عبدالعظیم حسنی(ع) در کلام بزرگان و علما
وارث :نجاشی حضرت عبدالعظیم را صاحب خطب امیرالمؤمنین(ع) ذکر نموده است.
میرزاحسین نوری در مستدرکالوسائل وی را به امانت و راستگویی و درستکاری میشناسد و اهل زهد و عبادت میداند و از قول امام هادی(ع) پاداش زیارت او را بهشت میداند. علامه حلّی او را جزو ثقات و ممدوحین ذکر کرده و در خلاصهالاقوال مینویسد: «او کتابی راجع به خطبههای امیرالمؤمنین(ع) تألیف کرده، وی مردی عابد و پرهیزگار بود.» شیخ صدوق او را «مرضی» میشناسد که نهایت اعتمادش را میرساند.
میرداماد گوید: حضرت هادی(ع) به او فرمود: «تو به حق از دوستان ما هستی». این فرمایش جامعترین تعریف درباره حضرت عبدالعظیم با در نظر گرفتن شرافت، نسب و عظمت خانوادگی اوست و دلالت دارد که وی مردی شریف و بزرگوار و خوشنفس و خوشعقیده بود و اخباری که در زیارتش از امام هادی(ع) رسیده، شاهد گویایی از مقام ارجمندش در نزد اهل بیت است.
شیخ عبدالله ممقانی نوشته: «علت عدم تصریح محدثان و فقها به توثیق ایشان، جلالت و بزرگواریاش بوده؛ زیرا مقام ایشان والاتر از ثقه میباشد.» برقی که از روات مشهور شیعه است، گوید: «کان مرضیا» و این جمله حاکی از عظمت و بزرگواری و موقعیت عظیم او در نزد مشایخ اجازه است.
صاحب بن عباد مینویسد: ابوالقاسم عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن الحسن بن زید بن الحسن بن علی بن ابی طالب علیهمالسلام، صاحب ورع و تقوا و پرهیزگاری به شمار میرفت و معروف به امانت و درستکاری و راستگویی بود. او در امور دین آگاه، به مسائل مذهبی و احکام قرآن آشنا بود و حقائق دینی را درک میکرد و احادیث و روایات زیادی نقل کرده و از حضرت جواد و هادی علیهماالسلام روایت میکند و آن دو بزرگوار مراسلات و توقیعاتی برای او نوشتهاند. او تألیفاتی هم دارد که از آن جمله کتابی است به نام «یوم و لیله». عدهای از مشایخ حدیث و روایت از وی اخذ حدیث کردهاند؛ از جمله احمد برقی و ابوتراب رویانی.
علامه مجلسی گوید: «از مزارات مشهور، مرقد منور امامزاده واجبالتعظیم عبدالعظیم حسنی است. او از اکابر و محدثین و اعاظم علما و زهاد و عباد بود.» مرحوم شیخ عباس قمی در مفاتیحالجنان گوید: «امامزاده لازمالتعظیم جناب عبدالعظیم، قبر شریفش در ری معلوم و مشهور است، و علو مقام و جلالت شأن آن حضرت اظهر من الشمس است؛ چه، آن جناب علاوه آنکه از دودمان حضرت خاتم النبیین(ص) است، از اکابر محدثین و اعاظم علما و زهاد و عباد و صاحب ورع و تقواست.»