حجت الاسلام مومنی: اظهار نظر ما هیچ تأثیری ندارد
الان در تهران به عنوان یک مشکل جدی؛ مشکلی به نام منبر رفتن مکلا نداریم، آن‌ها آدم‌های خوبی هستند که منبر می‌روند، مطالب خوبی منتقل می‌کنند، ولی اصل این است که یک جلسه باید عالم محور باشد، اصل آن است که یک معمم منبری جلسه باشد، منتها این‌ها را خواهش می‌کنم که در تضاد با همدیگر قرار ندهید.
وارث: از منبری‌های معروف است که در این سال‌ها سرش حسابی شلوغ شده است. حجت الاسلام والمسلمین سید حسین مومنی استاد حوزه قم متولد سال 1352 در تهران است، روحیه جوان پسندی دارد و در ارتباط‌گیری با جوانان موفق عمل کرده است؛ سخنرانی‌های جذاب و پرطرفداری دارد. بیشتر منبرهایش در تهران، قم و مشهد برپا می‌شود؛ حرم حضرت رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س) مسجد جمکران و مهدیه تهران. خیلی‌ها او را با روضه‌های باز و ناشنیدنی می‌شناسند، مسئله‌ای که همیشه درباره آن مورد انتقاد قرار گرفته ولی او هم دلایل خودش را دارد و شیوه‌اش را رها نکرده است.
بعد از اتمام درس نزد او رفتم و درخواست مصاحبه را مطرح کردم. بدون دردسر خواسته‌ام را اجابت کرد؛ اما در میانه گفت‌وگو و جایی که باید درباره منبر رفتن افراد مکلا و به اصطلاح کت و شلواری‌ها صریح‌تر نظر می‌داد سکوت کرد و پاسخ را به دیگران حواله داد. دلیلش هم این بود که پاسخ دادن به این سئوالات حاشیه ایجاد می‌کند؛ ولی با اصرار من و با اکراه و بسیار سربسته به برخی سئوالات تا حدودی پاسخ گفت. نکته جالب اینکه وقتی دستگاه ضبط را خاموش کردم حجت الاسلام مؤمنی سفره دلش را باز کرد و ناگفتنی‌هایی که شاید از گفتن‌شان هراس داشت را گفت. به رسم اخلاق چیزی از حرف‌هایی که نمی‌خواست منتشر شود را نمی‌آورم ولی ای کاش مصلحت سنجی‌های زمانه، دست شهامت و جسارت ما را بیش از این نبندد.
*شما سال‌هاست که در مجالس منبر می‌روید. از نگاه شما منبر رفتن شرایط خاصی می‌طلبد؟
من در عرصه تبلیغ قائل به دو مسأله هستم، هم امور عرشی و هم امور فرشی. امور فرشی این است که مبلغ حتماً باید متصل به درس و بحث باشد و نسبت به کتاب و مطالعه احتمام بورزد؛ اگر کسی چنین نکند مانند آب راکد می‌شود، گذشته از مطالعات عمومی مانند یک دوره تفسیر، یک دوره روایت در حد سفینه البحار، اصول کافی، یک دوره نهج‌البلاغه، یک دوره صحیفه سجادیه، یک دوره کتاب‌های شهید دستغیب، یک دوره کتاب‌های شهید مطهری را خوانده باشد و از نظر من این‌ها امور فرشی است و گذشته از این حتماً باید دستی در فقه و اصول داشته باشد و اعتقاد شخصی من این است که خطیب باید مجتهد باشد، زیرا اجتهاد او باعث می‌شود که نیاز روز را درک کند و بر اساس نیاز روز و بر اساس آیات و روایات به درمان بپردازد.
امور عرشی هم اموری است که فرد باید به عنوان یک سالک طریق اهل‌بیت (ع) رعایت کند، علامه مصطفوی در شرحی که بر کتاب مصباح الشریعه نوشته‌اند آنجا بایدها و نبایدهایی برای عرصه تبلیغ و کسانی که می‌خواهند در این راستا مؤثر باشند را بیان می‌کنند
بعد از اتمام درس نزد او رفتم و درخواست مصاحبه را مطرح کردم. بدون دردسر خواسته‌ام را اجابت کرد؛ اما در میانه گفت‌وگو و جایی که باید درباره منبر رفتن افراد مکلا و به اصطلاح کت و شلواری‌ها صریح‌تر نظر می‌داد سکوت کرد و پاسخ را به دیگران حواله داد. دلیلش هم این بود که پاسخ دادن به این سئوالات حاشیه ایجاد می‌کند؛ ولی با اصرار من و با اکراه و بسیار سربسته به برخی سئوالات تا حدودی پاسخ گفت. نکته جالب اینکه وقتی دستگاه ضبط را خاموش کردم حجت الاسلام مؤمنی سفره دلش را باز کرد و ناگفتنی‌هایی که شاید از گفتن‌شان هراس داشت را گفت. به رسم اخلاق چیزی از حرف‌هایی که نمی‌خواست منتشر شود را نمی‌آورم ولی ای کاش مصلحت سنجی‌های زمانه، دست شهامت و جسارت ما را بیش از این نبندد.
*شما سال‌هاست که در مجالس منبر می‌روید. از نگاه شما منبر رفتن شرایط خاصی می‌طلبد؟
من در عرصه تبلیغ قائل به دو مسأله هستم، هم امور عرشی و هم امور فرشی. امور فرشی این است که مبلغ حتماً باید متصل به درس و بحث باشد و نسبت به کتاب و مطالعه احتمام بورزد؛ اگر کسی چنین نکند مانند آب راکد می‌شود، گذشته از مطالعات عمومی مانند یک دوره تفسیر، یک دوره روایت در حد سفینه البحار، اصول کافی، یک دوره نهج‌البلاغه، یک دوره صحیفه سجادیه، یک دوره کتاب‌های شهید دستغیب، یک دوره کتاب‌های شهید مطهری را خوانده باشد و از نظر من این‌ها امور فرشی است و گذشته از این حتماً باید دستی در فقه و اصول داشته باشد و اعتقاد شخصی من این است که خطیب باید مجتهد باشد، زیرا اجتهاد او باعث می‌شود که نیاز روز را درک کند و بر اساس نیاز روز و بر اساس آیات و روایات به درمان بپردازد.
امور عرشی هم اموری است که فرد باید به عنوان یک سالک طریق اهل‌بیت (ع) رعایت کند، علامه مصطفوی در شرحی که بر کتاب مصباح الشریعه نوشته‌اند آنجا بایدها و نبایدهایی برای عرصه تبلیغ و کسانی که می‌خواهند در این راستا مؤثر باشند را بیان می‌کنند
” خطیب باید مجتهد باشد، زیرا اجتهاد او باعث می‌شود که نیاز روز را درک کند و بر اساس نیاز روز و بر اساس آیات و روایات به درمان بپردازد "
که مبلغین از یک سری آفت‌ها اجتناب کنند، از یک سری مقتضیات غفلت نکنند، وجود مقتضی و نبود مانع باعث رشد فرد می‌شود.
شاعر می گوید: با علمت اگر عمل برابر گردد / کام دو جهان بر تو میسر گردد / مغرور نشو از آنکه خواندی ورقی / اندیش از آن دم که ورق برگردد
اگر انسان به آنچه می‌گوید خودش باور نداشته باشد یقیناً نمی‌تواند در شنونده و مخاطب مؤثر باشد، بنابراین آنچه را که باور داریم به مخاطب منتقل کنیم، و این طبیعتاً لازمه‌اش یک سری امور معنوی است.
* افراد زیادی در حال تبلیغ و منبر رفتن هستند و روز به روز بر تعداد این‌ها اضافه می‌شود. به نظر می‌رسد که لازم است بر محتوای منابر نظارتی وجود داشته باشد. موافقید؟
اصل اینکه نظارت باید باشی بحثی در آن نیست، این نظارت باید باشد، اما باید دید که با امکاناتی که در حوزه وجود دارد آیا امکان تحققش هست؟ بله این موضوع بسیار مهم هست، اما به چه نحو و به چه صورت؟ طبیعتاً ما باید به امکانات‌مان نگاه کنیم، باید حوزه را از جهت امکانات تجهیز کرد. با توجه به اینکه الان حوزه، با حداقل‌ها اداره می‌شود، باید ببینیم که این امکان وجود دارد یا نه؟
*نظر شما به عنوان منبری و استاد حوزه درباره سخنرانی افراد مکلا و غیر معمم چیست؟
چه میدانم...
*پاسخ به این سئوال از نظر ما خیلی مهم است.
من هم میدانم که خیلی مهم است، شما می‌خواهید از من حرف بکشید، بعد منتقل می‌شود و آسیب‌های بیرونی دارد.
*انتظار داریم شما پاسخ بهتر و بیشتری به این سئوال بدهید.
من حوصله دردسر ندارم، هر گونه اظهار نظر در این زمینه اگر در جهت نفی‌اش باشد می‌گویند که حسودی‌تان می‌شود. اگر در جهت اثباتش باشد دوباره یک دردسر است.
*به نظر برخی استقبال مردم از منبر لباس شخصی‌ها بیشتر شده است، به نظر شما دلیلش چیست؟ ممکن است که دلیل آن به سبب این باشد که برخی از منبری‌ها حرف‌های تکراری می‌زنند یا حرف‌های‌شان خسته کننده است؟
نخیر چنین نیست.
*پس به نظر شما دلیل خاص این استقبال چه است؟
شما درصد بفرمایید که چند نفر اینطوری هستند؟ یک نفر، دو نفر، سه نفر، من سخنرانی‌ها را رصد می‌کنم، دقیق هم رصد می‌کنم، نه این چنین نیست که برخی متأسفانه مطرح می‌کنند ولی با واقعیت سازگاری ندارد که این صحبت‌ها تکراری است. من پای صحبت دو سه نفر از این آقایان مکلا رفته‌ام و نشسته‌ام. نه این چنین نیست، من این را به عنوان یک اشکال نمی‌پذیرم، منتها علت‌های دیگری دارد که آن علت‌ها را ضرورتی در طرحش فعلاً نمی‌بینم.
*این موضوع بالاخره کی باید مطرح شود؟
آقایان مطرح کنند، آیت الله خاتمی که در مجلس خبرگان رهبری هستند و نسبت به هیئت‌ها نظرات و مطالب خوبی دارند، نظر بدهند، من نظر نمی‌دهم، اینقدر میدانم که کسی نمی‌تواند جای من را تنگ کند و من هم نمی‌توانم جای کسی را تنگ کنم. اینقدر نیاز در جامعه ما هست؛ ما با دید بخل به هم نگاه نمی‌کنیم، خسیس هم نیستیم، اگر کسی می‌تواند در این عرصه مؤثر باشد قال الصادق و قال الباقر را حقیقتاً منتقل کند؛ ولی
شاعر می گوید: با علمت اگر عمل برابر گردد / کام دو جهان بر تو میسر گردد / مغرور نشو از آنکه خواندی ورقی / اندیش از آن دم که ورق برگردد
اگر انسان به آنچه می‌گوید خودش باور نداشته باشد یقیناً نمی‌تواند در شنونده و مخاطب مؤثر باشد، بنابراین آنچه را که باور داریم به مخاطب منتقل کنیم، و این طبیعتاً لازمه‌اش یک سری امور معنوی است.
* افراد زیادی در حال تبلیغ و منبر رفتن هستند و روز به روز بر تعداد این‌ها اضافه می‌شود. به نظر می‌رسد که لازم است بر محتوای منابر نظارتی وجود داشته باشد. موافقید؟
اصل اینکه نظارت باید باشی بحثی در آن نیست، این نظارت باید باشد، اما باید دید که با امکاناتی که در حوزه وجود دارد آیا امکان تحققش هست؟ بله این موضوع بسیار مهم هست، اما به چه نحو و به چه صورت؟ طبیعتاً ما باید به امکانات‌مان نگاه کنیم، باید حوزه را از جهت امکانات تجهیز کرد. با توجه به اینکه الان حوزه، با حداقل‌ها اداره می‌شود، باید ببینیم که این امکان وجود دارد یا نه؟
*نظر شما به عنوان منبری و استاد حوزه درباره سخنرانی افراد مکلا و غیر معمم چیست؟
چه میدانم...
*پاسخ به این سئوال از نظر ما خیلی مهم است.
من هم میدانم که خیلی مهم است، شما می‌خواهید از من حرف بکشید، بعد منتقل می‌شود و آسیب‌های بیرونی دارد.
*انتظار داریم شما پاسخ بهتر و بیشتری به این سئوال بدهید.
من حوصله دردسر ندارم، هر گونه اظهار نظر در این زمینه اگر در جهت نفی‌اش باشد می‌گویند که حسودی‌تان می‌شود. اگر در جهت اثباتش باشد دوباره یک دردسر است.
*به نظر برخی استقبال مردم از منبر لباس شخصی‌ها بیشتر شده است، به نظر شما دلیلش چیست؟ ممکن است که دلیل آن به سبب این باشد که برخی از منبری‌ها حرف‌های تکراری می‌زنند یا حرف‌های‌شان خسته کننده است؟
نخیر چنین نیست.
*پس به نظر شما دلیل خاص این استقبال چه است؟
شما درصد بفرمایید که چند نفر اینطوری هستند؟ یک نفر، دو نفر، سه نفر، من سخنرانی‌ها را رصد می‌کنم، دقیق هم رصد می‌کنم، نه این چنین نیست که برخی متأسفانه مطرح می‌کنند ولی با واقعیت سازگاری ندارد که این صحبت‌ها تکراری است. من پای صحبت دو سه نفر از این آقایان مکلا رفته‌ام و نشسته‌ام. نه این چنین نیست، من این را به عنوان یک اشکال نمی‌پذیرم، منتها علت‌های دیگری دارد که آن علت‌ها را ضرورتی در طرحش فعلاً نمی‌بینم.
*این موضوع بالاخره کی باید مطرح شود؟
آقایان مطرح کنند، آیت الله خاتمی که در مجلس خبرگان رهبری هستند و نسبت به هیئت‌ها نظرات و مطالب خوبی دارند، نظر بدهند، من نظر نمی‌دهم، اینقدر میدانم که کسی نمی‌تواند جای من را تنگ کند و من هم نمی‌توانم جای کسی را تنگ کنم. اینقدر نیاز در جامعه ما هست؛ ما با دید بخل به هم نگاه نمی‌کنیم، خسیس هم نیستیم، اگر کسی می‌تواند در این عرصه مؤثر باشد قال الصادق و قال الباقر را حقیقتاً منتقل کند؛ ولی
” ما با دید بخل به هم نگاه نمی‌کنیم، خسیس هم نیستیم، اگر کسی می‌تواند در این عرصه مؤثر باشد قال الصادق و قال الباقر را حقیقتاً منتقل کند؛ ولی وظیفه اصلی طلبه‌هاست که این کار را انجام دهند، کسانی که معمم هستند "
وظیفه اصلی طلبه‌هاست که این کار را انجام دهند، کسانی که معمم هستند.
الان منبرها به روز است، آقایان دارند منبر می‌روند، استقبال خوبی هم می‌شود، حالا ممکن است که مکلا...(سکوت) من قبول ندارم که استقبال از مکلاها زیاد شده. دعوت‌ها هم به بانی‌های جلسه بر می‌گردد.
*صدا و سیما هم در بخش های مختلف برنامه‌های معارفی و عترتی از غیر معممین زیاد استفاده می‌کند.
صدا و سیما شورای معارف دارد، آنجا بپردازند.
*درست است که شورای معارف دارد، ولی شما هم به عنوان یکی از منبری‌ها می توانید در این زمینه اظهار نظر کنید.
شما فکر می‌کنید که من الان اگر اظهار نظر کنم نظر من را چگونه برداشت می‌کنند؟
*بالاخره اظهار نظر تاثیر دارد.
من یک بار به یک آقایی نسبت به یک برنامه‌ای انتقاد کردم، گفتم که این برنامه فلان مشکل را دارد. بر می‌گردد به من می‌گوید، آقا می‌خواهی در تلویزیون شما را نشان بدهیم؟
اظهار نظر ما هیچ تأثیری ندارد، مطلقا تأثیر ندارد، مگر اینکه یک اجماعی صورت بگیرد، یک اتفاقی صورت بگیرد. ما در جامعه هستیم و می‌بینم که هیچ اثری ندارد؛ جز اینکه از آن طرف افراد در فشار و منگنه قرار می‌گیرند، که اظهار نظری کرده‌اند.
*حالا منبری‌های ما باید چه کنند که از منبرها بیشتر شود؟
فکر می‌کنم که دارند زحمت می‌کشند نسبت به حداقل‌هایی که هست و نسبت به کمبود امکانات اهل منبر و خطابه خوب عمل کرده‌اند، ما نیاز به تربیت مبلغ داریم. ما نیاز داریم که افراد در عرصه تبلیغ ورود پیدا کنند، این عرصه را پر رنگ کنند، این عرصه را داغ کنند؛ اما آقایان هم دارند زحمت می‌کشند و تلاش می‌کنند و خوب هم عمل شده است؛ ما الان واقعاً سخنرانان قابل و توانمندی داریم که در عرصه‌های مختلف ورود پیدا می‌کنند و خوب هم حرف می‌زنند، راهکارهای خوبی می‌دهند، مطالب خوبی گفته می‌شود، اساتیدی که الان هستند، مانند استاد محترم حاج آقای انصاریان و آقای هاشمی نژاد و کسانی که در تهران هستند یا کسانی که در شهرستان‌ها هستند.
من یک سخنرانی گوش دادم از یکی از اساتید به نام حاج آقای حدائق در شیراز، انصافاً ایشان اهل فضل هستند و مطالب نابی گفتند و من خودم لذت بردم. اساتیدی که هستند و سخنرانی می‌کنند زحمت می‌کشند، تلاش می‌کنند و کوشش می‌کنند و اگر زحمت و تلاش و کوشش و مطالعه نباشد مطمئن باشید که جواب نمی‌دهد.
ما الان در تهران به عنوان یک مشکل جدی؛ مشکلی به نام منبر رفتن مکلا نداریم، آن‌ها آدم‌های خوبی هستند که منبر می‌روند، مطالب خوبی منتقل می‌کنند، حاج آقا مهدی توکلی است؛ آقای قنبری؛ آقا احسان ارجمند؛ این‌ها طلبه هستند؛ درس خارج خوان هستند؛ حاج علی آقای قربانی که مداحی می‌کنند و سخنرانی هم می‌کنند، مطالب‌شان هم مطالب بی‌ربطی نیست، ولی اصل این است که یک جلسه باید عالم محور باشد، اصل آن است که یک معمم منبری جلسه باشد، منتها این‌ها را خواهش می‌کنم که در تضاد با همدیگر قرار ندهید.
*شما الان مطلب خوبی مطرح کردید، بعضی از لباس شخصی‌هایی که آنجا می‌روند، درس حوزوی خوانده‌اند، بعضی تحصیلات غیر مرتبط دارند، بعضی هم که بیشتر مداح هستند ، یعنی از مداح به عنوان سخنران استفاده می‌کنند، در این باره تفکیک قائل هستید یا نه؟
ما مشکل بسیار جدی در این قصه نداریم.
منبع: ماهنامه خیمه
الان منبرها به روز است، آقایان دارند منبر می‌روند، استقبال خوبی هم می‌شود، حالا ممکن است که مکلا...(سکوت) من قبول ندارم که استقبال از مکلاها زیاد شده. دعوت‌ها هم به بانی‌های جلسه بر می‌گردد.
*صدا و سیما هم در بخش های مختلف برنامه‌های معارفی و عترتی از غیر معممین زیاد استفاده می‌کند.
صدا و سیما شورای معارف دارد، آنجا بپردازند.
*درست است که شورای معارف دارد، ولی شما هم به عنوان یکی از منبری‌ها می توانید در این زمینه اظهار نظر کنید.
شما فکر می‌کنید که من الان اگر اظهار نظر کنم نظر من را چگونه برداشت می‌کنند؟
*بالاخره اظهار نظر تاثیر دارد.
من یک بار به یک آقایی نسبت به یک برنامه‌ای انتقاد کردم، گفتم که این برنامه فلان مشکل را دارد. بر می‌گردد به من می‌گوید، آقا می‌خواهی در تلویزیون شما را نشان بدهیم؟
اظهار نظر ما هیچ تأثیری ندارد، مطلقا تأثیر ندارد، مگر اینکه یک اجماعی صورت بگیرد، یک اتفاقی صورت بگیرد. ما در جامعه هستیم و می‌بینم که هیچ اثری ندارد؛ جز اینکه از آن طرف افراد در فشار و منگنه قرار می‌گیرند، که اظهار نظری کرده‌اند.
*حالا منبری‌های ما باید چه کنند که از منبرها بیشتر شود؟
فکر می‌کنم که دارند زحمت می‌کشند نسبت به حداقل‌هایی که هست و نسبت به کمبود امکانات اهل منبر و خطابه خوب عمل کرده‌اند، ما نیاز به تربیت مبلغ داریم. ما نیاز داریم که افراد در عرصه تبلیغ ورود پیدا کنند، این عرصه را پر رنگ کنند، این عرصه را داغ کنند؛ اما آقایان هم دارند زحمت می‌کشند و تلاش می‌کنند و خوب هم عمل شده است؛ ما الان واقعاً سخنرانان قابل و توانمندی داریم که در عرصه‌های مختلف ورود پیدا می‌کنند و خوب هم حرف می‌زنند، راهکارهای خوبی می‌دهند، مطالب خوبی گفته می‌شود، اساتیدی که الان هستند، مانند استاد محترم حاج آقای انصاریان و آقای هاشمی نژاد و کسانی که در تهران هستند یا کسانی که در شهرستان‌ها هستند.
من یک سخنرانی گوش دادم از یکی از اساتید به نام حاج آقای حدائق در شیراز، انصافاً ایشان اهل فضل هستند و مطالب نابی گفتند و من خودم لذت بردم. اساتیدی که هستند و سخنرانی می‌کنند زحمت می‌کشند، تلاش می‌کنند و کوشش می‌کنند و اگر زحمت و تلاش و کوشش و مطالعه نباشد مطمئن باشید که جواب نمی‌دهد.
ما الان در تهران به عنوان یک مشکل جدی؛ مشکلی به نام منبر رفتن مکلا نداریم، آن‌ها آدم‌های خوبی هستند که منبر می‌روند، مطالب خوبی منتقل می‌کنند، حاج آقا مهدی توکلی است؛ آقای قنبری؛ آقا احسان ارجمند؛ این‌ها طلبه هستند؛ درس خارج خوان هستند؛ حاج علی آقای قربانی که مداحی می‌کنند و سخنرانی هم می‌کنند، مطالب‌شان هم مطالب بی‌ربطی نیست، ولی اصل این است که یک جلسه باید عالم محور باشد، اصل آن است که یک معمم منبری جلسه باشد، منتها این‌ها را خواهش می‌کنم که در تضاد با همدیگر قرار ندهید.
*شما الان مطلب خوبی مطرح کردید، بعضی از لباس شخصی‌هایی که آنجا می‌روند، درس حوزوی خوانده‌اند، بعضی تحصیلات غیر مرتبط دارند، بعضی هم که بیشتر مداح هستند ، یعنی از مداح به عنوان سخنران استفاده می‌کنند، در این باره تفکیک قائل هستید یا نه؟
ما مشکل بسیار جدی در این قصه نداریم.
منبع: ماهنامه خیمه