! این دعا مستجاب شدنی نیست.
در ادامه حضرت می فرماید: يَقُولُ فِى الدُّنْيَا بِقَوْلِ الزَّاهِدِينَ، وَ يَعْمَلُ فِيهَا بِعَمَلِ الرَّاغِبِينَ؛
مبادا از آدمهایی باشید که در دنیا بحث زاهدانه و دوری از پلیدی ها که می شود خوب بلبل زبانی می کنند، خوب شعار می دهد اما عملش برخلاف گفتارش است. حرفش تقوامآب اما عملش رغبت معاد است. آدم نگاه به زندگی اش که می کند می بیند بی رحمی که نسبت به مال و مردم و حلال و حرامی که دارد، حرام خورهایش ندارند در حرف خوب هستند اما در عمل ضعیف.
عوامل ترس از مرگ
سومین نکته ای که حضرت می فرماید: يَكْرَهُ الْمَوْتَ لِكَثْرَةِ ذُنُوبِهِ، وَ يُقِيمُ عَلَى مَا يَكْرَهُ الْمَوْتَ مِنْ أَجْلِهِ؛
مبادا از آدمهایی باشی که از مرگ می ترسی چون گناهانت زیاد است! حضرت امیرالمومنین علیه السلام می فرماید: به خدا قسم پسر ابی طالب انس و علاقه اش به مرگ بیشتر از بچه ی شیرخوار به سینه ی مادرش است. مرگ زیباست.
انسان از دو جهت از مرگ می ترسد، یکی اینکه مرگ را نمی شناسیم چیست، مثلا انسان جن را نمی شناسد و از آن می ترسد در صورتی که جن یک موجود ضعیف تر و تحت سلطه ی ماست.
دومین جهت ترس از مرگ خرابکاری هایش است. مال مردم را خورده است و وجدانش عذابش می دهد. به جهت معصیت از مواجه شدن با مرگ می ترسد.
حضرت می فرماید: از آدمهایی نباش که به خاطر کثرت گناهان از مواجه شدن با ملک موت می ترسند. ولی در عین حال برگناهاش هم ایستاده و اصرار و سماجت بر گناه می کند. وقتی از چیزی می ترسید باید از عوامل آن هم پرهیز کنی!
اگر نعمت کم را نگیری، نعمت بزرگ به سمتت نمی آید!
حضرت در ادامه می فرماید: يُقَصِّرُ إِذَا عَمِلَ، وَ يُبَالِغُ إِذَا سَأَلَ؛
مبادا از آدمهایی باشی که حرف کار و تلاش که می آید نشسته است روی زمین و می گوید: کو کار! حضرت امیرالمومنین علیه السلام: اگر نعمتی سمت شما آمد ولو کم باشد اگر آن را نگیری از نعمت زیاد هم محروم می شوی!
فرمود زمان فعالیت و تلاش که می شود روی زمین می نشیند و کوتاهی می کند اما به گدایی که می رسد و درب خانه ها را می زند و پولشان را تلکه کند و برای گرفتن و دریافت چیزی مجانی از رو نمی رود و مکرر درخواست می کند اما برای کار و عمل اقدامی نمی کند.
اما غرضم از بیان این بیانات این جمه ی ایشان هست، فرمود: إِنْ أُعْطِيَ مِنْهَا لَمْ يَشْبَعْ، وَ إِنْ مُنِعَ مِنْهَا لَمْ يَقْنَعْ؛
از آن آدمهایی نباش که وقتی چیزی به آنها می دهی سیر نمی شوند و اگر آن را کم کردی قانع نمی شوند. حضرت به دو صفت حرص و قناعت اشاره می کنند. از آدم های حریص نباش، اگر چیزی به تو دادند یا چیزی را به دست آوردی می گوید باز هم کم است و سیر نمی شود.
حرص خوب داشتن، خوب است
حرص دو جنبه مثبت و منفی دارد. حرص خوب، خوب است. انسان حریص باشد نماز اول وقت بخواند، قرآن بخواند، به پدر و مادرش احترام بگذارد، مودب باشد و از حرام هر چه می تواند دوری کند. حرص در کار خوب خیلی خوب است. لذا یکی از صفات پیامبر اکرم صلی الله علیه این است که حریص است! حَريصٌ عَلَيكُم بِالمُؤمِنينَ رَءوفٌ رَحيمٌ 2 ؛ نسبت به مومنین حرص دارد که آنها را به طرف دین بیاورد.
مردم ایمان نمی آوردند حضرت در منزل می نشستند و گریه می کردند آیه نازل شد: طه ما أَنْزَلْنا عَلَيْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقي 3 ؛
من پدر این امت هستم و می دانم اگر ایمان نیاورند به دوزخ می روند. حرص می زدند مردم به طرف دین بیایند این حرص خوبی است. اما حرصی که ما را از معنویت، خدا، امام حسین علیه السلام و ... دور کند حرص بدی است.
بعضی ها سالی به 12 ماه مسجد نمی آیند و احیاها را هم نمی آیند و می گویند ما با تلویزیون می گیریم ولی باید فرد در جلسه حاضر باشد نفس گوینده به شنونده بخورد حرکت دست و حالتش را ببیند تا اثر کند. حرصی که انسان را از راه خدا و سعادت دور کند بد است. حرص باید در انسان باشد تا انسان را تحریک به عمل خوب کند.
ماجرای پیرمرد حریص و هارون الرشید
یک روزی هارون الرشید گفت شما می توانید شخصی را پیدا کنید و زنده باشد و حدیث از پیغمبر صلی الله علیه و آله برای من نقل کند و خودش شنیده باشد. گفتند 160 سال گذشته است! گشتند و یک پیرمرد در سن بالا پیدا کردند که پوست و استخوان بود و او را در یک زنبیل کوچک آوردند و ماجرا را برایش گفتند.
آن پیرمرد گفت من خیلی کوچک بودم که با پدرم به محضر پیغمبر صلی الله علیه و آله رسیدیم که ایشان فرمود: آدمیزاد پیر می شود اما دو خصلت در او جوان می ماند. یکی حرص است و دیگری آرزوهای طولانی. مثلا شخص 90 ساله اش و نقشه می کشد که خانه اش را بکوبد. هارون به او کیسه ای طلا داد و او رفت اما در بین راه برگشت و گفت: ایا تو هر سال این کیسه طلا را به من می دهی؟ هارون خندید و گفت: پیغمبر صلی الله علیه و آله درست فرمود و دلیل درستی سخنش هم خود تو هستی و حرص می زنی که آیا سال بعد هم کیسه را می گیری و یا نه؟
حریص یعنی کسی که طلب شدید برای به دست آوردن چیزی دارد. حریص چندین برابر تلاش می کند اما به آن نتیجه ای که می گیرد بسنده نمی کند. لذا حضرت می فرماید: قناعت داشته باشید و به آن نتیجه ای که حاصل می شود راضی باشید.
چقدر تاکید دارند ایران اسلامی یعنی ایران امام حسین علیه السلام و امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، برای سربلندی در دنیا باید دستمان در جیب خودمان باشد. اقتصاد مقاومتی یعنی از جیب و سفره ی خودمان مصرف کنیم این را قناعت می گویند.
اولین اثر قناعت این است که شخص عزیز است و سرافکنده نیست. کسی که با قناعت زندگی کند سربلند و آزاده است. می فرمایند: کسی که قناعت کند خداوند آرامش را به او می دهد. آرامش را کسی دارد که با وضعی که دارد می سازد و لذت می برد.
وَ مَن قَنَعَ بِالمَقسُومِ اِستَراحَ من الَهمِ وَالکَدِّ وَالتَّعبِ 4 ؛ (هر کس به آنچه دارد قانع شود از غم و افسردگى و زحمت زیاد در تلاش و ناراحتیهاى زندگى راحت مى شود.)
ماه رمضان این صفات را در ما تقویت می کند جلوی حرص ما را می گیرد و قناعت ما را زیاد می کند. ما را وادار می کند در اندازه ی معنی از دنیا استفاده کنیم. امام مجتبی علیه السلام فرمود: رمضان یک میدان مسابقه است سعی کنید با اطاعت خدا در این میدان سربلند بیرون بیایید.
پی نوشت:
1- حکمت 150 نهج البلاغه
2- سوره توبه آیه 128.
3- سوره طه آیه 1و2.
4- سفینة البحار ج ۲ / ۴۵۲.