آیا کفالت پیامبر(ص) بر عهده زبیر بن عبدالمطلب بود؟

وارث: سلفی‌گری تکفیری به گرایش گروهی از سلفیون گفته می‌شود که مخالفان خود را کافر می‌شمارند و مطرح‌ترین آنان «وهابیت تکفیری» با محوریت عربستان سعودی است.

وهابیت تکفیری یکی از مشکلات دنیای کنونی مسلمانان (شیعه و سنی) است. آنها با اتهام‌های ناشایستی که به شیعیان می‌زنند باعث گمراهی مسلمانان و عده زیادی از مردم دنیا می‌شوند.

یکی از شبهات آنها این است که کفالت پیامبر (ص) بر عهده زبیر بن عبدالمطلب بوده است نه ابوطالب!

جواب اجمالی:

این ادعا یقیناً مردود است و منابع معتبر تاریخی بر کفالت ابوطالب اتفاق نظر دارند. شاید انگیزه آنها در ایجاد این شبهه، کاستن فضیلت ابوطالب و حضرت امیر المومنین علیه‌السلام باشد.

جواب تفصیلی:

چنین شبهه‌‏ای از لحاظ تاریخی قابل قبول نیست و تا به حال هیچ منبع معتبری مدعی چنین مطلبی نشده است، چنان که منابع دست اوّل تاریخ اسلام نیز این شبهه را مردود می‏‌دانند و ابوطالب را به عنوان کفیل پیامبر (ص) معرفی کرده و می‏‌گویند: رسول خدا (ص) هشت ساله بود که جدّ بزرگوارش وفات یافت، عبدالمطلب در هنگام وفات کفالت و نگهداری پیامبر (ص) را به ابوطالب سفارش و توصیه کرد. (1)

چنانکه این وصیت به زبان شعر نیز بیان شده است: اوصیک یا عبد مناف بعدی بموعد بعد ابیه فردٍ (2)

ای عبد مناف (ابوطالب) نگاهداری و حفاظت شخصی را که مانند پدرش یکتاپرست است بر دوش تو می‏‌گذارم و ابوطالب در پاسخ گفت: پدرجان محمد (ص) هیچ احتیاجی به سفارش ندارد، زیرا او فرزند من است و فرزند برادرم. ابوطالب با عبدالله، پدر پیامبر (ص) از یک مادر بودند. (3)

چون عبدالمطلب درگذشت ابوطالب، پیامبر(ص) را پیش خود برد و پیامبر (ص) با او بوده، و با اینکه ابوطالب ثروتی نداشت و نادار بود امّا بهترین سرپرست برای پیامبر (ص) بود، علی (ع) می‏‌فرماید: «پدرم در عین ناداری، سروری کرد و پیش از او هیچ فقیری سروری نیافت. (4)

ابوطالب نسبت به پیامبر (ص) چنان دوستی و محبت شدیدی ابراز می‌‏داشت که هیچ یک از فرزندان خود را تا آن اندازه دوست نمی‌‏داشت، ابوطالب کنار پیامبر (ص) می‏‌خوابید و هر گاه بیرون می‌‏رفت رسول خدا را همراه خود می‌‏برد و چنان دلبستگی شدیدی به پیامبر (ص) داشت که نسبت به هیچ چیز چنان نبود و خوراک‌‏های خوب را مخصوص آن حضرت قرار می‏‌داد. (5)

یعقوبی می‌‏نویسد: از رسول خدا (ص) روایت شده است که پس از وفات فاطمه بنت اسد همسر ابوطالب که زنی مسلمان و بزرگوار بود فرمود: «الیوم ماتت امّی» امروز مادرم وفات کرد، و او را در پیراهن خویش کفن کرد و در قبرش فرود آمد و در لحد او خوابید و چون از ایشان پرسیدند چرا برای فاطمه چنین بی‌‏تاب شده‌‏ای؟ فرمود: «او به راستی مادرم بود، چون کودکان خود را گرسنه می‌‏گذاشت و مرا سیر می‌‏کرد. آنان را گردآلود می‌‏گذاشت و مرا تمیز و آراسته می‏‌نمود، و راستی که مادرم بود. (6)

پینوشت:

1- محمد بن جریر طبری، تاریخ الامم و الملوک، قاهره، مطبعة الاستقامه، بی‏تا، ج 2، ص 32، احمد بن اسحاق یعقوبی و تاریخ یعقوبی، مترجم، محمد ابراهیم آیتی، (تهران؛ شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چ ششم، 1371، ش)، ج 1، ص 368 و ابن هشام السیرة النبویه، (بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‏تا)، ج 1، ص 189 و علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب، (مصر مطبعة السعاده چ چهارم، 1384 ق)، ج 2، ص 281.

2- احمد بن اسحاق یعقوبی، همان.

3- محمد بن جریر طبری، همان، احمد بن اسحاق یعقوبی، همان، ابن هشام، همان.

4- احمد بن اسحاق یعقوبی، همان.

5- محمد بن سعد، الطبقات الکبری، قاهره، مطبعة نشر الثقافة الاسلامیه، 1358 ق، ج 1، ص 101.

6- احمد بن اسحاق یعقوبی، همان.

/ف104