در قنوت ها و سجده هایتان بگویید؛خدایا به ما عافیت بده و مارا عفو کن

در ادامه خبر متن سخنرانی را می خوانید:

دعای بیست وسوم دعای صحیفه ی سجادیه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا سَأَلَ اللَّهَ الْعَافِيَةَ وَ شُكْرَهَا

دعای امام سجاد علیه السلام این است که وقتی عافیت می خواستند از خدا،و شکر عافیت می خواستند، این دعا را می خواندند.

در مورد عافیت بسیار حرفها داریم که اجمالا عرض می کنیم.

می فرماید :" العافیة اِسمٌ مِن عافاهُ الله معافاة أی آصحهُ وَمَها عنهُ الاسقام"

عافیت اسم است از آنکه می گویند عافاه الله یعنی خدا اورا عافیت داد،خدا او را صحیح کرد،و مریضی ها را از او برد. العافیة دفاع اللّه عن العبد¹ ؛ عافیت دفاع خداست ازبنده.

کلمه عافیت چیست؟فقال الفیومی هی مصدر² ...عافیت مصدر است منتها جاعت علی فاعله، چند مصدر در عربی داریم که بر وزن فاعله آمدند.مصدر همیشه بر اوزان خاصی می آید اما چند مورد هم هست بر وزن فاعله می آید. مصدرٌ جاعَت فاعلَ و مثلها ناشئه ناشئة الیل بمعنا نشوء الیل والخاتمه  .در سوره مبارکه مزمل خواندید إِنَّ ناشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئاً وَ أَقْوَمُ قِيلًا³ .

قال بعض العلما العافیه متناولة لدفع جمیع المکروهات فی النفس والبدن و الظاهر والباطن و فی الدین و الدنیا  و الاخره

عافیت،به این معنی است که جمع می کند این عبارات را برای دفع مکروهات،نفس،بدن،ظاهر و باطن دنیا ودین و آخرت. کلمه ی بسیار جامعی است.

فردی به پیامبر صلوات الله علیه عرض می کند اگر بخواهم شب قدر را دریابم چه بکنم؟حضرت فرمودند: از خدا عافیت بخواه.

عافیت در دنیا وآخرت

بعضی ها گمان کردند که عافیت فقط مربوط به آخرت است و این اشتیاه بسیار بزرگی است. عافیت دنیا داریم و هم عافیت آخرت؛ عافیت در دنیا این است که انسان ،بدنش،نفسش و خانوادش روحش،ظاهرش باطنش سالم باشد. و عافیت در آخرت این است که در آن جا از عذاب الهی در امان باشد. البته یک وقت هم عافیت هایی هست که که در بدن و در دنیا ظاهر می شود و مقدمه عافیت در آخرت است.

حدیثی از پیامبر اکرم صلوات الله علیه: وما سأل الله شيئاً أحب إليه  من أن يسأل الله العافية⁴  یعنی هیچ خواسته ای و هیچ درخواستی برای پیغمبر اکرم صلوات الله علیه محبوب تر از عافیت نبود.چرا؟ لانه لفظ  جامع لانواع الخیر الدارئین چون این لفظی است که جامع است برای انواع خیر دارئین. در این دو جا هر چقدر خیر می خواهی همه ی اینا در عافیت است.پس بنابراین همیشه از خدا عافیت بخواهید.

توصیه اخلاقی

در قنوت ها و سجده هایتان دو کلمه را فراموش نکیند و بگویید اللهم عافنا وعفو عنا خدایا  به ما عافیت بده و مارا عفو کن.

وارد متن دعای صحیفه می شویم:

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْبِسْنِي عَافِيَتَكَ، وَ جَلِّلْنِي عَافِيَتَكَ، وَ حَصِّنِّي بِعَافِيَتِكَ وَ أَكْرِمْنِي بِعَافِيَتِكَ

در اینجا اسراری است که کلمه عافیت بسیار تکرار شده است به انواع مختلف.

پروردگارا درود فرست بر‌ محمد  ‌و‌  آل‌  پاكش  ‌و‌ لباس عافیت بر من بپوشان و عافیتت باز مرا بپوشان ،خدایا برای من حصار و دژی از عافیتت درست کن،خدایا من را احترام کن به عافیتت،چرا اکرمنی؟ در اینجا عافیت را با اکرام همراه کرده است یعنی اینکه عافیت از نوع عافیتی باشد که تو به من احترام می کنی. نه از نوع عافیتی که مربوط به استدراج باشد. یک انسان مستدرج هم در این دنیا در عافیت است،اما در آخرت خیر. استدراج یک بحثی است که شخص اصلا چیزی متوجه نمی شود.اینها نه این است که اگر نعمتی به آن شخص می رسد،انسان بدی است؛خیر بلکه اینها صور استدراج است.یک وقت حتی استدراج پیش می آید،حتی خداوند نمی گذارد سرش درد بگیرد.این علی الظاهر عافیت است .

حضرت زینب سلام الله علیها ،خطاب به یزید برخاست و عتاب کردند که تو فکر کردی که الان در این حالت به سر می بری،در نعمت هستی؟ همین قدر بدان که تومستدرج هستی.

مستدرج یعنی چه؟

مستدرج به کسی می گویند که ظاهرا نعمت به او داده شود ولی خدا او را به حال خود رها کرده است.وقتی که جان داد می گویند هذه جهنم التی کنتم توعدون بفرمایید برید جهنم. چرا اینطور می شود؟ خدا کسی را که رها می کند،بخاطر گناهانش است و خدا از او قطع مدد می کند.یک مواقعی است که دیگر به بنده نباید مدد برسد.مستحق مدد نیست.

شاید یک وقت آلودگی باطن یک نفر برسد به جایی که خدا ببیند اصلا هیچ مددی برای او مفید نیست و قطع مدد از او کند.مانند مریضی که پزشک از او ناامید شده است اما دستگاه را از مریض قطع نمی کند. در قرآن داریم که خدا کسی را گمراه نمی کند بلکه مدد را قطع می کند.

ودر اینجا أَكْرِمْنِي بِعَافِيَتِكَ  یعنی عافیت یک وقت از نوع استدراج نباشد،اکرام کن من را عافیتت     و أَغْنِنِي بِعَافِيَتِكَ، وَ تَصَدَّقْ عَلَيَّ بِعَافِيَتِكَ مرا با عافیتت بی نیاز کن و خدایا به من صدقه بده                  وَ هَبْ لِي عَافِيَتَكَ وَ أَفْرِشْنِي عَافِيَتَكَ و موهبتت را به من عافیت کن و بست کن ،پهن کن عافیت را بر من،زیاد بده . أَصْلِحْ لِي عَافِيَتَكَ عافیت را همرهم اصلاح کن.یعنی اگر در کنار عافیت گزندی هم به من می رسد آن را اصلاح کن و عافیت خالص عنایت کن. وَ لَا تُفَرِّقْ بَيْنِي وَ بَيْنَ عَافِيَتِكَ فِي الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ  خدایا بین من و آخرتت جدایی نینداز در دنیا و آخرت.یعنی هم در دنیا در عافیت باشم و هم در آخرت.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ عَافِنِي عَافِيَةً كَافِيَةً شَافِيَةً عَالِيَةً نَامِيَةً، عَافِيَةً تُوَلِّدُ فِي بَدَنِي الْعَافِيَةَ، عَافِيَةَ الدُّنْيَا وَ الْآخِرَةِ

خدایا بر پیغمبر صلوات الله علیه و آلش درود فرست و به من عافیت کافی بده.شفا بخش باشد،عافیت نوع عالی باشد یعنی یکدفعه بیاید و کارم را درست کند،عافیتی که نمو و رشد داشته باشد به من عطا کن،عافیتی که برای فردایم هم باشد در بدنم عافیت تولید بکند .عافیت دنیا و آخرت عنایت کن.

شرح صحیفه سجادیه از عالم بزرگوار سید علی خان مدنی شیرازی(رضوان الله علیه)

کلمه عافیت را امام از ابتدای دعا چندین بار تکرار کردند.چرا اینطور شده است؟ دو بحث آورده است.  

1-عافیت از بس که نعمت بزرگی است،خواسته است که به شأن این نمت اهتمام بورزد. بخاطر کوبیدن باب الحاح(التماس کردن) ....یعنی در دعا اصرار و التماس کن. البته به این معنی نیست که الحاح کنید و آخر خدا هم بدهد.بلکه درجاتت بالا می رود.

یک فرقی که خداوند با مخلوق دارد این است که اگر به مخلوق زیاد مراجعه شود،آزرده می شود و دیگر جواب نمی دهد.اما هرچقدر بنده به خدا مراجعه کند،خدا بیشتر می پسندند.

2-احتمال دارد هرکدام از این عافیت ها مخصوص یک معنا باشد. کلمه ی عافیت لفظی است که جامع است برای خیرهای دنیا و آخرت. وَ جَلِّلْنِي عَافِيَتَكَ بپوشان و پرده بکش بر من با عافیتت.ممکن است این مخصوص آبرو باشد.یعنی کاری بکن آبروی من نرود. وَ حَصِّنِّي بِعَافِيَتِكَ این مخصوص آن است که عافیتی به من بده که نیت بد را جلوگیری کند.یک نفر نیت بد درحق من دارد،حصنی،دژی  برای من با عافیتت درست کن که آن شخص نتواند کاری کند. وَ أَكْرِمْنِي بِعَافِيَتِكَ این برای این است که عافیتی به من عطا کن که من در جامعه خار نشوم،عیب دار نشوم. وَ أَغْنِنِي بِعَافِيَتِكَ اینجا عافیت به معنای بی نیاز شدن از غیر است. وَ هَبْ لِي عَافِيَتَكَ من محتاج به غیر از تو نباشم.  وَ أَفْرِشْنِي عَافِيَتَكَ در اینجا به معنای دفع خوف است. وَ أَصْلِحْ لِي عَافِيَتَكَ یعین عافیتی که به من دادی این عافیت صدمه دیده است آن صدمه را بگیر.

عَافِنِي عَافِيَةً كَافِيَةً شَافِيَةً عَالِيَةً نَامِيَةً عافیت کافی،شفابخش باشد و عافیتی که ادامه داشته باشد.

ان شالله خداوند نعمت عافیت را بحق سیدالساجدین علیه السلام یه همه ی ما عنایت کنند.

______________________________

پی نوشت:

1 قاموس فیروزآبادی

2 مصباح المنیر فیومی

3 مزمل آیه 6

4 رواه الترمذي رقم 3515 عن عبد الله بن عمر 

گزارش تصویری