گوشه‌ای از زندگی آیت‌الله سید ضیاءالدین خوانساری
مرحوم آیت‌الله سید ضیاءالدین خوانساری از علمای بزرگ جهان تشیع است که شاگردان بسیاری از جمله امام خمینی(ره) را پرورش داد و در احیای حوزه علمیه قم نقش مؤثری داشت.
وارث:هشتم شعبان، سالروز رحلت آیت‌الله آقا سید ضیاءالدین خوانساری از علمای نامدار دوره پهلوی اول است. آقا سید ضیاءالدین در سال 1311 قمری (1271ش) در دوره سلطنت ناصرالدین شاه قاجار در روستای هرستانه از توابع شهرستان خوانسار چشم به جهان گشود.
خانواده وی از سادات موسوی خوانسار و از احفاد امامزاده سیدصالح قصیر بودند. نسب سیدضیاء با 35 واسطه به امام موسی بن‌جعفر(ع) می‌رسید و اجداد ایشان و پدرش آقا سیداسماعیل از بزرگان، علماء و معتمدین منطقه بودند.
شجره‌نامه سادات این منطقه موجود است و به تأیید علمای مختلف از دوره صفویه تا معاصر رسیده است.
وی در نوجوانی همزمان با عزیمت آیت‌الله العظمی حائری از نجف به سلطان‌آباد، برای کسب علوم دینی راهی حوزه علمیه اراک می‌شود و مدارج مختلف علمی را به سرعت طی می‌کند. ایشان یکی از مدرسان مرحوم آیت‌الله حاج سید روح‌الله خمینی (امام خمینی) در دروس مقدمات و سطح بوده است.
ایشان در سال 1300 شمسی (1340) به همراه زعیم حوزه علمیه اراک، مرحوم آیت الله‌العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری به قم مهاجرت و حوزه علمیه قم را پس از سا‌ل‌ها احیا می کند.
مهم‌ترین ویژگی ایشان زهد، تقوا، جود و قناعت خاص ایشان بوده که با وجود دسترسی همیشگی به وجوهات شرعی، تمام عمر را در فقر و قناعت مطلق گذراند و همواره برای فقرا و نیازمندان در برابر خود و فرزندانش اولویت قائل شد. منزل کوچک ایشان در خیابان چهار مردان قم و محله امامزاده سلطان محمد شریف، ملجأ و مأمن طلاب و فقرا و به ویژه اهالی خوانسار و گلپایگان و خمین بود.
تدریس علوم عقلی همچون نحو و نجوم در کنار فقه و اصول در سال‌هایی که این مباحث در حوزه علمیه قم مهجور بود، از دیگر ویژگی‌های ایشان است. کرامات و مکاشفات زیادی از ایشان در میان شاگردان، همدرسان و اهالی قم و همچنین در کتاب‌هایی چون آثارالحجه، فرزانگان خوانسار، شرح صفا، تربت پاکان قم، و ... نقل شده است.
مرحوم آیت‌الله العظمی حاج شیخ عبدالکریم حائری علاقه و اعتماد عجیبی به آیت‌الله آقا سید ضیاءالدین خوانساری داشت و بارها در زمان غیبت خود امامت جماعت نماز حرم حضرت معصومه(س) را به ایشان می‌سپرد که از آن جمله نماز معروف عید فطر در سال 1316 شمسی در بدترین سال‌های فشار و تهدید حکومت رضاخان پهلوی و در آخرین سال حیات آیت‌الله حائری بوده‌است که با امامت آقا سیدضیاء و با حضور تمامی مراجع وقت و بزرگان حوزه و هزاران نفر از شیعیان برپاشد.
ایشان در سال 1358 قمری (1317شمسی) بر اثر ابتلا به یک بیماری ساده، و نقص درمان‌های پزشکی در آن زمان در سن 47 سالگی از دنیا می‌رود. مشهور است در زمان فوت، هیچ وجه نقد و اموالی از ایشان باقی نماند و هشت فرزند ایشان که اکثراّ صغیر بودند تا مدت‌ها با فروش کتابخانه ایشان روزگار گذراندند.
فرزندان ایشان شامل چهار پسر و چهار دختر بودند که از میان ایشان می‌توان به مرحوم آیت‌الله سیدمصطفی موسوی خوانساری از مراجع تقلید و مدرسان حوزه علمیه تهران و مشهد در دهه‌های 40 تا 60 و مهندس سیدرضا کاشفی خوانساری از اعضای اصلی انجمن اسلامی دانشجویان مقیم اروپا و مراکز اسلامی هامبورگ و مونیخ در دهه‌های 30 و 40 اشاره کرد. تنها فرزند ایشان که هنوز در قید حیات است، مادر شهید جعفر میر‌محمدی قاری قرآن و مداح نامدار دفاع مقدس است.
از آیت‌الله آقا سید‌ضیاء‌الدین خوانساری چند رساله در موضوعات منطق، اصول و ادبیات عرب باقی مانده‌است و مقبره ایشان در امامزاده شاه احمدبن قاسم(ع) در شهر قم، مورد توجه و التجای زائران ایرانی، عراقی و پاکستانی است.