حجت الاسلام حسینی: امام رضا (ع) عاشورایی فرهنگی ایجاد کردند

مقام خورشید هشتم

امام رضا علیه السلام امامی است که امام صادق علیه السلام در مورد ایشان به فرزندشان فرمودند: «إنّ عالمَ آلِ محمد صلی الله علیه و آله   لَفی صُلبِکَ و لَیتَنی اَدرَکتُه فإنّه سُمّیَ امیرالمؤمنین علیٍّ علیه السلام »^۱ همانا عالم آل محمد صلی الله علیه و آله  در صلب توست و ای کاش او را درک می کردم، همانا او همنام امیرالمؤمنین علی علیه السلام است.

فرمود:« کسی اگر به زیارت امام رضا علیه السلام برود غَفَرَ اللَّهُ ذُنُوبَهُ ،نَفَّسَ اللَّهُ کربته و قضا حوائجه  گرفتاری هایی که گریبان گیرتان است با زیارت امام رضا علیه السلام رفع می شود.  خانمی آمد نزد من و گفت مشکلی دارم که هیچ کس قادر به رفع آن نیست. گفتم چیست مشکلتان؟ گفت مارا طلسم و جادو کرده اند. گفتم : اگر توانایی مالی دارید به زیارت امام رضا علیه السلام بروید. یک نظر امام رضا علیه السلام تمام طلسم ها و جادوها را باطل می کند.

فرمود مکانی که امام رضا علیه السلام مدفون در آن است روضه من ریاض الجنٌة است. نسیم بهشت در آن می وزد. فرمود : کسی که امام رضا علیه السلام را در غربتش زیارت کند در حالی که عارف است به حقش مانند آن است که رسول الله صلی الله علیه و آله   را زیارت کرده است. بالاتر از آن کسی که زیارت  کند امام رضا علیه السلام در حکم زیارت خداست در عرش اعلی .

امام رضایی که ذهبی مفتی اهل تسنن وقتی به توصیف این شخصیت بزرگوار می رسد می گوید: کسی که قدرت علمی او به جایی رسید که مفتی شد و عالمی ممتاز شد در حالی که جوانی بیش نبود. عظمت امام رضا علیه السلام این است.

تثبیت مقام امامت و ولایت

یک دوره زندگی حضرت قبل امامتشان است که غوغا کرده بودند. اما تا موسی بن جعفر علیه السلام به شهادت رسیدند ابتدای مشکلات حضرت بود. عده ای شایعه درست کردند و حضرت با آن ها مبارزه کردند. آنقدر امام رضا علیه السلام را اذیت کردند که امام رضا علیه السلام در حدیث سلسلة الذّهب ^۳ آن شرط ولایت را مطرح کردند.

چند یار دارد موسی بن جعفر علیه السلام کسانی اند که امام کاظم علیه السلام  آنقدر به آنها اعتماد داشتند، امور مالی و نذورات  را به آنها می سپرد. عثمان بن عیسی و سعد بن ابی حمزه بطائنی دور امام کاظم علیه السلام بودند. بعد از شهادت حضرت امام بعدی امام رضا علیه السلام است. حضرت یاران را جمع کردند و فرمودند : شما که اطراف امام بودید نذورات در اختیار شماست الان امام بعدی منم باید در اختیار من باشد. اینها دیدند زمان امام کاظم علیه السلام هم پول بود هم ریاست پیام دادند به امام رضا علیه السلام که بعد از امام کاظم علیه السلام امامی وجود ندارد و مذهب واقفیه را به راه انداختند. مشکلات امام شروع شد و باز هم به تثبیت امامت خود پرداختند. صفوان بن یحیی نور چشمی امام کاظم علیه السلام و یار حضرت بود. این گروه به صفوان بن یحیی ۲۰ هزار درهم دادند که به آنها ملحق شود ولی قبول نکرد و به تثبیت مقام ولایت امام رضا علیه السلام  و روشنگری و تبیین در جامعه پرداخت. از یاران امام رضا علیه السلام و امام جواد علیه السلام بود. صفوان و  دو نفر دیگر تاجر بودند و شراکت می کردند. با هم قرار گذاشتند هرکه زودتر از دنیا رفت برای ۲ نفر دیگر خیرات بفرستد. از قضا صفوان ماند و آن دو فوت کردند و تا آخر عمر هر روز برای آن دو ۱۰۰ رکعت و برای خود ۵۰ رکعت نماز می خواند . ۳ ماه در سال روزه می گرفت. هر کار خیر را ۳بار انجام می داد. یکی از جهات توفیق صفوان همین مدد کردن در تثبیت ولایت امام رضا علیه السلام بود.

عاشورای فرهنگی

بخش دیگر زندگی حضرت مبارزات و احتجاجات حضرت بود. امام عاشورایی فرهنگی ایجاد کرد. مامون تمام بزرگان فرق را جمع کرد و یقین داشت امام شکست می خورد. وقتی به امام گفت آقا مامون مناظره ترتیب داده است و می لرزید. حضرت وضو می گرفت. فرمود: چرا میلرزی؟ گفت آقا حتما شکست می خوردید. حضرت فرمود: وقتی با اهل زبور طبق زبورشان، با اهل تورات طبق توراتشان و با اهل انجیل طبق انجیلشان و با هر لغت و زیانی طبق زبان خودشان سخن بگویم معلوم می شود چه کسی غالب است و چه کسی مغلوب. در آن مجلس حضرت در جواب اهل تورات تورات را از حفظ خواندندو مجلسی ترتیب دادند که همه را متحیر کرد.

اعطای مقام رضا به شیعیان

 امام رضا علیه السلام رضا نامیده شد چون توفیق مقام رضا و توبه به برکت اوست. خود مقام رضا از آن حضرت است و این مقام را به شیعیان اعطا می کند. 

۶۰ روز آمدند در خانه امام رضا علیه السلام و حضرت راهشان نداد. بعد ۶۰ روز حضرت فرمود راهتان ندادم چون حق الناس را رعایت نمی کنید. ظلم می کنید. اینها توبه کردند. تا حضرت دید توبه شان واقعی است. فرمود: چند بار آمدند و من راهشان ندادم؟ گفتند: ۶۰ بار. فرمود: ۶۰ بار این عزیزان را سلام دهید و صله دهید به خودشان و خاندانشان و هوایشان را داشته باشید.

پی نوشت:

۱. بحارالانوار ج 52 ص 100

۲. وسائل الشیعه  ج10 ص 437

۳. حدیثی است که امام رضا(ع) هنگام ورود به نیشابور در مورد ولایت اهل بیت بعنوان شرط توحید بیان فرموده است. إسحاق بن راهوَیه گوید:

لَمّا وافی أبُو الحَسَنِ الرِّضا(ع) بِنَیسابورَ و أرادَ أن یخرُجَ مِنها إلَی المَأمونِ اجتَمَعَ إلَیهِ أصحابُ الحَدیثِ، فَقالوا لَهُ: یابنَ رَسولِ اللّهِ، تَرحَلُ عَنّا و لا تُحَدِّثُنابِحَدیثٍ فَنَستَفیدَهُ مِنک؟! و کانَ قَد قَعَدَ فِی العُمارِیةِ، فَأَطلَعَ رَأسَهُ و قالَ: سَمِعتُ أبی موسَی بنَ جَعفَرٍ یقولُ: سَمِعتُ أبی جَعفَرَ ابنَ مُحَمَّدٍ یقولُ: سَمِعتُ أبی مُحَمَّدَ بنَ عَلِی یقولُ: سَمِعتُ أبی عَلِی بنَ الحُسَینِ یقولُ: سَمِعتُ أبِی الحُسَینَ بنَ عَلِی بنِ أبی طالِبٍ یقولُ: سَمِعتُ أبی أمیرَ المُؤمِنینَ عَلِی بنَ أبی طالِبٍ یقولُ: سَمِعتُ رَسولَ اللّهِ(ص) یقولُ: سَمِعتُ جَبرَئیلَ یقولُ: سَمِعتُ اللّهَ جَلَّ جَلالُهُ یقولُ: لا إلهَ إلَّا اللّهُ حِصنی، فَمَن دَخَلَ حِصنی أمِنَ مِن عَذابی. قالَ: فَلَمّا مَرَّتِ الرّاحِلَةُ نادانا: بِشُروطِها، و أنَا مِن شُروطِها؛

هنگامی که ابوالحسن الرضا(ع) به نیشابور رسید و خواست که آن جا را به قصد رفتن نزد مأمون ترک گوید، راویان حدیث، گردش را گرفتند و عرض کردند: ای پسر پیامبر خدا، از پیش ما می روی و برایمان حدیثی که از محضرتان فیضی بریم، نمی گویی؟! حضرت که در کجاوه نشسته بود سرش را بیرون آورد و فرمود: از پدرم، موسی بن جعفر شنیدم که می فرماید: از پدرم، جعفر بن محمّد شنیدم که می فرماید: از پدرم، محمّد بن علی شنیدم که می فرماید: از پدرم، علی بن الحسین شنیدم که می فرماید: از پدرم، حسین بن علی بن ابی طالب شنیدم که می فرماید: از پدرم، امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب شنیدم که می فرماید: از رسول خدا(ص) شنیدم که می فرماید: از جبرئیل شنیدم که می فرماید: از خداوند جلّ جلاله شنیدم که می فرماید: (کلمه) لا اله الا اللّه حصار من است و هرکس وارد حصار من شود از عذابم در امان است. اسحاق می گوید: چون شتر به راه افتاد حضرت با صدای بلند به ما فرمود: اما این شرطهایی دارد و من از شرطهای آن هستم.

 التوحید، ج ۲۵، ص ۲۳/ أمالی الصدوق، ص ۱۹۵، ح ۸/ عیون أخبار الرضا(ع)، ج ۲، ص ۱۳۵، ح ۴/ معانی الأخبار، ص ۳۷۱، ح ۱/ ثواب الأعمال، ص ۲۱، ح ۱/ بشارة المصطفى، ص ۲۶۹/ روضة الواعظین، ص ۵۱/ اهل بیت(ع) در قرآن و حدیث، ج ۲، ص ۶۱۶.