تعبّد چیست؟ آیا تعبّد فقط در دین وجود دارد؟

وارث: تعبّد چیست؟  آیا تعبّد فقط در دین وجود دارد؟

پاسخ: 

تعبّد در دین، امری مسلّم است و آن بدین معناست که انسان اصول کلی را بپذیرد، بدون این که تمامی مقدمات آن برایش روشن باشد، به عنوان مثال خداوند متعال به ما وعده معاد جسمانی می دهد، ما آن را می پذیریم حتی اگر نسبت به چگونگی وقوع آن جهل داشته باشیم. 

تعبّد یک اصل عقلانی است و در تمام زندگی انسان جاری است و در واقع انسان همان طور در عرصه ی علم رفتار می کند که در عرصه ی دین رفتار می شود. 

بسیاری از منتقدین به دین این چنین اشکال می کنند که در دین تعبّد وجود دارد و تعبّد یعنی «پذیرش بدون دلیل» یا «عدم هر گونه انتقاد»، در حالی که چنین مطلبی خلاف واقع و انصاف است. 

درست این است که تعبّد این طور تعریف شود: چون در دین، قانون¬گذار خداوند است و به تمامیِ مصالح آشناست، پس ممکن است او در فرامینش، مصالحی را در نظر گرفته باشد که ما نسبت به آن بی اطلاع باشیم. و چون ما یقین داریم که او به همه چیز آگاه هست و هر کاری را از روی حکمتی می کند، پس آن را می پذیریم، هرچند اگر نسبت به مقدمات کار او، جاهل باشیم.

درست مانند کودکی که از پدر و مادر فرمان برداری می کند، برای آنکه می داند که پدر و مادر بهتر از او می فهمند و او این مفهوم را از ابتدا پذیرفته است. 

در غیر فضای کودکی نیز این مطلب جاری است، وقتی ما به نزد پزشک می رویم، پزشک برای برخی از معالجات، درمانها و کارهایی را به ما توصیه می کند که گاه واقعاً مورد اکراه و تنفّر ماست، اما ما با علمِ به این که پزشک در فضای پزشکی، بیش از ما می داند به او گوش می نهیم. 

این دقیقاً همان معنای تعبّد است که دین ستیزان متاسفانه اخیراً آن را بسیار زشت جلوه داده اند. 

منبع :کتاب پاسخ به شبهات