پاداش عجیب خوشرفتاری با بدهکار
پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمودند: كسى كه برادر مسلمانش در قرضى به او نياز پيدا كند و او بتواند قرض بدهد و چنين نكند...
وارث: خدا ثواب و اجر فراوان را در اموری قرار داده و جالب اینکه مردم در امور دیگری دنبال آن می گردند! برای مثال قرض الحسنه به برادران ایمانی و دستگیری از آنان به شیوه قرض دادن یکی از مستحباتی است که چند بار در قرآن نسبت به آن سفارش اکید شده و اجر و پاداش فراوانی نیز خواهد داشت.
البته قرض دادن هم آدابی دارد که باید به آنها توجه داشته باشیم. در طولانی ترین آیه قرآن کریم در سوره بقره به این موضوع اشاره شده است:
«ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که دینی را تا مدت معینی (به خاطر گرفتن وام یا داد و ستد) به یکدیگر بدهکار شدید آن را بنویسید، و باید نویسنده ای (سند آن را) در میان خودتان به عدالت بنگارد، و هرگز نباید نویسنده از نوشتن آن- همان گونه که خدا به وی آموخته- امتناع ورزد، او باید بنویسد و کسی که حق به گردن اوست (بدهکار) املا کند... این کار در نزد خدا عادلانه تر و برای گواهی استوارتر و به اینکه شک نکنید (و نزاعی برنخیزد) نزدیکتر است، مگر آنکه داد و ستدی نقدی باشد که در میان خود تبادل می کنید، که بر شما گناهی نیست که آن را ننویسید...» (بقره، آیه ۲۸۲)
در همین رابطه به چند روایت پیرامون آداب قرض دادن اشاره می نماییم:
** صدقه، قرض و صله رحم؛ کدام اجر بیشتری دارند؟
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«اَلصَّدَقَةُ بِعَشرَةٍ وَ القَرضُ بِثَمانِيَةَ عَشرَ وَ صِلَةُ الاِخوانِ بِعِشرينَ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ بِاَربَعَةٍ وَ عِشرينَ.»
صدقه دادن، ده حسنه، قرض دادن، هجده حسنه، رابطه با برادران [دينى]، بيست حسنه و صله رحم، بيست و چهار حسنه دارد. (كافى(ط-الاسلامیه) ج۴، ص۱۰
** خدا برای بازپرداخت قرض کمک می کند
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«مَنْ أَخَذَ أَمْوالَ النّاسِ يُريدُ أَداءَها أَدَّى اللّهُ عَنْهُ وَ مَنْ أَخَذَها يُريدُ إِتْلافَها اَتْلَفَهُ اللّهُ.»
هر كس اموال مردم را بگيرد و قصد پرداخت آن را داشته باشد خداوند آن را بپردازد (او را يارى مى كند) و هر كس اموال مردم را بگيرد و قصد تلف كردن داشته باشد خداوند آن را تلف كند. (نهج الفصاحه ص۷۶۲ ، ح ۲۹۷۹)
همچنین فرمودند:
«إِنَّ اللّهَ تَعالى مَعَ الدّائِنِ حَتّى يَقْضىَ دَيْنَهُ مالَمْ يَكُنْ دَيْنُهُ فيما يَكْرَهُ اللّهُ.»
خداوند يار قرض دار است تا قرض خود را بپردازد به شرط آنكه قرض وى بر خلاف رضاى خدا نباشد. (نهج الفصاحه ص۳۰۳، ح ۷۳۳)
** پاداش عجیب خوشرفتاری با بدهکار
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«مَنْ أَقْرَضَ مَلْهوفا فَأَحْسَنَ طِلْبَتَهُ اسْتَأْنَفَ الْعَمَلَ وَ أَعْطاهُ اللّه بِكُلِّ دِرْهَمٍ أَلْفَ قِنْطارٍ مِنَ الْجَنَّة.»
هر كس به گرفتار و درمانده اى قرض بدهد و در پس گرفتن آن خوشرفتارى كند [گناهانش پاك شده] اعمالش را دوباره شروع مى كند و خداوند در برابر هر درهم، هزار قنطار (ثروتى فراوان) در بهشت به او عطا كند. (ثواب الاعمال و عقاب الاعمال ص ۲۸۹)
** عقوبت سنگین برای کسی که می تواند برادرش را یاری کند ولی نمی کند
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«مَنِ احْتاجَ إِلَيْهِ أَخوهُ الْمُسْلِمُ فى قَرْضٍ وَ هُوَ يَقْدِرُ عَلَيْهِ فَلَمْ يَفْعَلْ حَرَّمَ اللّه عَلَيْهِ ريحَ الْجَنَّةِ.»
كسى كه برادر مسلمانش در قرضى به او نياز پيدا كند و او بتواند قرض بدهد و چنين نكند، خداوند بوى بهشت را بر او حرام مى كند. (امالى (صدوق) ص ۴۳۰)