نحوه برخورد با گناهکاران از منظر امیرالمومنین(ع)

کد خبر: 76685

07:00، 1396-11-22

سیدمجتبی حسینی با برشمردن ثمرات ستر گناهان توسط خداوند به اهمیت و ضرورت چشم‌پوشی از گناهان دیگران از منظر امام علی(ع) پرداخت.

وارث: سیدمجتبی حسینی، کارشناس مسائل معارفی در دومین جلسه شرح دعای سی و چهارم صحیفه سجادیه به شرح فرازهای این دعای شریف پرداخت و گفت: حضرت می‌فرمایند: «فَاجْعَلْ مَا سَتَرْتَ مِنَ الْعَوْرَةِ و أَخْفَيْتَ مِنَ الدَّخِيلَةِ وَاعِظاً لَنَا»، کلمه «عوره» از «عار» گرفته شده است و به معنای هر چیزی است که انسان از آن عار دارد، یعنی زشت است یا انسان از نمایش آن عار دارد. در این فراز، عوره به معنای اعمّش است. ترجمه دعا این است که چیزهایی که از عوره پوشاندی و کارهای زائدی که تو پنهان کردی واعظ ما قرار بده.

وی افزود: همه ما کارهای بد زیادی داریم که خدا پنهان کرده است. این فراز یعنی وقتی من یادم می‌آید که فلان کار را کرده‌ام و خداوند آن را پنهان کرده است، لازم نیست دچار بیماری و تشویش شویم بلکه به جای این کارها همین گناه پوشیده به عنوان واعظ قرار دهیم. همه ما گناهانی داشته‌ایم و به هیچ کسی هم ارتباطی ندارد که از آن مطلع شود. حالا که خداوند این گناه را بر ما پوشاند خودمان را وعظ کنیم. در روایت داریم که بهترین واعظ خودت هستی. در روایت دیگری داریم که بهترین واعظ «مرگ» است. یک واعظ هم همین جاست که انسان اعمال خودش را مرور کند.

حسینی در ادامه عنوان کرد: اگر فکر کنی که نکند خداوند پرده را کنار بزند این خودش یک واعظ می‌شود. ما یک عورتی داریم که دوست نداریم کسی ببیند، قدم اول این است که برای ما واعظ باشد، قدم بعد این است: «زَاجِراً عَنْ سُوءِ الْخُلُقِ»، وقتی نگاه می‌کنی که خداوند با آن عظمت که همه جزئیات تو را می‌داند اینگونه با تو رفتار می‌کند تو هم با دیگران حسن خلق داشته باش. کجا گفته‌اند اگر کسی یک گناهی کرد باید با او بداخلاق باشیم. ما دین را بد فهمیدیم. «أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ» برای جنگ با کفار است، گناهکار که کافر نیست.

وی خاطرنشان کرد: امیرالمومنین(ع) فرمود: «إنّما يَنبَغي لِأهلِ العِصمَةِ و المَصنوعِ إلَيهِم في السلامَةِ أن يَرحَمُوا أهلَ الذُّنوبِ و المَعصيَةِ»، شایسته است کسانی که خودشان اهل گناه نیستند بر اهل گناه و معصیت ترحّم کنند. دین ما این است. نوع دیگری از دین به ما ارائه شد. مثلا ما داریم از کنار پیاده‌رو رد می‌شویم می‌بینیم کسی پایش شکسته است، به چنین کسی ترحم می‌کنیم. اگر تو خیلی خوبی و دیدی کسی دارد گناه می‌کند دلت برایش بسوزد. این حرف را کسی دارد می‌گوید که به طرفه عینی شرک و خطا در پرونده‌اش نیست.

کارشناس علوم دینی در ادامه تصریح کرد: پیامبر فرمود موکلین اعمال امیرالمومنین(ع) به همه مَلکین عالم افتخار می‌کنند که نتوانسته‌اند یک نقطه در پرونده‌اش پیدا کنند. این علی(ع) دارد می‌گوید که به دیده ترحم به اهل گناه نگاه کن. «و يكونَ الشُّكرُ هُو الغالِبَ علَيهِم و الحاجز لهم عنهم؛ همواره در سپاس و شکر خداوند باشند و اين سپاس آنان را از پرداختن به عيبجویي ديگران مانع گردد». چرا ما حاجز نداریم چون خودمان گناهکاریم. اگر گناهکار نبودیم این شکر مانع می‌شد. شکر مانع من می‌شود که به جان دیگران بیفتم. «فکيف بالعائب الذي عاب اخاه و عيره ببلواه؛ چرا و چگونه آن عيبجو عيب برادر خويش را مي‌گيرد و او را به بلایي که گرفتار شده است سرزنش مي‌کند».

وی اضافه کرد: صحبت از ستر خداست. حضرت در ادامه حدیث می‌فرمایند: «اما ذکر موضع ستر الله عليه من ذنوبه مما هو اعظم من الذنب الذي عابه به؛ مگر به ياد ستر و پوششي که خداوند بر گناهان او افکنده نيفتاده و توجه ندارد که خداوند بر بزرگتر از گناهي که بر ديگران عيب مي‌گيرد در مورد او پوشش افکنده است». یادت نمی‌آید چه گناهانی را خداوند از خودت پوشانده است. در زمان امیرالمومنین(ع) تعداد کمی حدود شرعی اجرا شد. همان زمان هم که می‌خواست اجرا شود می‌فرمودند کسانی که گناه نکرده‌اند بیاید مشاهده کنند.

سیدمجتبی حسینی در ادامه شرح عبارات دعای سی و چهارم عنوان کرد: ما در برابر گناه خودمان باید گناه را واعظ خودمان بکنیم. ستر خداوند می‌تواند باعث شود که گناه واعظ و زاجر و چنانکه حضرت در ادامه دعا می‌فرماید موجب این موارد باشد: «اقْتِرَافِ الْخَطِيئَةِ و وَ سَعْياً إِلَى التَّوْبَةِ الْمَاحِيَةِ و الطَّرِيقِ الْمَحْمُودَة؛ از ارتكاب‏خطاها بازمان دارد و به سوى توبه‏اى محو كننده گناهان براند و به آن راه‏ كه پسند توست بكشاند». «سعی» یعنی حرکتی که از راه رفتن معمولی تندتر و از دویدن آرام‌تر است. انسان باید سعی کند که به «توبه ماحی» یعنی محوکننده برسد. اگر الآن قصد ترک گناه کنیم توبه درست است ولو باز هم تکرار کنیم.

وی ادامه داد: حضرت در ادامه می‌فرمایند: «قَرِّبِ الْوَقْتَ فِيهِ، و لَا تَسُمْنَا الْغَفْلَةَ عَنْكَ، إِنَّا إِلَيْكَ رَاغِبُونَ، وَ مِنَ الذُّنُوبِ تَائِبُونَ»، خدایا وقتی که داریم در آن سعی برای توبه داریم آن وقت را نزدیک کن. ما را درگیر غفلت از خودت نکن. همه حرف همین است. ما راغب به سمت توییم و از گناهان توبه می‌کنیم. حرف این است که «و لَا تَسُمْنَا الْغَفْلَةَ عَنْكَ». اصل بدی گناه چیست؟ اصل بدی گناهان این است که در آن غفلت از خداست. گناه عمیق همان گناه غفلت است. اگر غفلت نباشد امید زیادی برای نجات است. «إِن تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ»، اگر شما قول بدهید گناهان کبیره انجام ندهید گناهان صغیره را می‌پوشانیم.