مفهوم «قارعه» در قرآن کریم

آیت‌الله شفیعی با اشاره به ساختار ظاهری این سوره مبارکه گفت: سوره «قارعه» از سوره‌های مکیه قرآن کریم حساب می‌شود که دارای ۱۱ آیه و ۴۰ کلمه است.

وی با اشاره به آیات نخست این سوره «الْقَارِعَةُ، مَا الْقَارِعَةُ، وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ» گفت: خداوند در ابتدای سوره به پیامبر(ص) می‌فرماید تو چه می‌دانی که «قارعه» چیست؟ قارعه اسمی از اسامی قیامت و به معنای کوبندگی است. «قرع» به معنی کوبیدن است. چون قیامت اتفاقی است که همه چیز را می‌کوبد و با همه چیز اصابت می‌کند.

مؤلف کتاب بیان و تبیان در علوم قرآن ادامه داد: می‌فرمیاد: «يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ» روزی است که مردم مثل پروانه پراکنده می‌شوند. همانطور که اغلب پروانه‌ها در اثر خوردن به چراغ می‌سوزند و تعداد کمی از آنها باقی می‌مانند در روز قیامت نیز چنین است؛ اغلب مردم به جهنم می‌روند و تعداد کمی از جهنم نجات می‌یابند. چون اغلب مردم مرتکب گناه شده‌اند و باید عقوبت اعمال خود را بچشد.

آیت‌الله شفیعی افزود: و «وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ»: روز قیامت، روزی است که کوه‌ها مثل پنبه زده شده می‌شوند. هول روز قیامت چنان است که کوه‌های سنگین و بزرگ در این روز پراکنده می‌شوند. «فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ، فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ» هر کس در روز قیامت ترازویش سنگین شد، او در یک زندگانی پسندیده در قیامت قرار می‌گیرد. «وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ» و هر کس ترازویش سبک بود: «فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ» جایگاهش در «هاویه» است.

این عالم دینی گفت: «وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ» و تو چه می‌دانی که این هاویه چیست؟ «نار حامیه» آتشی سوزنده است. چنان سوزندگی در این آتش است که در هیچ آتشی وجود ندارد. شاعر این معنا را گفته است:

از قیامت خبری می‌شنوی/ دستی از دور بر آتش داری

پای در کوره حدادی نه/ تا بدانی که چه در سر داری

آتش جهنم آتشی است که تو نمی‌دانی چیست و سوزندگی آن برای بشر قابل وصف نیست. در این آیات می‌فرماید: هر کس ترازوی او سبک باشد اهل جهنم است و فرقی نیست که مرد باشد یا زن یا پیر و جوان.

/1102101305