منحصر کردن مهدویت به آینده مشکل بزرگ فرهنگی ما است
وارث: حجت الاسلام رحیم کارگر، مسئول دبیرخانه مطالعات راهبردی مرکز تخصصی مهدویت و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در رابطه با جایگاه و نقش معارف و آموزه های مهدوی در سیاست های کلان کشوری، اظهار کرد: در بخش پیشین این مطلب اشاره شد که معضل نگنجاندن معارف مهدوی در سیاست های کلی کشور خود را در چند جا نشان می دهد. از جمله: در «انجام کارهای سطحی نسبت به مهدویت»، در «وجود آسیب های فراوان در این عرصه» و یا در «شکل گیری جریان ها و مدعیان انحرافی» که امروز مشاهده می شود.
وی افزود: یعنی بی توجهی قوانین و سیاست های ما نسبت به ترویج و تعمیق اصولی، یکپارچه و منسجم مهدویت، موجب ایجاد آسیب ها و چالش های بیشماری شده است که این مسئله، هم به نفس باورداشت مهدویت لطمه و ضربه می رساند و هم به سطح عمومی کشیده شده و موجب تضعیف سایر باورهای اعتقادی می شود و این در حالی است که حضرت امام (ره) بارها و بارها درباره حضرت صاحب علیه السلام و ارتباط این انقلاب و زمینه سازی آن برای ظهور صحبت کرده اند. اما ما همچنان کاستی های برزگی در این زمینه داریم.
محقق و پژوهشگر مهدوی در بیان دلایل این بی توجهی نسبت به آموزه های مهدوی در جریان سیاستگذاری ها و برنامه های توسعه، خاطرنشان کرد: این بی‌توجهی مفرط ما نسبت به مهدویت دو علت داد؛ یک؛ به دلیل روزمرگی های ما و روزمرگی سیاست ها و قوانین ما. چراکه قوانین ما بیش از آنکه ناظر به آینده و جامعه مطلوب آرمانی و خلق چشم اندازهای مطلوب باشد، همه برخاسته از مشکلات و بحران های روز است و به همین جهت مجریان قوانین سعی می کنند تا در کمترین زمان ممکن و با کمترین نیرو و امکانات مشکلات را حل کنند و مسلما در این حالت صددرصد به مهدویت توجه نمی شود.
مسئول دبیرخانه مطالعات راهبردی مرکز تخصصی مهدویت افزود: نکته دوم این است که اصولا آشنایی با آموزه های مهدویت وجود ندارد، و این مشکل تنها در سطح کلان جامعه نیست بلکه ما حتی در سطح حوزه علمیه و مراکز علمی و پژوهشی نیز این نوع نگاه به مهدویت را شاهد هستیم. یعنی ظرفیت های مهدویت کاملا مغفول مانده اند، البته پژوهشگران این عرصه نیز تاکنون برای تبیین ظرفیت های اساسی مهدویت برای جامعه و اصلاح و رشد آن کار چندانی انجام نداده اند. در واقع نه از طرف سیاستگذاران و نه از سوی پژوهشگران نگاه درست و اصولی به این مسئله نشده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: مهدویت خود دارای دو بُعد اساسی است: یک بعد آن مربوط به آینده و مربوط به اعتقاد و باورداشت درست نسبت به مقصد و فرجام نهایی تاریخ است. اعتقاد به اینکه امامی می آید و حکومت جهانی شکل می دهد که در این حکومت مشکلات و چالش های بشر حل می شود، این یک بعد مهدویت است. و توجه به این بعد، وظیفه ما را سنگین تر می کند تا در اصلاح و تعمیق بینش مردم نسبت به این وضع ِ آرمانی بیشتر بکوشیم که متاسفانه کار درست و اساسی ای در این زمینه انجام نشده است.
حجت الاسلام کارگر ادامه داد: نکته مهم تر ما،که بیشتر ناظر به بهره مندی از این ظرفیت است آنکه بدانیم مهدویت صرفا محدود در آینده نیست، مهدویت محصور و زندانی آینده و یک تاریخ گنگ و مبهم و نامعلوم نیست، بلکه برای همه تاریخ و جوابگوی بسیاری از سوالات و نیازهای ماست و دقیقا این بعد است که مورد بی توجهی قرار گرفته است.
وی در توضیح این مطلب که برخی تصور می کنند «مهدویت» فقط در سیاست های فرهنگی و اجتماعی خلاصه می شود، گفت: برخی به اشتباه تصور می کنند «مهدویت» فقط در سیاست های فرهنگی و اجتماعی خلاصه می شود یا در سیاست های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نیز می توان و باید از آن بهره برد. البته یقینا محدودیت هایی در این عرصه داریم، ما در زمینه بهره مندی از آموزه های مهدوی چند محدودیت داریم؛ نخست اینکه برخی از آموزه های مهدوی و آن تغییر و تحولاتی که در عصر ظهور روی می دهد اختصاص به همان عصر ظهور امام مهدی(عج) دارد و ما قدرت رسیدن به آنها را نداریم و از توان ما خارج است.
محقق و پژوهشگر مهدوی یادآور شد: برخی از مباحث مهدوی نه تنها از توان ما خارج است که حتی نزدیک شدن به این حیطه ها موجب بدتر شدن اوضاع می شود چون اجرای این نوع سیاست ها و تحقق این برنامه ها، نیاز به علم، عصمت، قدرت و مدیریت فراوان دارد که تنها در حیطه اختیارات امام (ع) است. نکته دوم آن است که ما نتوانسته ایم تاکنون این مسئله را تئوریزه کنیم که جامعه مهدوی و آن تغییر و تحولات عصر ظهور، ایده آل قرآن و ایده آل اسلام است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فزهنگ اسلامی گفت: اسلام، ایده آل خود را در قالب مهدویت نشان می دهد و به زبان دیگر از ما می خواهد که این ایده آل را محقق کنیم اما ما نتوانسته ایم این وجوه ایده آل را در زندگی خود کاربردی کنیم، فکر ما این است که همه اینها مختص آینده هستند در حالی که این اشتباه محض است به همین دلیل با توجه به اینکه ما کارهای تئوریک و اساسی در این زمینه انجام نداده ایم باید با احتیاط و دقت فراوان در حوزه های اقتصادی و سیاسی وارد شویم.
حجت الاسلام کارگر یادآور شد: ما اگر بخواهیم در حوزه اقتصاد و مسایل اقتصادی از مهدویت الگوبرداری کنیم با یک سری موانع و چالش هایی روبرو هستیم. بنده در مقاله ای به نام «فرهنگ اقتصادی در عصر ظهور و الگوبرداری از آن برای جامعه منتظر» تصریح کرده ام که هر چند ما نمی توانیم مدل های اقتصادی عصر ظهور را به کار بگیریم اما آن فرهنگ حاکم بر اقتصاد در عصر ظهور را که می توان امروز در جامعه به کار گرفت.
وی خاطرنشان کرد: اگر چه ما قدرت نداریم، مدیریت نداریم اما می توانیم آن فرهنگ را در جامعه خود پیاده کنیم، فرهنگ قناعت، فرهنگ کنار گذاشتن حرص و طمع، فرهنگ استغناء و بی نیاز کردن مردم، فرهنگ استفاده درست از منابع را. بنابراین، مشکلات ما تنها یک مشکل نیست بلکه مشکلات عدیده ای در این مسیر وجود دارد اما امیدواریم که بتوانیم با توجه به آموزه های مهدوی از بسیاری از مسایل و مشکلات خود بکاهیم.