راهکارهایی برای متخلق شدن فرزندان به اخلاق الهی

وارث: محسن ایمانی، استاد علوم‌تربيتی و عضو هيئت‌علمی دانشگاه تربيت مدرس،  با بیان اینکه آغاز پروسه تربیت دینی برای فرزندن پیش از تولدشان و براساس رفتار والدینشان شکل می‌گیرد، اظهار کرد: در تربیت اسلامی تأثیر رفتار به مراتب بیشتر از گفتار است و اگر والدین تلاش کنند تا تعالیم اسلامی و مؤکدات دین را در اعمال خود پیاده سازی کنند، می‌توانند به بهترین نحو مفاهیم را به فرزندانشان انتقال دهند بدون اینکه از زور و اجبار بهره گرفته باشند چرا که کودک درصدد الگوگیری و تقلید است.

این کارشناس تربیت دینی اولین گام‌ها برای تربیت فرزندان به نحوی که متخلق به اخلاق الهی باشند را آموزش عادات نیک دانست و گفت: وقتی فرد از کودکی به برخی رفتارها عادت کند، صفات در وی نهادینه سازی می‌شود. به طور مثال صبر از پایه‌های ایمان است و آموزش صبوری به فرزند نباید صرفا به بیان جمله «کمی صبر کن» همراه باشد؛ بلکه اگر والدین می‌خواهند صبر را به فرزند خود بیاموزند باید این خصیصه را در رفتارهای روزمره خود به کودک آموزش دهند. بی‌تابی و بی‌قراری نهفته در رفتارهای روزمره و زندگی اجتماعی والدین مانع از یادگیری مفهوم صبر و بکارگیری آن در زندگی فرزندان می‌شود.

ایمانی در ادامه افزود: عبادت کردن به موقع و با طمأنیه، صبر بر طاعت؛ بی تابی نکردن بیش از حد در مرگ و فراق عزیزان، صبر بر مصیبت، و خودداری از انجام گناه در موقعیت‌های مختلف هر چند کوچک، صبر بر معصیت را به فرزند می‌آموزد. روزه گرفتن والدین اگر صرفا تحمل گشنگی و تشنگی نباشد، می‌تواند کلاس درسی باشد که والدین صبوری را به صورت عملیاتی به فرزندان خود می‌آموزند.

عضو هيئت‌علمی دانشگاه تربيت مدرس بهره‌مندی از داستان‌های دینی را راهکار جذاب دیگری برای آموزش و انتقال آموزه‌های دینی و مؤلفه‌های اخلاق اسلامی به فرزندان برشمرد و عنوان کرد: متخلق بودن والدین در عمل همراه با بیان نکات اخلاقی می‌تواند تأثیرگذاری بالایی داشته باشد اما اگر صرفا به بیان محدود نشود نمی‌تواند تأثیر به سزایی داشته باشد.

این استاد علوم تربیتی با بیان اینکه وقتی حساسیت والدین نسبت به کسب نمره پایین در امتحانات مدرسه به مراتب بیشتر از بروز یک رفتار غیر اخلاقی در فرزندانشان باشد با یک معضل تربیتی مواجه هستیم، تصریح کرد: تقدم تزکیه بر تعلیم باید برای والدین مفهوم سازی شود.

عضو هيئت‌علمی دانشگاه تربيت مدرس ادامه داد: امروز میزان آموزش‌های علمی که فرزندان ما دریافت می‌کنند به مراتب بیشتر از آموزه‌های تربیتی است. باید وزن محتوای تربیتی بالاتر رود و در کنار آموزش‌هایی که به معلمان دروس مختلف به دانش آموزان منتقل می‌کنند از بیان مبانی تربیتی نیز غافل نشوند.

ایمانی بر ضرورت حساس‌تر شدن والدین نسبت به رفتارها و افت اخلاقی فرزندان تأکید و تصریح کرد: تعداد والدینی که برای پیگیری امور تربیت فرزندان خود به مدرسه مراجعه می‌کنند به مراتب کمتر از علل درسی و آموزشی است در صورتی که والدین باید در کنار مراجعه به معلم برای رصد وضعیت علمی فرزندانشان و آشنایی با راهکارهای تقویت سطح آموزش آنان گذری نیز به بخش مشاوره مدارس داشته باشند و هر آنچه از راهکارهای تربیتی را که بدان مسلط نیستند را از مربیان امور تربیتی مدارس جویا شوند. البته لازمه این امر وجود مربیان توانمند در مدارس نیز هست.

عضو هيئت‌علمی دانشگاه تربيت مدرس حضور دانش‌آموزان همراه با هم کلاسی‌های خود در مساجد را نیز راهکار خوبی برای انتقال آموزه‌های اخلاقی در محیطی منتسب به معنویت دانست و گفت: محیط مسجد سرشار از آرامش و معنویت است و نه تنها ارائه آموزه‌های دینی در این مکان با سهولت بیشتری صورت می‌گیرد بلکه ایجاد عادت به حضور در مسجد و مسجدی بار آوردن آنان گامی در راه تربیت اسلامی و دور کردن فرزندان از ناهنجاری‌ها و بی‌اخلاقی‌ها است.

این استاد علوم تربیتی در پایان سخنان خود حضور دانش‌آموزان در مناطق محروم و آشنا کردن آنان با سختی‌های زندگی روستایی را نیز از دیگر راهکارهایی دانست که در تربیت اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد و گفت: با مشاهده چنین شرایطی فرزندان کمک به هم نوع و شکر عافیت و نعمت را می‌آموزند. اگر کودکان فقر را نیاموزند مقاوم تربیت نمی‌شوند و آسایش و راحتی را در همه شرایط حق خود می‌دانند. مدارس باید به نحوی عمل کنند تا دانش آموزان با صحنه‌های مختلف زندگی آشنا شوند، چه بسا همین دانش‌آموزان در آینده به خیران و نیکوکارانی تبدیل می‌شوند که عادت به کمک کردن را از کودکی آموخته‌اند.