حجت الاسلام ریاضت: ایام بعد از ماه صفر اوج معرفت ولایی نسبت اهل بیت(ع) است

یکی از آرزوهای مشترک بشر، صرف نظر از اینکه انسانها در کدام یک از دوره های تاریخی زندگی می کنند و صرف نظر از دیدگاههای مختلفی که دارند این است که به سعادت و خوشبختی برسند بین همه ابنا بشر مشترک است. برای رسیدن به این آرزو چه باید کرد؟ این مسئله آنقدر مهم است که در ادعیه ما آمده است که این مهم را از خداوند بخواهید و در تعالیم اهل بیت علیهم السلام داریم که مهمترین دعا همین است.از علی علیه السلام سؤال شد که اگر شما یک دعای مستجاب داشته باشید، از خداوند چه چیز میخواهید؟ حضرت پاسخ داد:عاقبت به خیری. به چه معنا؟ یعنی هم در دنیا هم در آخرت، خوشبخت شوم و به سعادت برسم.

یکی از زنان پیامبراکرم صل الله علیه و آله وسلم تعریف می کند که: در نیمه های شب از خواب بیدار شدم و دیدم که ایشان در بستر نیستند، جستجو کردم و دیدم که ایشان در سجده و درحال گریه و رازونیاز با خدا هستند، دقت کردم تا بفهمم که چه می گویند، شنیدم که ایشان چهل مرتبه خدا را به علی علیه السلام قسم دادند و فرمودند: الهی به حق علی؛  إلهی لا تَکِلنی إلی نَفسی طَرفَة عَینٍ أبداً و وفقنی لما تحب وترضی و اجعل عاقبت امری خیرا ² مرا به سعادت دنیا و آخرت برسان.

راه رسیدن به این سعادت چیست؟

در پایان زیارت مطلقه حضرت سیدالشهدا علیه السلام جمله ای به صورت آرزو وجود دارد که یا لیتنی کنت معکم فأفوز معکم فقد فزتم فوزا عظیما: ای کاش من با شما بودم تا به آن سعادت و خوشبختی که شما به آن رسیدید برسم.

یکی از نتایج زیارت اهل بیت علیهم السلام، با اهل بیت بودن و با آنها به سعادت رسیدن است. راه رسیدن به این سعادت چیست؟

بعضی از افراد سعادت را در فوتبالیست شدن یا بازیگر شدن میدانند اما من تشبه بغم کداخل فیه، کسی که خودش رو شبیه گروهی کرد داخل آن گروه است. در مسئله سجده بر آدم، خداوند به ملائکه فرمود: بر آدم سجده کنید اما شیطان سرباز زد، سؤال اینجاست که او اصلا جز جنیان است و از ملائکه نیست پس چرا به دلیل سجده نکردن رانده شد؟ پاسخ این است که او در عبادت خود را شبیه ملائکه کرده بود و رویه آنان را در پیش گرفته بود و داخل در آنها شده بود و حکم برای او هم صدق میکرد.

معصوم ،کار لغو و نقض نمی کند. امام صادق علیه السلام فرمود که وقتی به شما میگوئیم از خدا چیزی را بخواهید به شما میدهد او خواهد داد و دست یافتنی است.آقای مجتهدی می فرمود: از خدا نخواهید که شما را امتحان نکند چون این از سنت های الهی است و انسان از لحظه بلوغ تا لحظه مرگ در حال امتحان است بلکه از خدا بخواهید که شما را امتحان سخت نکند.

امام علی علیه السلام فرمود: اسعد الناس من عرف فضلنا ³؛ سعادتمند ترین مردم کسی است که معرفت به فضل ما داشته باشد.

اسعد از ریشه سعد وزن افضل و تفضیل که صفت برتری و صفت عالی است. معرفت به برتری اهل بیت علیهم السلام چگونه مبذول میشود؟

فقط مصائب اهل بیت(ع) ارزش گریستن دارد

در ولایت سه چیز اصل است معرفت، محبت، تبعیت. اگر کسی معرفت داشته باشد، میداند که در عالم هستی، چیزی ارزش عشق ورزیدن ندارد مگر اهل بیت علیهم السلام. امام رضا علیه السلام به پسر شبیب فرمود: تنها برای امام حسین علیه السلام گریه کن چرا جیزی در عام ارزش گریه کردن ندارد مگر مصائب جد ما. شأن هر چیز باید شناخته شود.

معرفتی که به واسطه آن قرار است سعادتمند شویم باید معرفتی نورانی باشد. امام علی علیه السلام فرمود: معرفتی بنورانیه هی معرفت الله. اگر کسی از نورانیت معرفت من را پیدا کند آن معرفت متصل به خداست.

معرفت حصولی و حضوری

معرفت بر دو قسم است: معرفت حصولی و معرفت حضوری.

اولین نوع معرفت تحصیلی است وباید آن را به دست آورد و با جلسات و استاد باید آن را کسب کرد. اما نوع دوم معرفت به گونه ای است که استاد بردار نیست بلکه خود من باید شرایطی داشته باشم تا آن را به من بدهند و قابلیت میخواهد. علم نیز همین گونه است و دو نوع است حصولی و حضوری که علم اهل بیت علیهم السلام علم حضوری است که امام سجاد علیه السلام درباره حضرت زینب کبری سلام الله علیها فرمود: عالمه غیر معلمه.

چگونه باید به معرفت حضوری رسید؟ باید معرفت حصولی را دقیق انجام داد. اعمل ما تعلم علم الله علم ما لم تعلم؛ به چیزی که میدانی عمل کن تا خداوند چیزی را که نمیدانی به تو اعطا کند.

والذین جاهدو فینا لنهدینهم سبلنا ⁴؛

مرحوم مش کاظم ساروقی اراکی⁵ بین دو نماز یک مسئله شرعی یاد گرفت و به آن عمل کرد واثر وضعی عمل کردن به آن مسئله این شد که حافظ قرآن شد، و با دیدن نور آیات در هر متنی که عربی بود آنها را تشخیص میداد و میخواند.

یکی از راههای رسیدن به معرفت حضوری که در معرفت حصولی است،شرکت در مجالس اهل بیت است.

امام رضا (عليه ‌السلام): مَنْ جَلَسَ مَجْلِساً یُحْیَی فیهِ أمْرُنا, لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ القُلوُبُ ⁶؛ هر كه در مجلسی بنشیند كه در آن معارف ما [اهل بیت] زنده شود, در روزی كه قلبها می‌میرد، قلب او نخواهد مرد.

امام صادق علیه السلام فرمودند: وقتی که شما دور هم جمع می شوید امر ما زنده می شود و از معارف ما می گویید به فضل ما معرفت پیدا می کنید و تلاش به عمل پیدا می کنید و اینها فقط در مجالسی است که به نام اهل بیت علیهم السلام بنا می شود.

چالش معرفتی شیعیان؛ از رحلت پیامبر(ص) تا شهادت امام حسن عسکری(ع)

اما مشکل عمده در این مجالس عدم معرفت است. ایام بعد از ماه صفر اوج معرفت ولایی برای اهل بیت علیهم السلام است چون در ایام ماههای محرم وصفر احساسات غلبه دارد اما از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم تا شهادت امام حسن عسگری علیه السلام که اوج تاریخ شیعه است مورد غفلت واقع شده است و اصل چالش معرفتی ما در این مقطع است.

این ایام متعلق به امیرالمؤمنین علیه السلام است از چند جهت؛ یک: لیله المبیت که در بستر پیامبر صیل الله علیه و آله و سلم خوابید. دوم: جانفشانی کرده است قطب راوندی مینویسد: امیرالمؤمنین علیه السلام که اولین زخمها را در بستر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برداشته است که مشرکان دوازده زخم بر او زدند و روپوش را کنار نزدند بلکه شمشیرها را فرود آوردند.

علامه امینی فرمودند: اگر ما از روزی که درب را به پهلوی حضرت زهرا سلام الله علیها زدند تا روز شهادت ایشان فاطمیه میگرفتیم، عاشورا اتفاق نمی افتاد. اگر ما سقط حضرت محسن را تبیین کرده بودیم، سر حضرت علی اصغر به نیزه نمیرفت. اگر درباره تازیانه ای که به مادرمان زدند را تبیین کرده بودیم و معرفت داده بودیم عاشورا اتفاق نمی افتاد.

1- سوره مبارکه الأحزاب آیه ۷۱.

2- مصباح المتهجد، ص 65، اقبال الاعمال، ج 2، ص 362.

3- غرر الحکم: ۳۲۹۷ / میزان الحکمه: ج 5 ‌ص304 .

4- آیه69 سوره عنکبوت.

5- کربلایی کاظم ساروقی (زادهٔ: ۱۲۶۲، ساروق اراک - درگذشت: ۱۳۳۹، قم) فردی بی سواد بود که مدعی حفظ کل قرآن شد. ادعای وی توسط بسیاری از علما، مقامات دولتی و فرهنگیان وقت امتحان و توسط آنان تأیید شد. به گفته او، در امامزادگان ۷۲تن ساروق یکباره حافظ قرآن شده‌است.

6- بحار الأنوار، ج 49، ص90.