مزیت‌ها و فرصت‌های حضور بانوان در مساجد
هوش معنوی بانوان که نعمتی خدادادی است، در کنار رسالت بزرگ انسان‌سازی که بر دوش دارند، ظرفیت ارزشمندی برای پیشبرد گفتمان تربیتی انقلاب اسلامی از پایگاه مسجد را می‌تواند متجلی کند.
وارث:مسجد در صدر اسلام جایگاهی بس رفیع و بزرگ دارد. رسول خدا(ص) این نهاد اسلامی را بنا کرد و آن را جایگزین معابد دیگر کرد. پیامبر اکرم(ص) مسجدسازی را فرهنگ عمومی کرد و از تمام قابلیت‌ها و ظرفیت‌های این الگوی دینی بهره برد. در زمان‌های دور مسجد تمام امور فردی و اجتماعی مسلمانان را اداره می‌کردو امت اسلامی هم تعلقی شدید با این نهاد مقدس داشت.
بنابراین مسجد مطلوب در زمان حضرت رسول(ص) شکل گرفت و تمام نقش‌ها و رسالت‌های خود را ایفا کرد.
امروزه هرچند بسیاری از نقش‌ها و شئون مساجد تقلیل یافته‌اند و گاه رو به افول رفته است اما می‌توان کارکردهای مسجد را ارتقا بخشید. پرواضح است که امروزه مسجد در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برد و نیز آفتابی است که مسجد تراز، دارای ویژگی‌هایی است که هم اکنون برخی از آنها موجود نیست.
بر ما واجب است که با یک نگاه به وضعیت موجود که مطلوب نیست، به سوی وضعیت مطلوب که موجود نیست، برنامه‌ریزی کنیم و طرحی نو در اندازیم.
دهه آخر ماه شعبان از سوی مرکز رسیدگی به امور مساجد با عنوان «دهه تکریم و غبارروبی مساجد» نامگذاری شده است که مردم در این روزهای منتهی به ماه مبارک رمضان ماه میهمانی خداوند، خود را برای حضور در این ماه عظیم آماده کنند.
ضرورت و ثمرات حضور فعال بانوان در مسجد
عالمان آگاه، زمان‌شناس و مسلط به مبانی فقهی حضور بانوان در مساجد، نیک می‌دانند که دلایل عقلی، نقلی و مستندات روایی - تاریخی متعدد از سیره پیامبر گرامی اسلام (ص)، ائمه اطهار(ع) و اصحاب و یاران ایشان، به روشنی بر مجوز و بلکه تشویق شرکت بانوان در نماز جماعت مساجد گواهی می‌دهند.
ویژگی‌های بارز شخصیتی بانوان، از جمله مهربانی، محبت و عاطفه سرشار و در عین حال، ایثارگری و از خودگذشتگی، در سلوک و تقرب الی‌الله، تسریع‌کننده هستند و از این‌رو است که در مسیر انس با حضرت حق، پیشگام و پیشرو جلوه می‌کنند و در خانه نیز، محور و شیرازه و عامل استحکام محیط گرم و امن خانواده محسوب می‌شوند.
مسئولیت خطیر، اصیل و تمدن‌ساز بانوان در امر تربیت نسل آینده که در دو قالب مادری و همسری در دین مبین اسلام اعتباربخشی شده است، لاجرم در دوران معاصر، در کنار نقش اجتماعی ایشان تعریف می‌شود و این همه در سایه رشد معنوی و بالندگی فکری و انس با مناسک دینی و تقید و التزام به مظاهر و آموزه‌های دینی است که به سرمنزل مقصود می‌رسد.
اگر برای مسجد به عنوان ترویج‌کننده سبک زندگی اسلامی و کانون حیات طیبه در جامعه اسلامی مرکزیتی بی‌بدیل قائل باشیم، گریزی از این واقعیت نیست که فارغ از جوّزدگی‌ها و برخوردهای احساسی در مواجهه با مسائل مربوط به زنان، که به افزایش غیر واقعی توقعات و انتظارات منجر می‌شود، آرمان‌‌ها و اهدافی که مورد اشاره قرار گرفتند، بدون پیوند عمیق و مؤثر میان مسجد و بانوان، هرگز دست‌یافتنی نخواهند بود.
یادآور جایگاه و موقعیت حساس و سرنوشت‌ساز زنان و مادرانی است که در دامنه قله کرامات و فضائل حضرتش، پیوسته راه صعود را می‌پیمایند و مع‌الأسف، تحت تأثیر آموزه‌های غلط و برداشت‌های سطحی منسوخ، به اندازه شأن و سهم والای خود در مساجد مورد توجه قرار نمی‌گیرند.
آرامش‌بخشی بانوان به خانه و خانواده، ثمر و محصول انس با خدا است که در فضای معنوی و عطرآگین از رایحه نماز جماعت، عبادات جمعی، توسل، دعا و جلسات قرآن و شرکت در گروه‌های آموزشی متنوع در محیط امن مساجد حاصل می‌شود و مگر چنین شرایط پاکیزه‌ای را در فضای دیگری می‌توان برای دختران و مادران و همسران مهیا نمود؟ و مگر نقش مهم مادر خانواده را در برنامه‌ریزی حضور همسر و فرزندان در مسجد می‌توان نادیده گرفت؟ مگر می‌توان میدان‌داری بانوان در مساجد را در هنگامه پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و پشتیبانی از دفاع مقدس فراموش کرد؟!
مزیت‌ها و فرصت‌های حضور بانوان در مساجد
1. هوش معنوی بانوان که نعمتی خدادادی است، در کنار رسالت بزرگ انسان‌سازی که بر دوش دارند، ظرفیت ارزشمندی برای پیشبرد گفتمان تربیتی انقلاب اسلامی از پایگاه مسجد را می‌تواند متجلی نماید.
2. زمینه فطری برای جذب دختران نوجوان و بانوان، به نسبت پسران و آقایان، فراهم‌تر است و حضور پررنگ‌تر، فعال‌تر و منظم‌تر ایشان در برنامه‌های گروهی و مذهبی مساجد، مؤید این مدعا می‌باشد.
3. ائمه محترم جماعات و وعاظ معزز می‌توانند با تولید محتوای اختصاصی و مورد نیاز بانوان، زمینه جذب و فعالیت مخاطبانی که نیمه حساس‌تری از جامعه را تشکیل می‌دهند، به سهولت فراهم نمایند.
4. در صورت فراهم شدن امکانات حداقلی مانند اتاق بازی برای کودکان یا مهدهای پاره‌وقت، می‌توان همزمان با حضور بانوان در مساجد، زمینه انس و آشنایی کودکان با محیط مسجد را با خاطرات شیرین و ماندگار، به ارتباط پایدار آینده‌سازان با مسجد تبدیل نمود.
محدودیت‌ها و برخی مراقبت‌های لازم برای حضور بانوان در مساجد
1. در فرهنگ‌سازی و تولید ادبیات در ارتباط با حضور دختران و بانوان در صحنه اجتماع، مراکز روشن‌فکری و فرهنگ مهاجم غیربومی، یکه‌تازی می‌کنند و توان و علایق این قشر اثرگذار را به فضاها و فعالیت‌های غیر مسجدی معطوف می‌نمایند، در حالی که گاهی از فراهم نمودن حداقل تسهیلات و جذابیت‌ها در فضای امن مساجد غفلت می‌شود.
2. در حوزه نظریه‌پردازی و تئوری‌سازی برای طراحی مدل‌های متنوع حضور و نقش‌آفرینی بانوان در مساجد، به گونه‌ای که امنیت فرهنگی محلات و امنیت روانی خانواده‌ها را در پی داشته باشد، با ضعف مفرط مواجه هستیم.
3. مسجد، منادی عدالت در جامعه اسلامی است که با محوریت و مدیریت امام جماعت عادل اداره می‌شود، نگاه تبعیض‌آمیز به مردان و زنان، در هر سطح و به هر اقتضایی، می‌تواند موجبات گسست عاطفی بانوان و کمرنگ شدن حضور ایشان در مسجد گردد.
4. دقت‌نظر در جزئیات و حس زیباپسند بانون موجب می‌شود، شرایط حال حاضر بسیاری از مساجد به لحاظ چیدمان و نظافت بخش بانوان، همچون قوه دافعه‌ای مستمر و مؤثر، بر انگیزه حضور پررنگ ایشان تأثیر منفی برجای بگذارد.
5. احترام و تکریم کارگزاران مساجد نسبت به بانوان، کیمیایی است که اگر نسبت به استفاده از آن غفلتی صورت پذیرد، زمینه را برای اثربخشی زبان‌های برخوردار از جذابیت‌های ظاهری منافقان و معاندان در محیط‌های خارج از مسجد فراهم می‌آورد.